شارپرێس: نیقاش
لەوەتەی هێزە عێراقییەكان موسڵیان كۆنترۆڵ كردووەتەوە، بەهەزاران موسڵاوی ئومێدیان لەسەر ئەوە هەڵچنیوە رۆڵەكانیان لەگرتوخانەكانی داعشدا بووبن‌و ئێستا بگەڕێنەوە.
پەیوەندییەكی تەلەفۆنی تروسكایی ئومێد لە ناخیدا دادەگیرسێنێت بەوەی كوڕە تاقانەكەی كە پێش 18 مانگ داعش دەستگیری كردبوو، هێشتا لە ژیاندا ماوە، بۆیە هەموو هەوڵەكانی خستۆتەگەڕ تا سەرەداوێك بدۆزێتەوە بیگەیەنێتە راستییەكان.
پەیوەندییە تەلەفۆنییەكە بۆ خزر حسێن (69 ساڵ) كرا لەلایەن ناسراوێكیەوە‌و تێیدا بە دەنگێكی ئاهەنگئامێز وتی: "مژدانە مژدانە. تارقی كوڕت لە ژیاندا ماوە‌و ئێستا لەلای ئەمریكییەكان زیندانیە لە بەغدا"، خزریش بە پەرۆشی قسەكانی پێ بڕی: "خودا مژدەی خێرت بداتێ"و دەستیكرد بە پرسیاركردن لەبارەی وردەكارییەكانەوە.
هەر كە هاوسەرە بەتەمەنەكەشی كە لەپاڵیدا دانیشتبوو، لە ناوەرۆكی پەیوەندییەكە تێگەیشت، وەك مراویەكی لەشقورس رایكرد مژدە بداتە كچەكانی‌و هاوسەری كوڕەكەی، بەخێراییش هەواڵەكە لەسەرتاسەری ئەو گەڕەكە میللییەدا بڵاوبووەوە كە زۆر هاوسۆزی ئەو خانەوادەیە بوون لەكاتی لەدەستدانی كوڕە تاقانەكەیاندا.
هەندێك لە كوڕانی دراوسێ بەگوێی یەكتریاندا دەچرپاند: "ئێمە چووین پرسە‌و سەرەخۆشییان لێ بكەین بۆ كوڕەكەیان، دەكرێت ئێستا بچین پیرۆزباییان لێ بكەین بە گەڕانەوەی، ئەگەر ئەوە رووبدات موعجیزەیە".
هەزاران بێسەروشوێن هەواڵیان نییە
چیرۆكی ئەم پیرەمێردە نموونەی هەزاران كەسە كە ئەوانیش ئومێدیان لەسەر ئەوە هەڵچنیوە رۆڵەكانیان بە زیندوویی بدۆزنەوە دوای ئەوەی داعش لە زیندانەكانیدا بێسەروشوێنی كردن، ئێستاش چاوەكان بەئاڕاستەی زیندانەكانی حكومەتی عێراق‌و سەربازگەكانی هێزەكانی ئەمریكان لە عێراق، ئەمجارەش كێشەكەش چووەتە قۆناغێكی جددیەوە پاش ئەوەی سەلیم جبوری سەرۆكی پەرلەمان هاتە ناو مەسەلەكەوە.
عەبدولمەلیك حسێنی بەڕێوەبەری نووسینگەی راگەیاندنی جبوری لە پەیوەندییەكی تەلەفۆنیدا بە "نیقاش"ی وت: "سەرۆكی پەرلەمان سكاڵایەكی زۆری سەبارەت بە بەندكراوانی لای رێكخراوی داعش لە موسڵ پێگەیشتووە، بەوپێیەش سەرەتای ئەم مانگە (كانونی دووەم) سەردانی شارەكەی كرد‌و چاوی بەسەدان كەس لە كەسوكاری بێسەروشوێنان كەوت".
هەروەها وتی: "بەڕەسمی قسەمان لەگەڵ ئەو لایەنە حكومیانە كردووە كە زیندان‌و بەندیخانەیان هەیە، ئەوانیش وەزارەتەكانی ناوخۆ‌و بەرگری‌و دادن، ئەمە جگە لە دەستەی حەشدی شەعبی، داوامان لێكردن بگەڕێن بەدوای چارەنووسی زیاتر لە 700 بێسەروشوێنكراودا كە ناوەكانیان لەلایەن كەسوكاریانەوە تۆماركروان".
حسێنی لە كۆتایی قسەكانیدا وتی: "ناكرێت ئێستا باسی هیچ ئەنجامێك بكرێت، چاوەڕوانی وەڵامدانەوەی سەرۆكی پەرلەمان دەكەین، بۆئەوەی بزانین ئایا ئەو بێسەروشوێنكراوانە لە زیندانەكانی عێراقدان یان نا".
شەش مانگ بەسەر ئەو پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا تێپەڕیوە كە بۆ خزر حسێن كرا‌و هێشتا هەر بۆ شوێنەوارێك دەگەڕێت بیگەیەنێتە كوڕەكەی، بەڵام بەبێ هیچ سوودێك، تەنانەت ئەو كەسەش كە دەوترێت لە زیندانێك لە فڕۆكەخانەی موسەننا لە بەغدا بینیویەتی، وەكو سەراب دیار نەماوە، دواتر سەرچاوەی "مزگێنیەكە" بیانووی ئەوەی هێنایەوە كە مەسەلەكە نهێنیە‌و ناتوانێت ناسنامەی خۆی ئاشكرا بكات.
هەواڵی هاوشێوە سەبارەت بە زیندوویی تارق لە چەند سەرچاوەیەكی دیكەشەوە گەیشتن، كە هاوكات بوو لەگەڵ بڵاوبوونەوەی دەنگۆی ئازادكردنی سەدان بەندكراو لە نەخۆشخانەی كۆماری خۆرئاوای موسڵ‌و موسڵی كۆن لەلایە هێزە ئەمنییەكانی عێراقەوە.
هەموو ئەوانەی بەدەستی گەیشتووە هێشتا وەك هەوای ناو تۆڕ وایە، چونكە هیچ شتێك نەهاتووە بیسەلمێنێت كوڕەكەی زیندووە، سەرەڕای ئەوەش هەر ئومێدی هەیە، ئەو پیرەمێردە پشت چەماوەیە دەڵێت: "كاتێك ئەندامانی رێكخراوەكە لە هاوینی ساڵی 2016دا بەتۆمەتی تەلەفۆنكردن بۆ هێزە عێراقییەكان دەستگیریان كرد، دوای 10 رۆژ هەواڵی كوشتنیمان پێدرا، بەڵام تەرمەكەیمان وەرنەگرتووەتەوە، ئەوەش وای لێكرووین باوەڕ بەوە بكەین كە هێشتا زیندووە".
خەسفە‌و بەرزایی عەنتەر
ناوی تارق خرابووە نێو تۆمارەكانی فەرمانگەی پزیشكی داد لە موسڵ كە تەرمەكانی لێ هەڵدەگیرێت، چونكە رێكخراوەكە تەرمی ئەو قوربانییانەی دەیكوشتن رادەست نەدەكردەوە ئەگەر مەسەلەكە پەیوەندی بە تۆمەتی هەستیارەوە هەبووایە وەك هەواڵ گەیاندن، تەنیا ناوەكانی لە پزیشكی داد دادەنا‌و هەندێك جاریش پارچە كاغەزێكی بۆ خانەوادەكەی دەنارد.
هەرچی تەرمەكانیشە ئەوا رێكخراوەكە دەیخستنە گۆڕی بەكۆمەڵەوە، كە رەنگە دیارترینیان ئەو چاڵە گەورەیە بێت كە پێی دەوترێت "خەسفە" (20 كم لە باشووری موسڵ)و لەدوای كۆنترۆڵكردنی موسڵ لەلایەن داعش لە حوزەیرانی 2014دا ناوبانگی بڵاوبووەوە، چونكە رێكخراوەكە زیاتر لە 200 بەندكراوی نێو زیندانی بادوشی (20كم لە خۆرئاوای موسڵ) كوشت‌و تەرمەكانیانی خستە نێو ئەو چاڵەوە كە هەر بەخێرایی قووتی دان، دوای ئەوەش رێكخراوەكە بە سەدان تەرمی تێ فڕێدا پێش ئەوەی لە ناوەڕاستی ساڵی 2015دا پڕی بكاتەوە.
بەڵام نوێترین گۆڕی بەكۆمەڵ لە ئابی رابردوودا لە ناحیەی عەیازییە (60 كم لە خۆرئاوای موسڵ) دۆزرایەوە كە بیرێكی گەورەیە‌و ناوی (بەرزایی عەنتەر)ە‌و تیرەكەی زیاتر لە 50 مەتر دەبێت.
پەرلەمانتار عەبدولڕەحمان لویزی نوێنەری پارێزگای نەینەوا لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت: "ئەندامانی داعش تەرمی سەدان بەناحەق كوژراویان لەوانەی بەهۆكاری جیاجیا دەستگیركرابوون، تێ فڕێداوە، پاشان بەشی خۆرهەڵاتی بیرەكەیان تەقاندەوە بۆ داپۆشینی تەرمە كەڵەكەبووەكان".
لویزی لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەنووسیدا لە پەرلەمان وتیشی: "كەسوكاری ئەوانەی پێشتر رێكخراوەكە دەستگیری كردبوون، لە كێشەیەكی دەروونیدا دەژین، چونكە چارەنووسی رۆڵەكانیان نازانن‌و دووچاری پارە لێكێشانەوە‌و ئیستیغلالكردن بوون‌و بوونەتە نێچیری واتەوات، چونكە وا بڵاوە كە لە فڕۆكەخانەی موسەننا بن یاخود لە زیندانە نهێنییەكاندا".
ئەو پەرلەمانتارە هەروەها وتی: "قوربانییەكان بەهەزارانن، كارمەندانی دەزگا ئەمنییەكان، كاندیدانی هەڵبژاردن، ئەندامانی ئەنجومەنە خۆجێییەكان، فەرمانبەرانی كۆمسیۆن، چالاكوانانی مەدەنی، پارێزەران‌و چەندینی دیكە، بەڵام تا ئێستا شوێنەوارێكیان نییە".
تائێستا ئامار لەبارەی ژمارەی بێسەروشوێنان لەبەردەستدا نییە، بەڵام سەعد خەزرەجی كە چالاكوانێكی سیاسییە كێشەی بێسەروشوێنكراوانی تەبەنی كردووە‌و دوای سەردانەكەی سەرۆكی پەرلەمان بۆ موسڵ لیستێكی بەناوی 722 بێسەروشوێنكراو ئامادەكردووە كە كەسوكاریان باوەڕیان وایە هێشتا لە ژیاندا ماون‌و لە زیندانەكانی هێزە عێراقییەكاندان.
بەڵام ناوێكی زۆریش هەن تۆمار نەكراون، خزر حسێن دەڵێت: "ناوی تارقی كوڕم نارد‌و لەو لیستانەدا نەبوو كە بۆ لایەنە ئەمنییەكان بەرزكراونەتەوە".
لە كۆتاییشدا وتی: "چاوەڕوانی ئەنجامەكان دەكەم، هیوادارین ئەمە تەنیا پروپاگەندەی هەڵبژاردن نەبێت".
