شارپرێس:
وەرگێڕان: حلمی رەسول رەزا
لەگەڵ ئەوەی رابەری نازی ئەدۆلۆف هیتلەر زۆربەی ژیانی لەلاپەرەكانی كتێبەكەی "كفاحی"دا باس كردووە و ئەو هۆكارانەی روون كردووەتەوە بۆچی رقی لە یەهودییەكان بووە، بەڵام توێژەران شرۆڤەی كەسی-یان بۆ ئەو بابەتە كردووە.

لەو چوارچێوەیەدا ژمارەیەكی زۆر گریمانە خراونەتەروو دەربارەی هۆكارەكانی رقلێبونەوەی هیتلەر لەیەهودییەكان، ئەمەش خۆی دەبینێتەوە لەنێوان رەسەنێتی یەهودی‌و ئەو دكتۆرە یەهودییەی بووە مایەی ئاوزڕدانی دایكی لەپێش مردنی.

رەسەنێتی یەهودی
دیفید گرین لەوتارێكیدا لەرۆژنامەی هائارتس دەڵێت: پێش ئەوەی هیتلەر بگاتە دەسەڵات بانگەشەی ئەوە هەبووە، كە بەرەگەز یەهودییە، ئەمەش بەشێكە لە مێژووی خێزانەكەی‌و رووبەرووی شێواندن بووەتەوە. 

سەرەرای ئەوەی باوكی هیتلەر "ئەلویس هیتلەر" منداڵێكی ناشەرعی بووە، كە نەنكی "ماریا ئانا شیكلگروبر" لە كۆتایدا هاوسەرگێری لەگەڵ "یۆهان هایدلر" كردووەو نازناوەكەی هەڵگرتووە، بەڵام "ئەلویس" تەمەنی پێنج ساڵ بووە كاتێك دایكی هاوسەرگیری كردووە و بەهیچ شێوەیەك ناسنامەی راستەقینەی باوكەكەی ئاشكرا نەكردووە.

ناوبراو لەوتارەكەیدا باسی گێرانەوەی سێیەم دەكات دەربارەی كەسێكی یەهودی بەناوی "لیوبولد فرانكنبرگ"، كە بەگوێرەی پارێزەرە تایبەتەكەی هیتلەر ، كوڕی بچووكی خێزانێكی یەهودی بووەو نەنكی هیتلەر "ماریا"ی وەك چێشتلێنەر دامەزراندووە، لەوكاتەدا سكپڕبووە بە "ئەلویس". 

هەر بەگوێرەی گەواهیدانی پارێزەرەكەی هیتلەر "هانز فرانك" لەدادگاییەكانی نورنمبرگ لە ساڵانی 1945 و 1946، چەندین جار گوێی لەخودی هیتلەر بووە لەساڵی 1930 دا باسی ئەوەی، كردووە، كە یەهودییە.

دكتۆرەكەی دایكی هیتلەر
یەكێكی تر لەو هۆكارانەی باسی رقلێبونەوەی هیتلەر دەكات لەیەهودییەكان، دەگەڕێتەوە بۆ ئەو دكتۆرە "ئیدوارد بلوخ" كە گرنگی بەدایكی "كلارا هیتلەر" داوە لە پێش مردنی بە نەخۆشی شێرپەنجەی مەمك لەساڵی 1907 و لە تەمەنی 47 ساڵیدا. 

لەو كاتەدا چارەسەر بۆ نەخۆشییەكەی دایكی نەبووە، بەڵام بەهۆی فشاری كوڕەكەیەوە دكتۆری ناوبراو بۆ ماوەی مانگێك جۆرێك چارەسەری بۆ كردووە و بووەتە مایەی ئەوەی ئازارێكی زۆر بكێشێت، بەلام نەبووە هۆی درێژكردنەوەی تەمەنی. 

بەڵام گێرانەوەی كۆتایی نا لۆجیكییە، چونكە هیتلەر لەكاتی مردنی دایكیدا نامەیەكی ئاراستەی دكتۆرەكە كردووەو سوپاسگوزار بووە و لەو رێكارانەش بەخشیویەتی، كە بەرانبەر یەهودییەكان ئەنجامی داوە و پاشان كۆچی كردووە بۆ ئەمەریكا و لەوێ لە ساڵی 1945 دا كۆچی دوایی كردووە.

موفتی قودس
سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل بنیامین ناتانیاهو پێش چەند ساڵێك پێشنیاری ئەوەی كرد، كە هیتلەر بیرۆكەی سوتاندی یەهودییەكانی لە "مفتی قودس ئەمین الحسینی"یەوە وەرگرتووە. 

ناتانیاهو وتی: هیتلەر بە دەركردنی یەهودییەكان لە ئەڵمانیا وازی دەهێنا، بەڵام "الحسینی" گومانی ئەوەی كرد ئەگەر یەهودییەكان دەربكرێن ئەوا دێن بۆ فەڵەستین، بۆیە كاتێك هیتلەر پرسیاری لێكردووە دەربارەی رێنماییەكانی لەوەڵامدا وتوویەتی ئامۆژگاری عەرەب ئەوەیە "بسوتێنرێن".

هیتلەر لەكتێبی "كفاحی" دەڵێت: هیچ هەستێكی تایبەتی بەرانبەر یەهود نەبووە تا ئەو كاتەی لە ساڵی 1908 چووەتە ڤیەنناو پاش دۆرانی ئەڵمانیا لەجەنگی جیهانی یەكەم بەرپرسیارییەتی دۆراندنكەی داوەتە پاڵیان.

سەرچاوە: BBC