شارپرێس: نیقاش
بەهۆی نەخۆشییەكی پێستەوە، كە لەكاتی لەدایكبوونیەوە لەگەڵیدایەتی، حەورای منداڵ لەجیهان دابڕاوە‌و تەنیا لەكونێكی بچووكی دەرگای ماڵە گڵینەكەیانەوە دنیا دەبینێ‌.

ماڵی‌ حەورا دەكەوێتە یەكێك لە گوندەكانی دیوانیە، لەوە دەترسێت ئەگەر بچێتە دەرەوە منداڵان گاڵتەی پێبكەن‌و هێرشی بكەنەسەر.

حەورا موسلیم، كە بەهاری سێیەمی تەمەنی تەواونەكردووە، لەژوورێكی داخراودا كەنارگیرە‌و زۆربەی كاتەكانی بەقسەكردن لەگەڵ بوكەڵەكەی لە سووچێكی حەوشەی ناوەڕاستی ماڵەكەیاندا بەسەر دەبات، ئەو بوكەڵەیە تاكە هاوڕێیەتی كە لەكاتی دڵتەنگی‌و پێویستی بۆ یاریكردن لەگەڵ منداڵانی هاوتەمەنیدا پەنای بۆ دەبات.

ماڵی حەورا یاخود وەك منداڵان بە گاڵتەپێكردنەوە ناویان ناوە "گۆرێلا"، دەكەوێتە گوندی یەكی حوزەیران لە قەزای حەمزە شەرقی سەر بە پارێزگای دیوانە (180 كم لە باشووری بەغدا)‌و خانوویەكی گڵینە كە خێزانە هەژارەكەی تێدا دەژی.

منداڵەكە پێستی بە مووی رەش داپۆشراوە كە بەشی زۆری مل‌و پشت‌و سنگی گرتووەتەوە، لەگەڵ هاوتەمەنەكانیدا ناچێتە دەرەوە، چونكە لێی دەترسن‌و هەڵدێن‌و هەندێك جاریش ئازاری دەدەن، زۆرجاریش دووچاری گاڵتەپێكردن دەبێتەوە‌و بە دڵتەنگی‌و گریانەوە دەگەڕێتەوە بۆ ماڵەوە‌و پشت بە روقیەی تاكە خوشكی دەبەستێت تا بەرگری لێ بكات.

لێی نزیكبوومەوە‌و پێم وت بڕۆ یاریان لەگەڵ بكە، بەڵام ئەو بەتوڕەییەوە سەیرێكی كردم‌و رایكردە ژوورەوە بۆ ماڵەوە، روقیە كە تەمەنی حەوت ساڵانە‌و منداڵێكی ئاساییە، دەڵێت: "زۆرجار دەگریم‌و زۆر دڵتەنگ دەبم كە ناتوانم خوشكەكەم لەگەڵ خۆمدا ببەم كاتێك دەچمە دەرەوە بۆ یاریكردن یان بۆ سەردانی هاوڕێكانم نەبادا هەستی بریندار ببێت".

رۆژێكی وەرزی هاوین هەردوو خوشكەكە چوون بۆ دوكانێكی نزیكیان تا ساردەمەنی بكڕن، كەمێك دوای گەیشتنیان چەند منداڵێك بەبەرد هێرشیان كردە سەریان‌و هاواریان دەكرد "ئەوە گۆرێلایە هاتۆووەتە دەرەوە تا بمانخوات".

روقیە دەڵێت: "تووشی شۆك بووم‌و نەمدەزانی چی بكەم، بەڵام دوكاندارەكە هات‌و لە كاتی گونجاودا رزگاری كردین، ئەوە خراپترین بارودۆخ بوو كە بینیبێتم‌و لەو رۆژەشەوە بڕیارم دا پارێزگاری لە حەورا بكەم‌و لەگەڵ خۆم بۆ هیچ شوێنێكی نەبەم".

حەورا لەوەتەی لەدایكبووە نیشانەیەكی گەورەی پێوەیە كە ئەویش پێستێكی رەشە‌و موویەكی چڕی ڕشی تۆخی هەیە كە پشت‌و هەردوو شان‌و مل‌و بەشێك لە سنگی داپۆشیوە، ئەو هاواری دەكرد‌و دەگریا بەتایبەتی لە رۆژانی گەرمی هاویندا بەبێ ئەوەی كەسوكاری بزانن هۆكاری گریانەكەی خورانی پێستیەتی كە نیشانەكەی دروستی دەكات.

كاتێك تەمەنی دەبێت بە دوو ساڵ دایكی دەیباتە لای پزیشكێكی پسپۆر ئەویش پێی رادەگەیەنێت منداڵەكەی تووشی حاڵەتێكی نەخۆشی پێست بووە‌و هەندێك چارەسەری هێوركەرەوەی كاتی بۆ دەنووسێت تا هەستیاری پێستی ناسكی كەم بكاتەوە، پزیشكەكە ئەوەشی پێ رادەگەیەنێت كە چارەسەركردنی منداڵەكە پێویستی بە توانای پزیشكی بەرز هەیە لە دەرەوەی عێراق، بەپێی قسەكانی دایكی حەورا كە پارەی قەرز دەكرد بۆ سەردانەكانی منداڵەكەی بۆ لای پزیشك.

دایكی حەورا قسەكانی بۆ "نیقاش" تەواو دەكات‌و دەڵێت: "باری داراییمان زۆر سەختە، چونكە مێردەكەم پیاوێكی بەتەمەنە‌و باری تەندروستی رێگربووە لە كاركردنی لە دوای گەڕانەوەی لە دیلێتی جەنگی عێراق- ئێران" هەروەك ئەو پارەیەش كە خێزانەكەی حەورا وەك مووچەی خانەنشینی وەریدەگرێت تەنیا بەشی چەند رۆژێكیان دەكات.

حەورا جلوبەرگی ئەستووری قۆڵدرێژ دەپۆشێت‌و حیجابێكی داخراو دەكات لەبری ئەو عەزیە جوان‌و رەنگاوڕەنگانەی منداڵان لەبەریان دەكەن ئەویش لەبەر سەیركردنی خەڵك‌و پرسیارە بێزاركەرەكانیانەوە، دایكی حەوار هەروەها وتی:" كاتێك كچەكەم لەگەڵم دێت بۆ بازاڕ یان بۆ لای پزیشك یان هەر شوێنێكی دیكە پێداگری دەكات لەسەر ئەوەی حیجاب‌و جلوبەرگی ئەستووری قۆڵدرێژ  بپۆشێت ئەگەرنا ئەوا پێی باشترە لە ماڵەوە بمێنێتەوە، چونكە هەست بە ئاسوودەیی ناكات‌و هەوڵدەدات لەژێر عەباكەمدا خۆی بشارێتەوە".

دایكی حەورا بە "نیقاش"ی وت: "هەركەس ئەم منداڵە بچووكەم ببینێت بە گاڵتە‌و سەرسوڕمانەوە دەڵێت ئەمە گۆرێلایەكی بچووكە، بەم دواییانەش حەورا تووشی خەمۆكی‌و داخراوی بووە‌و تێڕامان لەو بارە دەمباتە بیركردنەوە لەو رۆژەی كچەكەم دەچێتە قوتابخانە‌و وەكو منداڵانی دیكە دەژی، بەڵام بەداخەوە چەندە حەورا گەورەتر بێت كارەكە خراپتر دەبێت".

پێدەچێت حەورا یەكەم حاڵەت نەبێت لە پارێزگاكەدا، چونكە دوو حاڵەتی هاوشێوە لەلای عیادەكەی دكتۆر نەبیل حەمزاوی پزیشكی پسپۆری نەخۆشیەكانی پێست تۆماركراون، ئەو لەو بارەیەوە بۆ "نیقاش"ی دووپاتكردەوە كە حەورا لە لەدایكبوونیەوە تووشی شێواوییەك بووە‌و ئەو نیشانە‌و خاڵەش كە بەجەستەیەوە دیارە لە جۆرە گەورەكەیەتی‌و بە نیشانەی زەبەلاح یان "نیشانەی میلامین" ناسراوە‌و دەكەوێتە ناوەڕاستی جەستەیەوە.

وتیشی: "منداڵەكە پێویستی بە چەند نەشتەرگەرییەكی قۆناغ بەقۆناغ هەیە كە تیمێكی پزیشكی پسپۆری نەشتەرگەری‌و جوانكاری‌و دەمار سەرپەرشتی بكات ئەمە جگە لە پزیشكێكی منداڵان‌و پێست‌و لەوەش گرنگتر پزیشكێكی دەروونی بۆئەوەی دووچاری تەنگژەیەكی دەروونی نەبێت لە پێش‌و دوای نەشتەرگەرییەكە".

حەورای جەستە لاواز لە قۆناغێكی تەمەنیدایە رێگە بەوە نادات بخرێتە ژێر نەشتەرگەرییەكی قۆناغ بەقۆناغەوە، چونكە بەرگەی نەشتەرگەری دوورینەوەی پێست‌و وەرگرتنی خانە ناگرێت‌و نیشانەكەش بڕبڕەی پشت‌و دڕكە پەتك‌و بەشێك لە سەری داپۆشیوە‌و ئەگەری هەیە برین‌و نیشانەی بچووك لە ناوچەی دیكەی جیاجیای جەستەیدا دەربكەون وەك دكتۆر حەمزاوی دەڵێت.

ئەو بە "نیقاش"ی وت: "بەتێپەڕینی كاتلەگەڵ  گەشەكردنی نیشانە زەبەلاحەكەدا چەندین گۆڕانكاری دەردەكەون كە دیارترینیان چڕی مووەكان‌و گەشەكردنیان‌و دەركەوتنی برینی سەر پێستە لە دەوروبەری ناوەوەی ناوچەی نیشانەكە رەنگە ئەو برینانەش دەمارەكانی هەست‌و توێژە چەورییەكانی پێست بگرنەوە كە بە لەیزەر چارەسەر ناكرێن، چونكە ناگاتە توێژی چەوری‌و ئەو خانانەی بەشێوەیەكی ناسروشتی گەشەیان كردووە، رەنگە لەیزەر بەسوود بێت بۆ لابردنی نیشانە بچووكەكان".

بەوتەی حەمزاوی حەورا لەئێستادا پێویستی بە چاودێری‌و بەدواداچوونی بارودۆخی تەندروستی هەیە لەترسی ئەوەی نەبادا گەشە بكات‌و ببێتە (میلانۆما) شێرپەنجەی خانە رەنگییەكان كە مەترسیدارترین جۆری شێرپەنجەی پێستە، هەروەك ئەگەری روودانی لەو حاڵەتانەدا رێژەی نزیكەی 5 – 10% پێكدەهێنێت.

تا ئەوكاتەی حەورا دەگاتە تەمەنێكی گونجاو بۆ ئەنجامدانی نەشتەرگەرییەكە، هەر لە كونە بچووكەكەی دەرگاوە سەیری جیهانی دەرەوە‌و هاوتەمەنەكانی دەكات كە خەریكی یاریكردنن، چونكە جگە لە بوكەڵەكەی هیچ هاوڕێی نییە‌و كەسیش بەرگری لێ ناكات روقیەی خوشكی نەبێت.