شارپرێس:
زۆری نەماوە ئەو ماوە دەستورییە تەواو بێت، كە عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو بۆ پێكهێنانی حكومەت دەبێت پێكهاتە وەزارییەكەی ڕادەستی پەرلەمان بكات ، هەمووان چاوەڕی ئەوەن بزانن وەزیرەكانی كێن.

عادل عەبدولمەهدی، كە پاڵێوراوە لەسەر سازاوەكەی فراكسیۆنە سیاسییە كیبڕكێكارەكانە، كە بە ناچاری ڕازیبوون پۆستی سەرۆك وەزیران بگرێتەدەست ، چ دوو نییە لێیان ببێتە بەڵا و بارگرانی ئەگەر بەردەوام بێت لە هەوڵە دانسقەكەی لەدیاریكردنی وەزیرەكانی لە ڕێگەی پێگەیەكی ئەلەكترۆنییەوە، كە بۆ ئەم مەبەستە دیزاینی كردووە، ئەمەش وای لە فراكسیۆنە‌ سیاسییەكان كرد وەڕەز نەبن لەوەی پەیامی بیرخەرەوە یان ووریاكەرەوەی بەردەوامی ئاراستە بكەن و پێی بڵێن، كە ئێمە تۆمان لەو پۆستە داناوە و هەر ئێمەش‌ دەتوانین لاتبەین ، بۆیە كە بەش و پشكمان لە حكومەتی تازەدا لەبەرچاو نەگریت ، ئەو كارەت لەگەڵ دەكەین.

فشاری فراكسیۆنە سیاسییەكان و توانستی عەبدولمەهدی لە بەرگەگرتنیان 
زۆرن ئەوانەی عادل عەبدول مەهدی بەحەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیری پیشوو دەچوێنن ، پێیان وایە یەكەم درێژەپێدەری میتۆدی دووەمە ، عەبادی سەركردایەتی یەكێك لەسەركەوتووترین حكومەتەكانی عێراقی كرد، كە هەموو ئەو ئاڵێنگارییەكانی هاتنەسەر ڕێگەی ڕایماڵین ، سەركەوتنە ناوازەكەی عەبادی بەردەوامیدان بوو بە تەمەنی ئەو سیستەمە سیاسییە بۆ چوار ساڵ لە كاتێكدا لە لێواری گلان و هەڵدیران بوو ، هەمووانیش لە بیریانە ململانێی نێوان فراكسیۆنە سیاسییەكان چەند گەرموگوڕ بوو بۆ بردنەوە و پێكهێنانی فراكسیۆنە ‌گەورەكە‌ و دواتریش بردنەوەی پۆستی سەرۆك وەزیران ، پرسیارەكەش ئەوەیە ئاخۆ ئەقڵ دەیگرێت فراكسیۆنەكان وا بە سووك و ئاسانی واز لە دەستكەوتەكانییان بێنن لە حكومەتی ئایندەدا.

ئەو فراكسیۆنانە خاوەن مەرج‌و بەڵێنن لەگەڵ عەبدول مەهدی و ئەویشیان پابەندی ئەو مەرج و بەڵێنانە كردووە كە دەبێت جێبەجییان بكات ، گرنگترینیشیان ڕازیكردنی ئەو فراكسیۆنانەیە ، بە واتایەكی دیكە پێویستە لەسەری حكومەتێكی بەشبەشێنە دابمەزرێنی كە جێگەی ڕەزامەندی هەمووان بێت ، بەڵام باسكردن لە حكومەتێكی تەكنۆكراتی دوور لە بەشبەشێنە خەیاڵپڵاویە و بەدەست نایەت ، بۆیە ئارەزووی عەبدول مەهدی كە لە قسەكانیدا گوزارەیان لێ دەكات ، ئارەزوویەكی گوماناوییە و خۆشی لەبەردەم وویستی ئەو فراكسیۆنە سیاسییانەدا پیڕاناگیرێت.

لێدوان و هەڕەشەی سەرۆكی فراكسیۆنە سیاسییەكانیش بە ڕوون و ئاشكرایی‌ هەست پێ دەكرێت ، هۆشداریش دەدەنە عەبدول مەهدی لە ئاكامی ڕازینەكردنی فراكسیۆنە سیاسیەكان و بەشبەشنەكردنی كێكەكەی حكومەت ، عەلی بەدری پەرلەمانتاری ڕەووتی حیكمەت  لەو بارەوە دەڵیت: (( كردنەوەی دەرگای پێشكەشكردنی داواكارییەكان بۆ پۆستە وەزارییەكان لە ڕێگەی پێگەیەكی ئەلەكتۆرنییەوە لە لایەن سەرۆكی حكومەتەوە ، فراكسیۆنە سیاسییەكان تووشی ڕووگیری دەكات و ناكۆكی سیاسی گەورەشیان لە نێواندادەخوڵقێنێت)) ، لەولاشەوە كامل دلێمی ئەندامی هاوپەیمانی محوەری نیشتمانی بەدووری زانی بۆگەڕاوەی(مەرجەعیەت) نەجەف پاڵپشت و پشتیوانی ئەو كابینە وەزارییە بێت كە عەبدول مەهدی پێشكەشی دەكات و فراكسیۆنە سیاسییەكانیش تووشی ڕووگیری دەكات. چونكە بۆگەڕاوەی ئاینی نەجەف سەرباری ناڕەزایی لە ئاستی كاری فراكسیۆنە ساسییەكان ، بەڵام سەركێشی بە ئایندەی ئەو فراكسیۆنە سیاسییەكانیانەوە ناكات ، بۆیە هیچ دوور نییە عەبدول مەهدی دەستلەكاركێشانەوەی خۆی پێشكەش بكات - ئەمە سیناریۆ چاوەڕوانركراوەكەیە- ئەگەر پێكهاتەی كابینەكەی لە پەرلەمان ڕەتبكرێتە‌وە و متمانەی پێ نەبەخشرێت.

پێگە ئەلەكترۆنییەكە و دەرگای پشتەوە 
كۆسیستەمە سیاسییە فەرمانڕەواكەی ووڵات هێشتا پێویستی بەوەیە لەو بازنە بۆشە ڕزگاری بێت كە تیایدا دەخولێتەوە ، ئەمەش تاكو بتوانی بەردەوام بێت لە بەرێوەبردنی كاروباری حوكمڕانی ووڵات ، دیاریكردنی عەبدول مەهدیش یەكێك بوو لەو دەرەچانەی كە پارتە سیاسییەكان بە چاوساغی ڕژێمی ئێرانی كاریان لەسەر كرد ، ئەو ناڕە‌زاییەی  جەماوەری عێراقی دژ بە گەندەڵ و دەندەڵكاران دەریبڕی ، وای كرد دەموچاوە تازەكان بێنە پێشەوە لە بری دەموچاوە بەكاربراوەكانی پێشوو ، بۆیە ئەو پێگە ئەلەكترۆنییەی عەبدول مەهدی هێنایەكایەوە وەك میكانیزمێكی داهێنراو مەبەست لێی ئەوەبوو ڕای گشتی پێ چەواشە بكەن بەوەی ئەو وەزیرە تازانەی دێن ئەندامی ڕەووتە سیاسییەكان نین و سەربەخۆن و لەناو گەلەوە هەڵقوڵاون.

وەلی پارتەكان پێگە ئەلەكترۆنییەكەی عەبدول مەهدییان كردە دەرگای پشتەوە بۆ خۆخزاندنەناوەوەی ئەندامەكانیان و گەیشتن بە حكومەت ، ئەمەش ڕێگەیەكی نمونەییە بۆ لابردنی ئەو ڕووگیرییەی تووشی هەندێك لە فراكسیۆنە سیاسییەكان ببوو – وەك ڕەووتی سەدر - بەوەی ‌ پێشتر ڕایانگەیاند بوو كە لە فراكسیۆنە حكومییەكانیانەوە هیچ ناوێك ناپاڵێون.

هەمان شتیش بۆ فراكسیۆنەكانی دیكە ڕاستە كە ئارەزووی بۆ گرتنەدەستی پۆستی وەزاری لە حكومەتی تازەدا نەشاردبۆوە ، بەمەش بەرە بەرە پێگە ئەلەكترۆنییەكە بووە دەرگای پشتەوەی چوونە ناو حكومەتی ئایندە دوای ئەوەی لە دەرگای پیشەوە لێی هاتبوونەوە دەرەوە.

لە دۆخی سەركەوتنی عەبدول مەهدی لە تێپەڕاندنی كابینەكەی ،  چ بە بەشبەشێنە و چ وەكی دیكە ، ئەگەر توانیشی متمانەی پەرلەمانتارە دابەشبووەكە بەدەست بێنیت ، ئاخۆ بەخت و چانسی ئەو حكومەتە تا كوێیە؟ ئەو فراكسیۆنە سیاسییانەی تاسەر ئیسقان چنگیان لە بەشبەشێنە‌ گیركردووە ، بژاردەی كاركردن یان گواستنەوەی عێراق بەرەو قۆناغی بونیادنانەوە و ئاوەدانكردنەوە بۆ عەبدول مەهدی ناهێڵنەوە. 

سەبارەت بەم پرسەش ئەسیل نجێفی كە یەكێكە لە سەركردەكانی هاوپەیمانی میحوەر ، لە ئەگەر پێكهاتنی حكومەتێكی لەو جۆرە هەڵوێستی خۆی ڕاگەیاند و ووتی : (( حكومەتی ئایندەی عەبدول مەهدی ئەگەر پێكهات ، لەوانەیە سیستەمی سیاسی ئێستای عێراق لە دوای 2003 وە بە فراكسیۆنە سیاسییەكانیشییەوە لەناوبەرێت ، بۆیە ئاڵینگارییە‌ هەرە گەورەكە كە ڕووبەڕوی عەبدول مەهدی دەبێتەوە بریتییە لە چۆنیەتی خۆدەربازكردن لە بازنە بۆشە پڕ گرفتەكەی نێوان فراكسیۆنە سیاسییەكان كە واچاوەڕانكراوە بەردەوام بێت و چارەسەرنەبن ، وە‌ چۆنیەتی دۆزینەوەی چارەسەرە ڕاستەقینەكان بۆ خودی تەنگژەكانی دەوڵەتی عێراق)).

چ بە دوای دەستلەكاركیشانەوەی عەبدول مەهدیدا دێ؟
سیناریۆ بەهێزەكەی ڕۆژانی ئایندە بریتیی دەبێت لە پێشكەشكردنی دەستلەكاركێشانەوەی عەبدول مەهدی كە ناوبراو هەمیشە ئەو بژاردەیەی لە گیرفاندایە ، چونكە زۆر لەو ماوەیە - كە 30 ڕۆژە - نەماوەتەوە كە پیی بەخشراوە ، پرسی ڕازیكردنی فراكسیۆنە سیاسییەكانیش - كە لە لایەن ئەوانەوە بۆ سەرۆكایەتی وەزیران‌ پاڵێوراوە - ئەوەندە سووك و‌ ئاسان نییە لەژێر سایەی كێبڕكێ توندەكەی نێوانیان  ،  شانۆگەری هونەری پێكهێنانی حكومەتێكی دوور لە بەشبەشێنە ‌كە جیایە لە حكومەتەكانی دیكە ، لە ئەرزی واقعدا‌ هاوكێشەیەكی قورسە و بۆ كەسێكی پێتپێتی ناجێگیری وەك عادل عەبدول مەهدی هەرگیز سوك و ئاسان نییە ، ئاسانیش نییە حكومەتێكی لەو جۆرە پێك بێت و بتوانی لە بەرامبەر ئاڵێنگاریەكاندا خۆڕاگربێت.  

كارێكی سووك و ئاسانیش بوو ئەگەر پرسەكە تەنها قبوڵكردنی دەستلەكاركیشانەوەی عەبدول مەهدی و جێگرتنەوەی بێت بە كەسێكی دیكە ، بەڵام وا چاوەروانكراوە كە دەستلەكاركێشانەوەكەی ڕەنگە كۆتایی ئەو سیستەمە سیاسییە بێت كە لەسەر دەستی داگیركەرانی ئەمریكی و ئێرانی دامەزراوە ، بە هەرەسهێنانی ئەو سیستەمه سیاسییە‌ش ، چاوەڕێ ئەوە ناكرێت بەو زووانە و بێ تێپەربوون بە ناو گێژاوێكی چەكداری گەورەدا ، ‌   سیستەمێكی چاكتر جێگەی بگرێتەوە ، چونكە سیستەمەكەی ئێستا هەموو دەستەبژێره سیاسییە ‌ ئۆپۆزسیۆنەكانی لەناوبردووە كە دەتوانن قۆناغێكی تازە بونیاد بنێن كە لە قۆناغی ئێستامان نەچێت.

جێگرەوەكەش دۆخێكی وێچووی وەك دۆخی دوای هەرەسهێنانی ڕژێمی (( سیاد بەری)) سۆماڵ دەبێت لە نەوەدەكانی سەدەی ڕابردوو كە دواتر ووڵاتی بەرەو پشێوی و شەڕە ناوخۆیی برد و ئێستاشی لەگەڵدا بێت بەدەستیەوە دەناڵینن ، سیستەمە سیاسییەكەی ئێستاش بە چنگیركردنی لە دەسەڵات سەركێشی بە ئایندەی عێراقەوە دەكات و بۆ دەیەها ساڵی دیكەش فڕێی دەداتە ناو گێژاوی پشێوییەكی سەربازی گەورە كە تەڕ و ووشك بەیەكەوە دەسوتێنێت.