تەقاندنی پەنجەكان.. ئایا زەرەری هەیە بۆ تەندروستی؟

تەندروستی

06/04/2019‌ 1564 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:
رەنگە لەكاتێكدا خەریكی خوێندنەوەی ئەو بابەتەی پەنجەكانت بتەقێنیت ، یان هەندێ جار كە راراییت و چاوەڕێی شتێك دەكەی پەنجەكانت بتەقێنی ، یەن رەنگە لەو كەسانە نەبی كە هەرگیز پەنجەكانیان دەتەقێنن ، بەڵام بەدڵنایی كەسێك دەناسی كە خووی بەوەوە گرتووە .

لەهەموو شوێنیكی جیهان كۆمەڵێك كەس فێربوون لەڕێگای لەیەك دوورخستنەوەی جومگەكانی پەنجەیان دەنگ لە پەنجەكانیان دەهێنن ، كە هەندی كەس پێیوایە ئەوە لەرووی هەڵسوكەوتەوە جۆریكە لە ئاڵوودەبوون ، كەچی هەندێك لیكۆڵینەوەی تر  پێیان  خووێكی ئاساییە و زەرەریكی ئەتۆی نییە .

جومگەكانی جەستەمان هەندێ جۆر دەنگ دەردەكەن كە یەكێك لەوانە ئەو تەقەیە كەلەكاتی تەقاندنی پەنجەكانمان یان لە بڕبڕەكانی ملمان دەردەچێت ، یان هەندێ دەنگی تر كەلەكاتی لەیەكخشاندنی كڕكراگەكانی ئێسك درووست دەبێت .

بەڵام ئەو دەنگی تەقەی لەكاتی تەقاندنی پەنجەكاندا دەردەچێت بەهۆی لەیەكخشاندنەوە درووست نابێت ، بەڵكو بەهۆی دەرچوونی گازی دووەم ئۆكسیدی كاربۆنە لەناو چاڵەكانی كڕكڕاگە كە ناوپۆشی جومگەكانی كردووە.

رۆژانە جومگەكانی ناو جەستەمان بەشێوەیەكی ئاسایی رووبەرووی هێزی راكێشانی جیاواز دەبنەوە ، پەستانی نزمیش ئەو جۆرە چاڵ و بۆشاییە لەناو جومگەكاندا درووست دەكات ، ئەوەش دەبێتە هۆی درووستكردنی هەندێ گیرفانی گازین لەناو ئەو  لینجە شلەیە كە ئەویش ئۆكسجین و نایترۆجین و دووەم ئۆكسیدی كاربۆنی تێدایە.

رەنگە ئەو دەنگەی بەهۆی دەرچوونی غازەوە درووست دەبێت كەمێك جێگای نیگەرانیمان بووبێت ، بەڵام هیچ بەڵگەیەك نەبووە كەبیسەلمینێت هیچ زیانێكی تەندرووستیی هەبێت .

لەساڵی ١٩٤٧ وە دەیان لێكۆلینەوە كراون و هەوڵیانداوە بزانن هۆكاری درووستبوونی ئەو دەنگە چییە ، بەشی هەرە زۆریان ئەوەیان دووپات دەكردەوە كەبەهۆی ئەو دەنگەوە گاز لەناو كڕكراگەكاندا درووست دەبێت .

بەڵام لێكۆڵینەوەیەك لەساڵی ٢٠١٥ پێچەوانەی هەموو لێكۆڵینەوەكانی پێشووتر گوتی ئەوە دەرچوونی غازی ناو كڕكراگەكانە كە ئەو دەنگە درووست دەكات .

لێكۆڵینەوەكە ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە هەندێ كەس لە خەڵكی تر باشتر دەتوانن پەنجەكانیان و جومگەكانی تری جەستەیان بتەقێنن ، ئەوەش بۆ شێوە و نەرمیی جومگەكانییان دەگەڕێتەوە ، بەڵام بەدڵنیایی ئەو كرداری پەنجە تەقاندنە نابێتە هۆی درووستبوونی نەخۆشی هەوكردنی جومگە (رۆماتیزم)، وەك پێشتر  باس دەكرا.

وەرگێڕان: ئاكۆ عەبدوڵڵا ئاڵی