شارپرێس:
وەرگێران: لوقمان حاجی قادر
لەباسی پڕۆسەی "جوڵە كوشندەكانی بوكەڵەكان" لەئێران، جەنڕاڵ ستانلی ماكریستاڵ ئەوە ڕووندەكاتەوە، كە بۆچی قاسم سلێمانی زۆر مەترسیدارە؟.

ماكریستاڵ نووسیوویەتی: "هەمیشە بڕیارنەدان سەخترین بڕیارە، هەمیشەش ئەوە ناڕاستە"، لە ساڵی2007 پۆلە ئۆتۆمبێلێكم بینی، كە لە ئێرانەوە بەرەو باكووری عێراق دەهاتن (هەرێمی كوردستان)، ئەو كات بۆ ماوەی 4 ساڵ بوو وەك سەرۆكی سەركردایەتی كردە هاوبەشە سەربازییە تایبەتەكانی ئەمریكا(JSOC)  بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر كارم دەكرد.

"من ڕاهاتبووم لەسەر بڕیاردان لەسەر كارە سەخت و دژوارەكان، بەڵام لە شەوێكی كانونی دووەمی ئەو ساڵە، بڕیاردان بۆ من بەشێوەیەكی زۆر تایبەت سەخت و دژوار بوو، كە دەبوو هێرش بكەمە سەر ئەو كاروانە سەربازییەی قاسم سلێمانی سەرۆكی فەیلەقی قودسی ئێرانی تێدابوو،‌ یاخود نا"، (فەیلەقی قودسیش بەنزیكەیی وێچووی دەزگاكانی (CIA  یان JSOC)  وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكایە)، ئەو جەنراڵ وای نووسیوە.

هەروەها نووسیویەتی: لەو ئان و ساتەدا، هۆكارێكی ماقوڵ لەئارادابوو بۆ هێرشكردنەسەر قاسم سلێمانی، ئەوسا بۆمبە چێنراوە ئێرانییەكانی تەنیشت شەقام‌و ڕێگاوبانەكان  بەفرمانی ئەو دەچێنران، لە هەموو لایەكی عێراقدا ڕوحی سەربازە ئەمریكییەكانیان دەكێشا، بەڵام ئێمە خۆمان لە كاروانە سەرباییەكە لادا، ئەمەش وەك پەیڕەویكردن لەسیاسەتە سەیر و سەمەرەكانی ئەوسا، بۆیە بڕیارمدا پێویستە چاودێریان بكەین و یەكسەر تەقەیان لێنەكەین، كاتێكیش كاروانە سەربازییەكە گەیشتە هەولێر، سلێمانی نوقمی‌ قووڵایی تاریكی بوو".

ئەمە لەكاتێكدایە، هێشتا سلێمانی بەهێمنی لەژێر پەردەوە كار دەكات، ئەو لە سەركردەیەكی سەربازییەوە، بوو بەتارماییەكی ئەفسانەیی، پشت بە زیرەكی و لەبلەبانی‌و هێمنییەكەی دەبەستێت بۆ برودان بەكاریگەری ئێران لەسەر گۆڕەپانی نێودەوڵەتی، ئەوەش بەپێی وەسفی راپۆرتێكی GLOBAL THINKERS.

هەر بەپێی راپۆرتەكە، سلێمانی دیار و بەرچاوییەكەی، كاریگەریەكەی، پابەندبوونی بە بەرژەوەندییەكانی وڵاتەكەیەوە، ‌ هەم بووە جێگەی سەرسامی و دەستخۆشی یارانی، هەمیش بووە جێگەی لۆمە و گازندە و ڕەخنەی نەیارەكانی.

بەڵام ئەوەی هەمووان لەسەری كۆكن، شوێنپەنجەی ئەو پشكدارییەكی كارای هەبوو لە ڕەنگڕێژكردنی سیاسەتی دەرەوەی ئێران بۆ چەند ساڵێك، سەركەوتنەكانیشی لە گۆڕەپانی جەنگدا دیار و بەرچاون، كە‌ دەكرێت بڵێین لە ئێستادا نوێنەرە هەرە بەهێزە دەست و پێ نەبەستراوەكەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستە. 

سەرچاوە فەرمییەكانی ناو وەزارەتی بەرگری ئەمریكا دەڵێن، كە سلێمانی لە ڕێگەی چەند بریكارێكی ناوخۆی ئێرانییەوە، جەنگی ناوخۆی سوریا بەڕێوە دەبات، هەموو ئەمەش بەتەنیا ئەنجام دەدات.

ئەو دەركەوتن‌و درەوشانەوە‌ی سلێمانی زمان لووس و زمانشرین، زۆر تایبەت بوو، دەگەڕێتەوە بۆ بنەچەی پێگەیشتن و نەشونماكردنی، ئەو لە چیاكانی ڕۆژهەڵاتی ئێران لە ژینگەیەكی هەژاریدا لەدایك بووە، لە تەمەنێكی كەمدا خۆی داڕشتووە، كاتێك باوكی نەیتوانی قەرزەكانی بداتەوە، سلێمانی تەمەن 13 ساڵ توانی بیانداتەوە.

ئەوكاتە بەتاڵەكانی خۆی بە بەرزكردنەوەی قورسایی و ئامادەبوون لەوتار و ئامۆژگارییەكانی ئایەتوڵا عەلی خامەنەئی مورشیدی باڵای ئێستای ئێران بەسەر دەبرد، ئەو لە گەنجیەتییەوە شەیدای شۆڕشی ئێران بوو، لە ساڵی 1979 و لە تەمەنی 22 ساڵیدا، لە دەروازەی سوپاوە،‌ ئەستێرەی بەختی بەرەو هەڵكشان چوو، دەوترێت دوای تەنیا 6 هەفتە لە ڕاهێنانی تاكتیكی سەربازی بۆ یەكەمجار لەویلایەتی ئازەربایجانی ڕۆژئاوای ئێران بەشداری جەنگی كردووە، بەڵام ئەو لە جەنگی  عێراق – ئێراندا هێشتا منداڵ بوو، كە ساڵێك دواتر دەستی پێكرد. 

ئەو لەو ململلانێ خوێناویەدا وەك پاڵەوانێك وێناكرا لەو ئەركانەی لەو جەنگەدا لەسەر سنووری عێراق ئێران گرتنییە ئەستۆ، لەوەش‌ گرنگتر ئەوەبوو، كە وەك سەركردەیەكی متمانەبەخۆ بوو دەركەوت، ئیدی لەوساوە سلێمانی هەر تەنیا سەربازێكی ئاسایی نەبوو، ئەو پسپۆڕێكی ستراتیژی و پراكتیكی بوو، ‌ ئەو بێ بەزەییانە هەموو شتێكی دەخستە خزمەت بنیتنانی پەیوەندی هەمیشەیی بۆ برەودان بە هەڵوێستی ئێران لە ناوچەكەدا.

كەس وەك ئەو سەركەوتوو نەبوو لە تواناداركردنی هاوپەیمانە شیعەكانی لە وڵاتی شام، بەرگری بە هێزی لە بەشار ئەسەد هەموو بەرەوپێشچوونێكی داعش و گروپە یاخییەكانی دیكەی وەستاند، ئەو دەستەبەری مانەوەی ئەسەدی كرد لەدەسەڵاتدا، ئەوەشی مسۆگەر كرد، كە هاوپەیمانی تاران بێت. 

هەر لەژێر سەرپەرشتی ئەویشدا فەیلەقی قودس توانستەكانی خۆی فراوان كرد، پشوودرێژی بەرژەوەندخوازی ئەو لەبلەبانە،  بووە هۆكاریكی كاریگەری سەرەكی لە بوارەكانی هەواڵگری و دارایی و سیاسی لە دەرەوەی سنورەكانی ئێران. 

كارێكی لۆژیكی نییە سەركەوتنەكانی، كە سلێمانی لە‌جوغزێكی‌ جیوپۆڵۆتیكی بەرتەسكدا تاوتویبكەین، بەڵكو دەبێت لەپانتاییەكەی فراوانتردا ئەو كارە بكەین، ئەو سەركردەیەكی دانسقەی ئێرانە، ئەو دەرهاویشتەیەكی ڕوون‌و ئاشكرای شۆڕشە چاوەڕانكراوەكەی ساڵی 1979 ی ئێرانە، لەئاستی دەستەبژێرانی ئێرانی دایەو لە هەڵسەنگاندنی فراوانی بەرژەوەندی‌و مافەكانی ئێراندا. 

بەرەنگاری ئێرانیش دژ بە ئەمریكا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەرئەنجامێكی ڕاستەوخۆی تێوەگلانی واشنتۆن بوو لە شەڕ‌ی عێراق – ئێرانەوە، لەو جەنگەدا دیدگای سلێمانی بۆ جیهان گەڵاڵە بوو، لەسەرووی هەموو ئەمانەشەوە سلێمانی سەكردایەتی هەستە نەتەوایەتییە خوین گەرم‌و بەجۆش و خرۆشەكە دەكات، كە شادەماری هاووڵاتی و سەركردە ئێرانییەكانە.

بڕێكی زۆری دەستكەوتەكانی سلێمانی دەگەڕێنەوە بۆ میتۆدە پشوو درێژەكەی سیاسەتی دەرەوەی ئێران، كەچی ئەمریكا مەیلی بەلای سیاسەتێكی پچڕپچڕدایە لەبەدەنگەوەهاتنی بۆ پرسە نێودەوڵەتییەكان، لەولاشەوە تاران لێزانانە‌و بەوردی ئامانج‌و چالاكییەكانی خۆی دیاری كردوون.

مانەوەی زۆری سلێمانی لە سەركردایەتیكردنی فەیلەقی قودسی ئێرانی، كە لە ساڵی 1998 ئەو پۆستە بەرێوە دەبات، هۆكارێكی دیكەی گرنگی سەركەوتنیەتی. 

ئەو پیاوە بەرهەمی ژینگە سیاسییە ئاڵۆزەكەی تارانە و دەستواڵاشە لەكاركردندا، ئەو لە لایەن زۆرێك لە پسپۆڕانی‌ دەزگا هەواڵگری و سەربازییەكانی واشنتۆنەوە‌ ئیرەیی پێدەبرێت، چونكە لە كۆتایدا هێزی سەركردە لە چاوی نەیارەكانییەوە هەڵسەنگاندنی بۆ دەكرێت، ئەمەش متمانەدارییەكی گەورەتر بەسلێمانی دەبەخشێت لەوەی وەك سەركردەیەكی كاتی سەیر نەكرێت.

بەو واتایەی سەرەوەش، سەركەوتنی سولەیمانی دەگەڕێتەوە بۆ بەهرەمەندی خۆیی و بەردەوام بوونی لە گرتنەدەستی پلە و پۆستی دەسەڵات. ئەمڕۆ ئەم تەرزە سەركردانە لە ئەمریكادا نین، ئەمریكییەكان ڕێگە بە سەركرده سەربازی و سەركردەكانی دیكەیان نادەن بۆ دەیە - یەك لە دەسەڵاتدا بمێننەوە.

سەرباری ئەوەی ئیرەی بە سولەیمانی دەبەم بۆ ئەو ئازادیەی هەیەتی لە كاركردندا كە وا دەكات بە زوویی كاروبارەكان هەڵسوڕێنێت، كەچی هێشتا باوەڕم وایە كە خۆگری و ئارامی واشنتۆن،  خاڵێكی بەهێزی سیستەمی سیاسی ئەمریكایە.  دەكرێت ئەو خوێن گەرمی و دەستگەرمی لە كاردا بۆ مەبەستی چاكەی گشتی بەكاربێت، خۆ ئەگەر لە پێناو بەرژەوەندی و بەهای چەوت بەكارهات، ئەو كات ئاكامەكانی ماڵوێرانكەر دەبن. سولەیمانی ئیجگار مەترسیدارە، ئەو لە دۆخیكی دانسقەدایە بۆ ڕەنگڕێژكردنی ئایندەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.