شارپرێس:
قەتەر دەیەوێت بەسوودوەرگرتن لەو ناكۆكییانەی سیاسییەكانی كورد لەگەڵ بەغدا هەیانە هەژموونی خۆی لەهەرێمی كوردستان زیاد بكات، چاودێرانیش دەڵێن: دەوحە دەیەوێت لەڕێگای جوڵەی سیاسی گوماناوییەوە ڕكابەری كرانەوەی سعودییە لە عێراق بكات، بەڵام بەهۆی هەژموونی ئێران و توركیا و گومانی عێراق لە نییەتی بەڵێنەكانی قەتەر ئەو وڵاتە رووبەڕووی ئاستەنگی زۆر دەبێتەوە.
سەرچاوە سیاسییە عێراقییەكان باس لەوە دەكەن، كە دەوحە هانی پیاوی خاوەنكاری عێراقی جێگای گومان خەمیس خەنجەری داوە ئامادەكاری بكات بۆ ئەوەی ئەو وڵاتە ئامادەیی هەبێت لەهەرێمی كوردستان، ئەویش بەهۆی ئەو پەیوەندییە بەهێزەی خەنجەر لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكرات هەیەتی.
وا وەسفی خەنجەر دەكرێت، كە یەكێكە لە پیاوانی پرۆژەی قەتەر لەعێراق، كە دوای چەندین ساڵ لە هاتووچۆ لەنێوان عوممان و دەوحە و ئیستەنبوڵ گەراوەتەوە، تۆمەتباریشە بەپشتیوانیكردنی گرووپە تیرۆریستییەكان لەناوچە سوننە نشینەكان.
ئەو سەرچاوانە دەشڵێن: ناكۆكییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتی ناوەندی لەبەغدا زۆر بەتوندی كاریگەری كردووەتە سەر رەوشی دارایی هەرێم، كە جگە لە موچەی فەرمانبەران هیچ شتێكی تری بەدەست ناگات، كە ئەوە كاریگەری هەبووە لەسەر چالاكییەكانی پارتی دیموكرات.
وادیارە جوڵەكانی خەنجەر بەرهەمی هەبووە، بۆیە رۆژی یەكشەممە یەكەم دیداری فەرمی لەنێوان خالید حەمەد سڵیتی باڵیۆزی قەتەر لە بەغدا و مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم و دیدارێكی تر لەگەڵ نیچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان ساز كرا .
لە دیدارەكەدا باڵیۆزی قەتەر بەڵێنیدا یارمەتی دارایی هەرێم بدات لەرووبەڕووبوونەوەی گوشارەكانی حكومەتی ناوەندی لە بەغدا بۆ سەر هەرێم.
بەقسەی ئەو سەرچاوانە خەنجەر توانا ئابوورییەكەی گەورەكەی خۆی لەتوركیا قۆستووەتەوە بۆ برواپێكردنی دەسەڵاتدارانی ئەنقەرە بۆ ئەوەی چاوپۆشی لە فرۆشتنی نەوتی هەرێمی كوردستان بكەن لەڕێگای خاكی توركیا و لەدەرەوەی سیستەمی مامەڵەی دارایی پەیرەوكراو لە عێراق.
هەروەها دەوترێت ئەنقەرە و دەوحە هانی هەولێر دەدەن پەیوەست بە سیاسەتی نەوت گوێ بە فەرمانەكانی حكومەتی بەغدا نەدات .
باڵیۆزی قەتەریش بەهاوڕێیەتی شاندێك لە خاوەنكار و كەسانی بانكی قەتەری هاتووە بۆ هەولێر و بەڵێنی ئەوەی داوە ئەو وڵاتە وەبەرهێنان لە شارەكانی هەرێم بكات.
بۆیە چاودێران پێیان وایە قەتەر دەیەوێت لەڕێگای دۆزینەوەی جێپێیەك بۆخۆی لە عێراق ركابەری كرانەوەی سعودییە لە عێراق بكات.
پێشتر قەتەر لەعێراق تووشی نائومێدی بووە كاتێك حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیری پێشوو شكستی بە ڕێكەوتنێكی نهێنی لەنێوان میلیشیا عێراقییەكانی سەر بە ئێران و وەزارەتی دەرەوەی قەتەر هێنا بۆ گێرانەوەی ئەو راوچییە قەتەرییانەی سەر بە خێزانی دەسەڵاتدار بوون و ئەو میلیشیایانە لە بیابانی سەماوە ڕفاندبوویانن .
عەبادی دەستی بەسەر ئەو پارانەدا گرت، كە لەچوارچێوەی ئەو مامەڵەیە و بەشێوەی گوماناوی هاتبووە بەغدا و پێش ئەوەی بگاتە دەستی ڕێبەری ئەو میلیشیایانە.
لەو كاتەوە پەیوەندییەكانی نێوان بەغدا و دەوحە هیچ بەرەوپێشچوونێكی بەخۆوە نەبینیوە لەكاتێكدا بەغدا و ریاز رۆژ بەرۆژ زیاتر لەیەك نزیكدەبنەوە، كە ئەوە جێگای دڵەڕاوكێی قەتەرییەكانە.
سیاسییە عێراقییەكان لەو ڕووەوە سەرزەنشتی سعودییە دەكەن، كە ڕێگەیداوە هەژموونی ئێران لە عێراق فراوان ببێت، جگە لەرارایی ریاز لە ڕووبەرووبوونەوەی فراوانبوونی جوڵەكانی توركیا لە عێراق بەتایبەتی لەرووی ئابوورییەوە.
لەكاتێكدا ئێران و توركیا و قەتەر هەوڵ دەدەن لەڕێگای رێبەر و سیاسییە كورد و شیعە و سوننەكانەوە پارێزگاری لەپرۆژە سیاسییەكانیان بكەن بۆ بەدیهێنانی بەرژەوەندییەكانیان و ئاراستەكردنی ژیانی سیاسی لە عێراق، كەچی سعودییەكان هێشتا وایان پێباشترە بەشێوەیەكی رۆتینی مامەڵە لەگەڵ دامەزراوە فەرمییەكانی عێراقدا بكەن، بەوەش كاریگەریان لەسەر دۆسیەی عێراق سنووردار دەبێت.
چاودێریكی سیاسی عێراقی لەلێدوانێكیدا بۆ پێگەی "عەرەب " دەڵێت: ئەگەر قەتەر بیەوێت سوود لەوەبەرهێنانەكانی لە هەرێمی كوردستان وەربگرێت و جۆرە چالاكییەكی سیاسی بكات و بەغدا حەزی پێنەیەت ئەوە دەبێت لەگەڵ تاران هەماهەنگی بكات ..
ئەو چاودێرە دەشڵێت: یەكتربڕینی بەرژەوەندییەكان لەهەرێم وادەكات دەوحە بەوریاییەوە مامەڵە بكات، چونكە تێروانینی ئێران و توركیا بۆ ناوچەكە جیاوازە ، ئاماژە بۆ ئەوەش دەكات لەلایەك ئەنقەرە هانی هەرێم دەدات لە مامەڵە داراییەكانیدا لە بەغدا سەربەخۆ بێت، كە سوودەكانی بۆخۆی دەگەڕێتەوە، لەهەمان كاتیشدا حەز ناكات هەرێم لەڕێگای هاوكارییەكانی قەتەرەوە بەهێز ببێت.
چاودێرەكە باسی لەوەش كردووە، هاتنی قەتەر بۆ ناوچەیەك، كە جێگای ململانیی نێوان ئەنقەرە و تارانە ئەو وڵاتە ڕووبەرووی سەختی دەكاتەوە، مەگەر تەنیا بڕیاربدا رۆڵێكی كاتی بگێڕێت لەپێناو كاریگەریدانان سەر پەیوەندییەكانی نێوان بەغدا و ریاز .
هاوكات دەوحە هەوڵ نادات قەیرانی دارایی هەرێمی كوردستان سووك بكات، ئەگەر هەست بكات ئامادەبوونی بەو جۆرە لە هەرێم كار دەكاتە سەر پوكانەوەی رۆڵی لەناوچەكانی تری عێراق و كەمكردنەوەی بێلایەنییەكەی بەرانبەر بەو گرووپانەی پەیوەندیان بە ئیخوان موسلیمینەوە هەیە، ئەوەش پاڵ بە كوردەكانەوە دەنێت بەتوندی چاودێری چالاكییە ئابوورییەكانی قەتەر بكەن .
وەرگێڕان: ئاكۆ عەبدوڵڵا ئاڵی
