جموجوڵەكانی چڕكردووەتەوە
شیكاری.. توركیا بەهێرشی سەر عفرین دەیەوێت ڕێگری لەگەیشتنی كورد بەدەریای ناوەڕاست بكات

کوردستان

16/01/2018‌ 2318 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس: شیكاری/ ئارام هادی 
تادێت توركیا تۆپ بارانەكانی بۆسەر كانتۆنی عفرین لەڕۆژئاوای كوردستان چڕتردەكاتەوە و هەڕەشەی هێرشی زەمینیش دەكات لەچەند ڕۆژی داهاتودا, ئەمەش دەرخەری ئەو ڕاستیەیە توركیا ڕوبەڕوی شكستی گەورەبوە لە ڕەوشی ئاڵۆزی چەند ساڵی ڕابردوی سوریا, توركیا لەڕابردوودا بە هەموو هێزی خۆی هاوكاری چەند گروپێكی تیرۆرستی دەكرد ویستی لەڕێگەی ئەم گروپانەوە لەئایندەی سوریادا "قەپێكی چەوری كێكەكەی بەركەوێت" لەكاتێكدا دەبینین ئێستا تەنها "پیاڵەیەك ژەهری پێبڕاوە", هاوكات توركیا یەكێك بوو لەو وڵاتانەی ڕۆڵی سەرەكی بینی لە تێكچونی ڕەوشی سوریادا بەمەش ویستی بەداگیركردنی چەند ناوچەیەكی سوریا و ڕۆژئاوای كوردستان "ژمارەی پارێزگاكانی خۆی پێ زیادبكات" و درێژە بەزیندوكردنەوەی خەونی عوسمانیەكان بدات, گەرچی خۆشبەختانە ئێستا دەبینین توركیا لەچی ئاستێكدایە و "بەهەموو پێوەرەكان هیچ كاتێك و لەهیچ شوێنێك هێندەی سوریا و ڕۆژئاوای كوردستان دۆڕاو نەبوە".

دواجار وەك "دوا هەنگاو و دوادەرفەت دەیەوێت بە هێزی خۆی و سوپاكەی قەرەبوی شكستەكەی بكاتەوە و هێرش بكاتە سەر عفرین", لێدوانە یەك لەدوای یەكەكانی بەرپرسانی توركیا تادەگاتە لوتكەی دەسەڵاتەكەیان كە ئەردۆغانە ئێستاش دوو دڵە لە هێرشكردنە سەر ئەو شارەی ڕۆژئاوای كوردستان, نازانێت كە كاردانەوەی ناوخۆیی وڵاتەكەی و كۆمەڵگای نێودەوڵەتی چی دەبێت, بەتایبەتیش "ڕوسیا و ئەمریكا", هاوكات بەرگری یەكانی شەڕڤانان لە "كوبانی بەو ئیمكانە كەمەی بەردەستیانەوە توركیای ترساندوە" لەكاتێكدا ئێستا هاوپەیمانان بەتایبەت ئەمریكا چەكێكی زۆری سەربازی تادەكاتە چەكی قورسیش خستۆتە بەردەست شەڕڤانان كە توركیا بە دوژمنی سەرسەختی خۆی ناوزەندیان دەكات, لەلایەكیترەوە توركیا لە ناچاریدا ئامادەیە "سیستەمی كوردان بەپێشەنگایەتی پەیەدە لە ڕۆژئاوای كوردستان قبوڵ بكات!!" بەچەند مەرجێك,  هاوكات هەڵوێستی "ڕوسیا و ئەمریكا"  لەم تۆپباران و هەڕەشەی هێرشكردنی توركیا لەم ڕاپۆرتە شیكاری یەدا ڕون دەكەینەوە. 

لەپەیوەندی یەكی تەلەفونیدا لەگەڵ بەڕێز(ئاسیا عبدالڵا)هاوسەرۆكی دەستەی بەڕێوەبەری(تەڤدەم), سەبارەت بەم هێرشانەی توركیا بۆسەر كانتۆنی عفرین پێمانی ڕاگەیاند"ئەوەی ئێستا ڕوودەدات لەشكركێشی یە چونكە ماوەی چەند ڕۆژێكە توركەكان بە چەكی قورس تۆپبارانی ناوچەكانی "شەهبا و عفرین" دەكەن, توركیا لەپیلانگێڕی یەكیتری نوێدایە و بە هەرنرخێك بێت دەخوازێت ڕەوشی سوریا و ڕۆژئاوای كوردستان بە ئاڵۆزی بمێنێتەوە, تا لەگەڵ "ڕوسیا و ئەمریكا" مامەڵەی پێبكات و نەهێڵێت كوردان لەسنوری عفرینەوە بگەنە سەر دەریای ناوەڕاست, بەڵام دۆزی ڕەوای كوردان لە سوریا ئێستا دەتوانین بڵێین چوارچێوەیەكی فەرمی وەرگرتوە و كەس ناتوانێت نكوڵی لەوەبكات, ئەو سیستەمە خۆبەڕێوەبەری یەی كە لە كانتۆنەكان هەیە سیستەمێكی پێشكەوتوە و تیایدا سەرجەم پێكهاتە نەتەوەیی و ئاینی و ڕەگەزی یەكانی ڕۆژئاوای كوردستان خاوەنداری لێدەكەن, هاوكات بەهۆی ڕەوشی سوریاوە ئاوارەیەكی زۆر لە عفرین دەژین ئێستاش بە تۆپبارانكردنی توركیا و هەڕەشەی هێرشی زەمینی كە بەردەوام دەیكەن دۆخی عفرین و تیایدا ئاوارەكانیش ناجێگرە. 

لەبەشێكیتری قسەكانیدا هاوسەرۆكەكەی تەڤدەم وتی" كاتی خۆ یەكلایی كردنەوەی ڕوسەكان هاتوە (كە بەبڕوای ئەو نەرمتر لە ئەمریكا مامەڵە لەگەڵ توركیا دەكەن), گەر ڕوسیا دەیەوێت ڕۆژئاوای كوردستان بە هاوپەیمانی لەگەڵیان بمێنێتەوە دەبێت سنورێك بۆ داگیركاری یەكانی توركیا بۆسەر ڕۆژئاوای كوردستان دابنێت, وە لە ئەگەری هێرشی توركیا بۆسەر عفرین, ڕوسیا هەڵوێستی نەبێت كەواتە هیچ هاوپەیمانێتی یەك لەنێوان ڕۆژئاوای كوردستان و ڕوسیا بونی نامێنێت. 

ئاسیا عبداڵڵا وتیشی"ئێمە هەمیشە وتومانە دەمانەوێت لەگەڵ توركیا و وڵاتانیتریش بە دۆستایەتی بژین بەڵام لەكاتی هێرشی توركیا بۆسەر عفرین بەرگری یەك دەكەین كە نمونەی نەبوبێت لە پێشتردا", سەبارەت بە ورەی شەڕڤانانیش وتی " ئێمە بە كەمترین و سوكترین چەكەكانی دەستمان توانیمان گەورەترین و بەهێزترین گروپی تیرۆرستی داعش لە كوبانی تێكبشكێنین و ئیرادەمان نەشكا, لەئێستاشدا ئەزمونی شەڕڤانان لە ڕابردوو زۆرترە و ئیرادەمان بەهێزتر و لەڕوی سەربازیشەوە لە ئاستێكی زۆر بڵندترداین, بە هەرنرخێك بێت عفرین بەجێناهێڵین. 

لەكۆتایی قسەكانیدا (ئاسیا عبداڵڵا) وتی" داوا دەكەم لە گەلەكەمان لە هەركوێ یەكی دنیا هەن, عفرین جێنەهێڵن", (بەتایبەت ڕوی قسەكانی كردە باشوری كوردستان) و وتی" سەرباری دۆخی خراپی باشوری كوردستان لە ڕوی ئابوری و سیاسی یەوە ئێستاش وەك هەمیشە چاومان لەدەستی ئەوانە پاڵپشتمانبن, داواشی لە لایەنەسیاسی و چالاكوان و ڕێكخراوە مەدەنی و ڕۆژنامەنوس و ئەكادیمیەكانی باشوری كوردستان كرد هەرچی لەدەستیان دێت وەك ڕابردوو پشتگیریمان بكەن, گەر بەخۆپیشاندان و چونە بەردەم نوێنەرایەتی یوئێن بێت, یان هەرجۆرە چالاكی یەكیتری مەدەنی, چونكە ئەم هێرشانەی توركیا تەنیا بۆسەر ڕۆژئاوای كوردستان نیە تورك دژایەتی هەر كوردێك دەكات لە هەر كوێ یەكی جیهان بێت, ئێمەش پێویستە ڕوبەڕویان بینەوە جا لەهەر شوێنێك بین. 

بۆهەمان مەبەست و لەسەر تۆپبارانكردن و هەڕەشەی هێرشكردنە سەر كانتۆنی عفرین لە لایەن توركیاوە, پەیوەندیم كرد بە بەڕێز (ڕێبوار ڕەشید), هاوسەرۆكی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان, بەڕێزیان بەم جۆرە دوان" توركیا لەناچاریدا ئێستا ئامادەیە سیستەمی كوردانی ڕۆژئاوا بەپێشنەگایەتی پەیەدە قبوڵ بكات بەڵام چەند مەرجێكی هەیە لەوانە 

یەكەم/ نابێت كوردانی ڕۆژئاوا لەعفرینەوە سنورەكەیان بگاتەوە سەر دەریای ناوەڕاست

دووەم/ ئەمریكا دەست بەرداری دروستكردنی ئەو هێزە پەنجا هەزار شەڕڤانە بێت كە بەتەمایە دروستی بكات. 

سێ یەم/ ئەنەكەسە ڕۆڵی گرنگ ببینن لە سەرجەم كایەكانی ئەو سیستەمەدا

چوارەم/ لەڕوی ئابوری یەوە بە پلەی یەك پشت بە توركیا ببەستن. 

توركیا دەیەوێت ڕۆژئاوای كوردستان بە داخراوی بمێنێتەوە و نەگاتە سەر دەریای ناوەڕاست و وەك باشوری كوردستان تەنها چاویان لەدەستی توركیا بێت ئەویش هەمان سیاسەتی باشوریان بەسەردا فەرزبكات, كە ئەم داوایەی توركیا بەهیچ جۆرێك قبوڵناكرێت, لەلایەكیترەوە مەلەفی ئەمنی عفرین لەڕوی نێودەوڵەتی یەوە بەدەست ڕوسەكانە ستراتیژی ڕوسیاش بەهێزكردنی پێگەی ڕژێمی بەشار اسد و گەڕانەوەی دەسەڵاتەكەیەتی بۆ تەواوی ئەو جوگرافیایەی پێی دەوترێت سوریا, هەربۆیە ڕوسەكان لەم نێوەندەدا گەمە دەكەن و نایانەوێت توركیا و پەیەدە نێوانیان ئاسایی بێتەوە و كارلەسەر ئەوەدەكەن هەمیشە ئاڵۆزی هەبێت تا لەم ڕێگەیەوە فشار لە كوردەكان بكەن تا بەقازانجی ڕژێمی سوریا تەنازولیان پێبكەن و دەستكەوتی زیاتر بۆ بەشار ئەسەد بەدەست بێنن, بەڵام لەدواجاردا باوەڕناكرێت ڕوسیا بێدەنگ بێت لەهێرشی سەرعفرین لەلایەن توركیاوە چونكە لە ئەگەرێكی وادا ئەو هاوپەیمانێتی یەی لەنێوان پەیەدە و ڕوسەكان هەیە هیچ ئەرزشێكی نابێت و لەحاڵەتێكی وادا ئەمریكی یەكانیش دەتوانن ڕێگربن لە داگیركاری یەكانی توركیا بۆ عفرین وەك چۆن لە كوبانی و جزیرە ڕێگرن. 

لەبەشێكیتری قسەكانیدا هاوسەرۆكەكەی كۆنگرەی نەتەوەیی وتی" لەڕاستیدا توركیا بەو چەكانەی كە هەیەتی دەتوانێت زەرەر لە كوردانی ڕۆژئاوا بدات بەڵام هەرگیز ناتوانێت ئیرادەیان بشكێنێت لەبەر ئەوەی لە زهنیەتی شەڕڤاناندا تەسلیم بون نیە و ئەوان كار لەسەر پرەنسیپی (یان سەركەوتن, یان سەركەوتن)دەكەن. 

لەلایەكیترەوە هاوسەرۆكەكەی كۆنگرەی نەتەوەیی وتی" بەدەر لەمانە ئەردۆغان نیەتێكیتری لەم ئاڵۆزی و شەڕانەدا هەیە ئەویش مانەوەی خۆیەتی لەسەر حوكم ئەو لە سوپاكەی دەترسێت, لە ناو سوپای وڵاتەكەیدا لە هەر ئەفسەر و چەند سەربازێك بترسێت ڕەوانەی باشوری كوردستان یان سنوری ڕۆژئاوای كوردستان و سوریای دەكات تا بەردەوام لەدۆخی شەڕدا بیان هێڵێتەوە و مەترسی یەكانی سەر دەسەڵاتەكەی لەخۆی دووربخاتەوە. 

دواجار ڕێبوار ڕەشید وتی" پێویستە هەموو گەلی كورد هەریەكە لەئاستی خۆیەوە هەرچی لەدەست دێت بۆ پاڵپشتی لە عفرین و فشارخستنە سەر توركیا بیكات, داواشی لە كوردانی ئەوروپا و باشوری كوردستان كرد كە بە چالاكی یە مەدەنیەكانیان پاڵپشتی لە عفرین بكەن, چونكە دۆزی كورد هەمووی گرێدراوی یەكەو تەنها بە یەكێتی یەكی نەتەوەیی دەتوانین ئەو بەر بەستانە تێكبشكێنین كە ڕوبەڕومان دەبنەوە. 

توركیا زیاتر بەلەدەستدانی دەورەكەی هاربوە كە لەسەردەمی جەنگی سارد هەیبو, ئێستاش ئەو كاریگەری یەی نەماوە و بەپێی پێویست ئەمریكا و ئەوروپا موحتاجی نین, هۆكاری ئەمەش بۆ خودی توركیا خۆی دەگەڕێتەوە بەهۆی تێوەگلانی لە زۆر دۆسیەی مەترسیدار لەوانە هاوكاریكردنی گروپە تیرۆرستیەكان و حساب نەكردن بۆ ئەمریكا و هاوكاریكردنی تیرۆرستەكان و ناردنیان بۆ پایتەختەكانی ئەوروپا بۆ كردەی تیرۆرستی و هەڕەشەكردن لە ئیسرائیل و لەگۆڕنانی دیموكراسیەت لەناوخۆی توركیا و خۆ بەسوڵتان زانین و هەوڵی سەرلەنوێ گەڕانەوەی بۆ خەونی ئیوپڕاتۆرێتی توركیا لە بەرگی عوسمانی یە نوێ یەكاندا و یاریكردن لەنێوان هەردوو زلهێزی جیهانی ڕوسیا و ئەمریكا بەجۆرێك خودی توركیا خۆشی سەری لێشێواوە و نازانێت چی بكات, بۆ گێڕانەوەی پێگەكەی كە لەڕابردوو هەیبو ئامادەی هەر هەڕەشە و هێرشێكە لە كوردی بكات تاكو دواجار بیكاتە مامەڵەوە و خۆی لە ئەمریكا پێ نزیك بكاتەوە ,بەڕای چاودێرانی سیاسیش توركیا جارێكیتر ناتوانێت خۆی بخاتەوە ئەو ئاستەی كە لەپێشو هەیبو, ئەمەش بەهۆی هاتنە پێشەوەی هێزی نوێ لە ناوچەكە و گۆڕانكاری لە جوگرافی ناوچەكە.

بەپەلە