ناشکێ بەتۆپ‌و بۆمبا سەرفرازە بانگی حەق.. چۆن لەپرۆسەی ئاشتی بڕوانین؟

15/07/2025

گۆران سەلام محەمەد

خۆشحاڵم 11ی 7 بینەری ڕوداوێکی ئاشتیخوازانە بوم کە کورد کارەکتەری سەرەکی ڕوداوەکەیە، جگەلەوەی سەدان دیبلۆماتی هەرێمی‌و نێودەوڵەتی بەشداریی پرۆسەکە بون کە دەبنە گەواهیدەر (چاوەرو گۆڤان)ی پرۆسەکە، هەروەها میدیا جیهانییەکانیش ڕوماڵی ئەو نمایشە شکۆمەندانەیەی کوردیان کردو ئەم دیمەنەیان بۆ جیهان گواستەوە کە ملیۆنان مرۆڤ ئەم دیمەنە دەبینن، بەجۆرێک ئەوەی پەکەکە لەماوەی 47 ساڵی دامەزراندنی‌و 41 ساڵی خەباتی چەکداریی خۆیدا، نەیتوانی دەنگی فیشەکەکانی بگەیەنێتە گوێی ئەو ملیۆنان مرۆڤەی کە 11ی 7 بهکاتژمێرێک گەیاندی، بەمە بۆ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ڕوندەبێتەوە کە ئەو پارتە خاوەنی دۆزێکی ڕەوایە.

تیۆری واقیعگەرایی کە ئێستا باڵی بەسەر دونیادا کێشاوە گۆڕەپانێکی بەرینە بۆ کورد تاوه‌کو ئەسپی خۆی تێدا تاو بدات، سەرەڕای سەدان ڕێگریی لەخواستی کورد، کەچی سەدان ڕێگە‌و دەرچەی دیکە هەن کە هیچ هێزێک ناتوانێ لەکوردی دابخات تا سیاسەت‌و لۆبی نەکات.

 تورکیا 102 ساڵە نکۆڵی لەبونی کورد دەکات، ئێستا دەڵێت کورد‌و تورک بران‌و داوای ئاشتی‌و دانوستان دەکات‌و پەیامی ڤیدیۆیی کەسێک بڵاودەکاتەوە کە 26 ساڵە زیندانیکردوەو بەتیرۆریست ناوی بردوە، لێرەوە 100 ساڵی جینۆساید  قەدەغەکردنی زمان‌و کولتور کۆتاییهات، دان نرا بەبونیی کورددا، کورد 80 پەرلەمانتارو 100 سەرۆکی شارەوانی دەباتەوە، لەباکور یەک ملیۆن کەس بۆ ئاهەنگی نەورۆز دەهێنێتە سەرشەقام، کەچی  ڕۆژگارێک وەکو ئاپێ موسا دەفەرموێ (فیکە بەکوردی قەدەغە بوە)، کەچی ئێستا ڕژێمی ئەردۆغان لای کۆمەڵگەی نێوده‌وڵەتی، توشی ئیحراجییەکی گەورە بوە، لەئاشتیدا زیانمەندەو لەشەڕیشدا زیانمەندتر.

کەسێک لەزیندانەوە جەرائەتی ئەوەی هەبێت بەرپرسیارێتی مێژویی‌و سیاسیی‌و ئەخلاقی گەورەترین پرۆسەی ئاشتی لەتورکیاو بگرە لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڕێوەببات، شایەنی نۆبڵی ئاشتی‌و ڕێبەری گەلان هەر لەئەو دەوەشێتەوە.

ئەو نیشتمانپەروەرانەی دودڵن، دڵنیابن کەجەکە هێندە هێزی پەنگخواردوو و شاراوەی لەهەناوی خۆیدا مەڵاسداوە، ئەم پرۆسەیە نەک بەسەرکێشی، بەڵکو بەساناییش دەبینێ، هەر بۆخۆی ترس لەهەنگاوی نوێ‌و دەستپێشخەریی جیاواز نیشانەی لاوازییە، کەجەکە هێندە قاڵبوەتەوە لەکورەی خەباتدا مادە خاوەکەی بوە بەپۆڵا، ئەو بەرگەی چەکەکانی دوەم هێزی ناتۆی گرتوە، چۆن بەرگەی ململانێی دیموکراسییانە ناگرێت؟

خۆڕێکخستنەوەو خۆنوێکردنەوە بوێریی‌و لێزانینی دەوێ، نەزان پێیوایە، بەرگی نەزانینەکەی پیرۆزە، هێزی سروشتی وەک سروشت دەتوانێ خۆی نوێبکاتەوە، هێزی ناسروشتی بوێری نوێگەریی نییە، چونکە پێیوایە هەڵدەوەشێتەوە.

ئەوەی ڕودەدات دەرفەتێکی گرنگە، قۆستراوەتەوە، هەر بۆخۆی نەقۆستنەوەی نیشانەی نەزانیی سیاسییە، ئەوەی ڕودەدات بەڕێوەبردنی ڕوداوێکی مێژوییە لەلایەن خودی کورد خۆیەوە، نەک دەستەوەستان دابنیشێ‌و خەڵکی قسەی بۆ بکات‌و خەڵکی بڕیاری بۆ بدات، ئێستا خۆی قسە دەکات‌و خۆی بڕیار دەدات، نەک چاوی لەدەرەوە نییە، بەڵکو دەرەوە چاوی لێیەتی‌و چاودێریی دەکات.

چەکەکان ڕادەستناکرێن، بەڵکو دەسوتنێرێن‌و بێدەنگ دەکرێن، ئەوان لەچیاکان نایەنە خوارەوە، بەڵکو سەردەکەونەوە، لەمەغزای 15 ژن‌و 15 پیاو تێدەگەن؟ لەمانای چەک سوتاندن نەک ڕادەستکردن تێدەگەن؟ لەمانای نەهاتنە ناوشارو گەڕانەوە بۆ چیاکان تێدەگەن؟ لەمانای ئەوەی ژنێک بەناوی (بەسێ هۆزات) پێشڕەوی ئەو ئۆپەراسیۆنە مەزنە بوو واتە چی؟ ئەمە واتە سەلماندنی بۆ جیهان کە ئەو پارتە هێزێکی پێشکەوتنخوازو دیموکراتخوازو یەکسانخوازە؟

مەشخەڵی ئاگر کە هەزاران ساڵە سیمبولی سەرکەوتن‌و نەبەردیی‌و وەستانە لەدژی نادادیی، لەناوەڕۆکی کتێبی (مێژویەک لەئاگر)ی (جەمیل بایک)ەوە بۆ مەشخەڵەکەی یانزەی حەوتی لەسەر دەستی (بەسێ هۆزات) بۆ سەدان ساڵی تر تین‌و تاوی وەرگرتەوە.

گەشبین بن، کورد دوەم هێزی ناتۆی توشی ئیحراجییەکی نێودەوڵەتی کردوە، گەشبین بن، کورد جگە لەگۆڕەپانی جەنگ‌و خەبات‌و ڕاپەڕین، لەگۆڕەپانی سیاسی‌و دیبلۆماسیش ئێستا ژمارەیەکی کاریگەرە، دۆزی کورد لەسەر مێزی بڕیاردەرە نێودەوڵەتییەکانە، جا با بەویستی کورد بڕیار نەدەن، خۆ کورد مەترسی قڕکردن‌و جینۆسایدی لەسەر نەماوە، متمانە بەکۆما جڤاکێن کوردستان بکەن، بەیەک ڕۆژ دەتوانێ چەک هەڵبگرێتەوە، بەیەک هەفتە لەسەر کام مۆدێلی حزبایەتی پارت‌و ڕێکخراوت دەوێت، دەتوانێ بۆت دروستبکات وەک چۆن (یەپەگە، یەپەژە، یەبەشە، پژاک....)ی دامەزراندوە.

ئاسودەبن دوژمن دۆشداماوە لەئاست ئەو هەموو حیکمەتەی ڕێبەری مەزنی گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوین، دوژمنێک بەشەڕ دەشکێ، بەهەڵبژاردن دەدۆڕێ‌و شارەکان لەدەستدەدات، بەربەستی 10% وردو خاش بوە، هەدەپە هەڵدەوەشێنێتەوە دوای مانگێک دەمپارتی حازرە، یەپەگە گۆشەگیر دەکات، هەسەدە لەسەرپێیە، داوای ئاشتی دەکات، تائێستا کورد چوار بەسفر براوەی یارییەکەیە، شەقامی ئەوروپی بەکاربهێنێ لافاوی ڕەوەندی کوردی دەیخنکێنێ، ئامانجی بێڕۆڵکردنی هەسەدەو مەزڵوم عەبدی بوو، کەچی کەی بیەوێت لەکۆشکی کۆماریی سوریا ڕێکەوتن بەڕێوەدەبات.

کورد لەباکور لەئێستاوە پاڵیشی لێبداتەوە دوای چەند دەیەیەک لەڕوی دیمۆگرافییەوە دەبێ بەزۆرینە، دەزانن ئەمە ئەگەر هۆشیاریی لەگەڵدابێت لەپڕۆسەی دیموکراسی‌و هەڵبژاردندا واتە چی؟ ئایا ئەمە کاریگەرترە یان خەباتی چەکداریی؟ چیاکان هەر هی خۆمانن‌و کەی بمانەوێت هەزاران هەڵۆو تەوار دەبەینەوە لوتکەی چیاکان، بەڵام پەرلەمان‌و دەستورو ناوەندی بڕیاری پایتەختەکان هی خۆمان نین، شۆڕشی ژن، ژیان، ئازادی پایەکانی ڕژێمی ئێرانی زیاتر لەرزاند یان فڕۆکەی B-2ـی ئەمریکی؟

یەکەمیان هەزاران خەڵکی دژی ڕژێمی ئێران بردەسەر شەقام، دوەمیان هەزاران خەڵکی بۆ پشتیوانی ڕژێم بردەسەر شەقام! کورد لەتورکیا، یەک لەدوو تەڕەفە گەورەکەی وڵاتەکەیە، کورد لەسوریا خاوەنی گەورەترین هێزی وڵاتەکەیە، دەستوری عێراق بۆ خۆی پاریزبەندییەکی گەورەیە بۆ کوردی وڵاتەکە (تەماشای ئەوە مەکەن لێرە نازانین بەکاریبهێنن).

لەکۆتاییدا خەبات بەردەوامەو ڕێ‌و ڕێبازی دیکەی هەیه، چەک کاری خۆیکرد، هەر کاتێکیش پێویست بێت، بەکاردەهێنرێتەوە، ئێستا نۆرەی هێزی سیاسیی‌و دیبلۆماسی‌و دیموکراسییه، کورد دەرفەتی خەباتی چەکداریی لەبەردەم کراوەیەو دوەم زیاد دەکرێت، ئایا ئەمە شکستە یان سەرکەوتن؟

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی