شارپرێس: لوقمان حاجی قادر
"ماركۆ كانیلۆس"، كە دبلۆماتكارێكی پێشووی ئیتالیایە، لەسۆمال و ئوستوڕالیا و نەتەوە یەكگرتووەكانیش كاری كردووە ، لەم دواییانەش وەك هەماهەنگكاری پڕۆسەی ئاشتی لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست دیاریكراوە لە بارەی دۆخی عێراقەوە نووسینێكی بڵاوكردووەتەوە.
ماركۆ كانیلۆس" لەنووسینەكەی باسی هەڵبژاردنی بەرهەم ساڵحی بەسەرۆك كۆماری عێراق كردووەو دەڵێت: "سەرۆكە عێراقی تازە كەسایەتییەكی پێشكەوتوو، خاوەن ئەزموونە، بەباشی ئاشنایە بەئاڵۆزییەكانی عێراق و كەموكورتی‌و درز و كەلەبەرەكانی".
ئەو هەروەها دەڵێت: بەرهەم ساڵح بێسنوور برەو بە بەیەكەوەژیان و گفتوگۆ دەدات ، ئەو ئاشنایە بە كەموكورتییەكانی وڵاتەكەی خۆی، بە بەرژەوەندییە ئاوێتەییەكانی هاوسێكانی، دەشزانی چۆناوچۆن كۆمەڵگای نێودەوڵەتی گەرەكییەتی گرفتەكانی عێراق چارەسەریان بكات و پشتیوانی و پاڵپشتی ئەوانیش بۆ ووڵاتەكەی دەستەبەر بكات".
ئەوەشی نووسیوە: "هەرچەندە بەندەكانی دەستووری عێراقی دەسەڵاتەكانی سنووردرا دەكات، بەڵام سەرۆكە تازەكە لە ڕێگەی دەسەڵاتەكانییەوە وێنەی سەرۆك كۆمار لەسیاسەتی عێراقیدا وەردەچەرخێنێت".
میتۆدێكی هاوسەنگ
بەرهەم ساڵح قبووڵكراوی هەریەك لەواشنتۆن‌و تارانە، كە ماركۆ كانیلۆس لەو بارەوە دەڵێت: "هەمیشە كەناڵەكانی پەیوەندی لەگەڵ ئەو دوو وڵاتە و وڵاتە ئەوروپییەكان و وڵاتە عەرە‌بییە سەرەكییە‌كاندا بە شێوەیەكی كاراو كاریگەر هێشتۆتەوەو شارەزایی و میتۆدە وردەكەی و دیدگا سوودبەخشەكەی لەماوەی تەنگەتاوییەكانی ئایندەی پەیوەندی بارگرژاوی نێوان تاران واشنتۆندا بەرهەمدار دەبێت، بەڵام بەو مەرجەی كەسانێك هەبن گوێی لێبگرن".
"دەكرێت بەرهەم ساڵح ڕۆڵێكی گرنگ ببینێت لە ئاراستەكردنی واشنتۆن و دووریشی بخاتەوە لەكەوتنەهەڵەی چارەنووسسازی دیكە سەبارەت بەناوچەكە دەشتوانی جڵەوگیری هەندێك لە مەیل و ئارەزووە سەرەكییەكانی هەندێك دامەزراوی سیاسی ئێران بكات"، ئەو دیبلۆماتكارە وای نووسیوە.
بەگریمانەی ئەو ڕۆڵە تازەی، كە بەرهەم ساڵح لە ئایندەدا دەیگێڕێت، ئەو بەشێوەیەكی جیاوازتر لە هەر سیساییەكی دیكە ڕەفتاری كرد و گەیشتە ئەو پۆستە بەرزەی ئێستای، لەوانەشە هاوتایی كەسایەتی سەرۆك كۆماری عێراق و سەرۆك وەزیرانی بەربژێركراو یەكێك بێت لەو ڕووداوە خۆشانەی كە عێراق لەمێژساڵە چاوەڕێی دەكات.
لیستێكی دوورودرێژ
ئەو ئاڵێنگارییانەی ڕووبەڕووی سەركردایەتییە تازەكەی عێراق دەبنەوە توقێنەرەن، ماركۆ كانیلۆس نووسیویەتی: "دەستەبەری حوكمڕانییەكی شیاو بۆ گەلی عێراق كارێكی حەتمییە تا دەستەبەری خۆلادن لە لۆمە و توانجانە نەكرێت، كە ئاراستە دەكرێن بەوەی كۆششەكان دژی داعش بەفیڕۆچوون، دوو كاری لەپێشینەش لە لیستە دوورودرێژەكەی دەسەڵاتدارانی تازەی عێراقدا هەن بۆ ئەو كارانەی پێویستە ئەنجام بدرێن".
یەكەم/ گێرانەوەی خزمەتگوزارییە سەرەكییەكان بۆ دانیشتوان، بە تایبەتیش لە دوو بواری یەكلاییكەرەوەدا: ئەو ناوچانەی لە بن دەستی داعش ڕزگاركراون ، هەروەها بەدەنگەوەهاتنی باشووری عێراق كە بەشیوەیەكی تاوانكاری بۆ چەند دەیەیەك فەرامۆشكراوە، ئێستاش ئەو ناوچەیە لە لێواری كارەساتێكی ژینگەیدایە.
دووەم/ جەنگانە دژ بە گەندەڵی ، ئاسانكردنی ڕێوشوێنە بیروكراتییەكان بۆ ڕاكێشانی وەبەرهێنانەكان و دووبارە گەشەسەندنەوەی ئابووری ووڵات ، بونیادنانەوەی ووڵات لە دوای جەنگەكان.
ئەم دوو پرسە دوو بومبی چێنراوی كۆمەڵایەتین، كە پێوویستە سەركردە عێراقییە تازە‌كان بەخێرایی كاریگەریەگەیان بەتاڵ بكەنەوە، عێراق لە جەنگی دژی داعش سەركەوتوو بوو ، بەڵام ئەوە واتای ئەوە نییە، كە ئاسایی وڵات بونیادنراوەتەوە.
سەرچاوە ئاستبەرزە عێراقییە متمانەپێكراوەكان ئاماژە بەوە دەدەن، كە نزیكەی 20000 تیرۆرست هێشتا بە ئازادی لەوڵاتدا دەسوڕێنەوە ، نەك هەر لە بەشی ڕۆژئاوا، بەڵكو لەباكوورو ڕۆژئاوای بەغدا و ڕۆژئاوای موسڵ و كەركوكیش.
ئەمە دوو كاری لە پێشینەی دووەمی حكومەتە نوێیەكەی عێراقە، ئەو جەنگەكەی بردەوە، بەڵام بردنەوەی ئاشتی پێویستی بە كۆششێكی كارای هەواڵگری و بەركاربوونی یاسا هەیە بۆ لەناوبردنی داعش.
لەگەڵ ئەوەشدا عێراق لە ڕێگەی ئەو پەرەسەندنە سیاسییانەی ئەم دواییەوە خەریكە هەوایەكی پاك هەڵدەمژێت، خەریكە خۆی بەدوور دەگرێت لە تایەفەگەری ئاینی و نەژادی پێشوو.
كامڵبوونی سیاسی
نیشانەیەكی ڕوون و ئاشكرای كامڵبوونی سیاسی لە عێراقدا ئەوەیە، كە خودی یەكە جەماوەرییەكان – میلیشیاكانی سەر بە ئێران ڕۆڵی سەرەكییان هەبوو لە بەزاندنی داعش – بەشداری دەكەن لەچالاكییەكانی هۆشیاركردنەوەی جەماوەر بەرەو نزیكبوونەوەی لە بازنەی سونییە توڕەكان.
سوننەكان بە هۆی گۆڕانی پارسەنگی هێز لە عێراق و دڕندەیی داعش كە لە چوارساڵی حوكمڕانی خۆیدا سەپاندی ، كاریگەری زۆریان كەوتۆتەسەر.
