شارپرێس:
بە هۆی سیاسەتەكانی ئەنقەرە لە ڕۆژهەڵاتی دەریایی ناوەڕاست، لەبەرچاونەگرتنی مافەكانی قوبڕس و یۆنان لە گەڕان و پشكنین بە دوای سەرچاوەكانی وزەدا، بارگرژییەكانی نێوان توركیا – یەكێتی ئەوروپا بەرەو هەڵكشانن، بۆیە یەكێتی ئەوروپا، نێردەیەكی ئەوروپی بۆ چاودێریكردنی قەدەغەكردنی چەك بۆ لیبیا دامەزراند.

هەڵوێستەكانی یەكێتی ئەوروپا لەبەرەنگاربوونەوەی ڕەفتارەكانی توركیا لەڕۆژهەڵاتی دەریایی ناوەڕاست و لیبیا و سوریا، ئاماژەن بۆ دووركەوتنەوەی هەردوولا لەیەكتری، ئەمەش هەلەكانی ئەنقەرە لە بوون بە ئەندامی یەكێتی ئەوروپا كەمدەكاتەوە، سەرباری ئەوەش، كە ئەنقەرە كۆششی زۆری كردووە، بۆ هێوركردنەوەی دۆخەكە لەگەڵ دەوڵەتانی یەكێتی ئەوروپادا. 

لێدوانەكانی ئەنقەرە بەوەی بەر بە لێشاوی ئاوارە سوررییەكان و كۆچبەران ناگرێت بۆ ئەوروپا، ناكۆكی نێوان هەردوولای توندتر كرد، ئەو كۆچبەرانەی گەرەكیانە بگەنە یەكێك لە دەوڵەتانی ئەوروپا، بەو پێیەی توركیا چی دیكە توانستی لەخۆگرتنی لێشاوی ئەو ئاوارانەی نەماوە، كە لە سوریاوە دێنە ناو خاكەكەیەوە.

توندبوونی ‌ناكۆكییەكان
دۆخەكە لەسەر سنوری یۆنان – توركیا بەرەو ئاڵۆزی زیاتر دەچێت، پێكدادانی نێوان ئاوارە و هێزە ئەمنییەكانیش بەردەوامی هەیە. 

ئەمەش‌ پاڵی بە (مارگریتس سیخناس)ی كۆمیسیاری ئەوروپی بۆ كاروباری كۆچبەر‌انەوە نا، كە لە 2 ی مارسی ئەم مانگەدا هۆشداری بداتە ئەنقەرە، كە چی دیكە یەكێتی ئەوروپا مل بۆ فێڵ و قۆرتوقوڵاپ و گزی و هەڕەشە‌كانی توركیا نادات. 

لە لایەكی دیكەشەوە، (سیباستیان كۆرتز)ی ڕاوێژكاری نەمسا، لە 3 ی مارسی ئەم مانگەدا، ئەو فشارانەی توركیای شەرمەزار كرد، وتیشی: یەكێتییەكەیان لەبەردەم تاقیكردنەوەدایە سەبارەت بەوەی ئاخۆ توانستی ئەوەی هەیە سنورە دەرەكییەكانی بپارێزێت یاخود نا. 

وەزیرانی ناوخۆی یەكێتییەكەش، لە 4 مارسدا، كۆبوونەوەیەكی نائاساییان بۆ تاوتوێكردنی ئەو هەڕەشە تازانە گرێدا.

لە لایەكی دیكەشەوە، سەرباری ئەوەی توركیا زۆر پەرۆشی ئەوەیە لە كاروانی ئەوروپییەكان دوا نەكەوێت، كەچی لە دوای هەڵگەڕانەوە سەربازییە شكستخواردووەكەی ساڵی 2016 وە، بە هۆی گرتنەبەری ئەو ڕێوشوێنە بەدەرانەی گرتنییەبەر، زیاتر و زیاتر لەبەها و بنەماكانی یەكێتی ئەوروپا دووركەوتووەتەوە، بۆیە پرسی بە ئەندامبوونی لەیەكێتی ئەوروپا سەخت و دژوارتر بووە، بە تایبەتیش كاتێك پەرلەمانی ئەوروپی لەنۆڤەمبەری 2019 ، لە بەرانبەر هەندێك پیادەكردنی نادیموكراسی توركیادا، دانوستانەكانی لەگەڵ توركیا ڕاگرتن، پڕۆژەی بودجەی یەكێتی ئەوروپاش بۆ ساڵی 2020 ، كەمكردنەوەی پشتیوانییە داراییە‌كانی بۆ توركیا - وەك دەوڵەتێكی پاڵێوراو بۆ بوونە ئەندام لە یەكێتی ئەوروپا - بە بڕی 85 ملیۆن یۆرۆ لەخۆ گرتبوو، ئەمەش بە هۆی پاشەكشێی توركیا لە بوارەكانی سەرورەی یاسا و ئازادی ڕۆژنامەگەری. سەرباری كۆششەكانی توركیاش بۆ نوێكردنەوەی دانوستانەكانی بە ئەندامبوونی لە یەكێتییەكە، ئەمەش‌ بە سوود وەرگرتن لە هەڵوێستی ئەرێنی هەندێك لە دەوڵەتە ئەندامەكانی یەكیەتییەكە، كەچی هەندێك دۆسییەی ئاڵۆز، بوونەتە ئاڵینگاری فشارهێنەر بۆسەر پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا، كە دەكرێت لەم خاڵانەدا كۆیان بكەینەوە:

یەكەم: خستنەگەڕی كارتی كۆچبەران
نیگەرانی دەوڵەتانی یەكیەتی ئەوروپا لە ستراتیژیەتی  ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا لە كۆششكردن بۆ بەگەڕخستنی كارتی كۆچبەران وەك كارتێكی فشار بۆ سەر یەكیەتی ئەوروپا لە هەڵكشاندایە. هەڕەشەكانی توركیاش بە واڵاكردنی سنورەكانی لە بەردەم كۆچبەران بەرەو ئەوروپا، توڕەیی پایتەختە ئەوروپییەكانی ورژاندووه،‌ كە لە ڕووی ئابووری داراییەوە هاریكاری توركیا دەكەن. یەكیەتییەكە نیگەرانی خۆشی لە هەوڵە بەردەوامەكانی توركیا دەربڕووه،‌ كە پرسی كۆچبەر‌ان وەك ئامراز و كارتێكی فشار بەكاردێنێت، بە تایبەتیش لە دوای هەڵكشانی سەربازی ئیدلب لە سوریا و دۆخی نالەباری سەر سنوری دەرەكی یەكیەتی ئەوروپا.

دووەم: دەستتێوەردانی ڕاستەوخۆی توركیا
توركیا پشت بە چەند ئامرازێكی نامەشروع دەبەستێت، لە مەڕ چەند پرسێكی هەرێمی كە بۆ  ئەوروپا گرنگن، وەك: ئاڵۆزكردنی چارەسەری تەنگژەی قوبڕس، گەڕان و پشكنین بە دوای ووزەدا لە ناوچە ئابوورییە ڕووتەكەی قوبڕس. یەكیەتی ئەوروپا ڕەخنەی زۆریشی لە ئەنقەرە گرتووە بە هۆی تێوەگلانە نەرێنیەكەی لە تەنگژەی لیبیادا، كە ئەنقەرە بە بەردەوامی لە هەوڵی ناردنی چەتە و چەكە، بۆ حكومەتی سازانكاری  سەڕاج لە خۆرئاوای لیبیا.

لە لایەكی دیكەوە، دەوڵەتانی یەكیەتییەكه،‌ دژ بە ڕەفتارەكانی توركیان لە باكوری سوریا، بەوەی كردەی (كانی ئاشتی) یان ڕەتكردۆتەوە كە ئەنقەرە لە ئۆكتۆبەری ڕابردوو، دژ بە هێزەكانی سوریای دیموكرات پیادەی كرد. پرسی كوردیش یەكێكە لە گرنگترین ئەو پرسانەی جێگەی ناكۆكی نێوان ئەنقەرە و دەوڵەتانی یەكیەتییەكەیە، كاتێكیش ئەو ناكۆكییە ئاڵۆزتر بوو، كە پەرلەمانی ئەوروپا لە فبرایەری 2020 دا، لە ژێر ناونیشانی (یەكیەتی ئەوروپا، توركیا، ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، كوردەكان)، میوانداری شازدەیەمین كۆنگرەی كوردی كرد، لەمەشەوە ئەنقەر وا وەسفی پەرلەمانی ئەوروپای كرد،بەوەی‌ بۆتە سەكۆیەك بۆ برەودان بە فەرهەنگی پارتی كرێكارانی كوردستان، بەو پێیەی میوانداری فەر‌ماندەكانی ئەو پارتەی كردووە كە بە گوێرەی بڵاوكراوەی سوری توركیا، تۆمەتبارن و داواكراوی توركیان.

لێرەوە دەتوانین لە ناڕەزایی یەكیەتی ئەوروپا بگەین، سەبارەت بە ستراتیژیەتی ڕەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا، لە دەستوەردانی ڕاستەوخۆ لە كاروباری ڕۆژهەڵاتی دەریایی ناوەڕاست، هەروەها سەپاندنی جۆرێك لە پەلكێشانی سەربازی لە ناوچەكانی هەژموونی یەكیەتی ئەوروپا، هەر ئەمەش بووە هۆی زیادكردنی پشتیوانی فەڕەنسی بۆ قوبرس و یۆنان لە ناكۆكییان لەگەڵ ئەنقەرە لە ڕۆ‌ژهەڵاتی دەریایی ناوەڕاست.

سێیەم: سەندیكاكانی توركیا لە ئەوروپا
ئەوروپییەكان توركیا بەوە تۆمەتبار دەكەن، كە پەیوەندی بە قەوارە تیرۆرستییەكانەوە هەیە، لە سێبتێمبەری 2019 ، دەسەڵاتدارانی دادوەری ئیتاڵیا، لە دوای دەستگیركردنی شانەیەكی تیرۆرستی كە پارەو پولیان لە ڕێگەی توركیاوە دەگواستەوە بۆ پشتیوانی لە چالاكییەكانی تایبەت بە بەرەی نوسڕە (لقی سوریای ڕێكخراوی قاعیدە، كە ئێستا بە دەستەی ڕزگاركردنی شام ناسراوە)، توركیایان بە پشتیوانی تیرۆرستان تۆمەتبار كرد.

یەكێتی ئەوروپا لەوەش نیگەرانە، كە توركیا پشتیوانی لە زۆرێك لەو‌ وتاربێژە توركانە دەكات، كە خاوەن وتاریكی توندڕەوون، ئەمەش‌ وای لە ئیمانوێل ماكڕۆنی سەرۆكی فەرەنسا كرد، كە لە فبرایەری 2020 ڕایبگەیەنێت، كە كۆت و بەند دەخاتە سەر هاتنی ومامۆستا و تاربێژەكانی دەوڵەتانی بیانی- بە توركیاشەوە- بۆ فەڕەنسا، پارساڵیش، چەند دەوڵەتێكی دیكەی ئەوروپا بڕیاریاندا دەستبەرداری دامەزراندنی وتاربێژ توركەكان بن لە مزگەوتەكاندا، ئەمەش بۆ بەرگرتن لە برەودان و بانگەشەكردنیان بۆ ئیسلامی سیاسی توندرەوو لە ئەوروپا، هەر لەو ئان و ساتەدا، یەكیەتی ئیسلامی توركی "دیتیب" پاشەكشەی كرد، دوای ئەوەی چەند ئەندامێكی وتارێكی سیاسەتئامێزیان پیادەكرد، ئەمەش وای لە ئەڵمانیا و نەمسا و فەڕەنسا كرد، پڕۆژە و چالاكییەكانی ئەو یەكیەتییە بەرتەسك بكەنەوە.

چوارەم: ڕەخنەگرتن لە دۆخی دیموكراسی
دەوڵەتانی یەكیەتییەكه،‌ وەرچەرخانی توركیا بۆ سیستەمی سەرۆكایەتی ڕەتدەكەنەوە، ئەمەش بە گوێرەی ئەو هەمواركردنەوە دەستورییانەی لە ئیپریلی 2017 لە توركیادا پیادەكران، كە زەمین لەرزەیەكیان لە سیستەمی سیاسی تركیادا هێنایە ئاراوە، كە بوونە هۆی سەرەوژێركردنی هاوسەنگییەكانی نێوان پێكهاتە و دامەزراوەكانی توركیا.

دەوڵەتانی ئەوروپا، دژ بە بەرتەسككردنەوەی ئازادییەكانن لە ناوخۆی توركیادا، یەكیەتییەكە ڕەخنەی لە دەسەڵاتدارانی توركیا گرت كاتێك "عوسمان كافالا" ی بزنسمانی توركییان دووبارە دەستگیر كردەوە ، سەرباری ئەوەی لە تۆمەتی كاركردن بۆ هەڵگەڕانەوە بەسەر سیستەمی سیاسیدا لە ساڵی 2013  بێتاوان دەرچوو، لەو چوارچێوەیەدا "هایكۆ ماكسی" ی وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا لە فبرایەری 2020 لە لێدوانیكدا لەوبارەوە وتی: كە دووبارە دەستگیركردنەوەی "كافالا" لە دیدی ئەوەوە ، یارای تێگەیشتن نییە و هەرس ناكرێت، داواشیكرد بە زووی ئەو تۆمەتە تازانە ئاشكرا بكرێن كە دراونەپاڵی.

پێنجەم: بوونە ئەندامی توركیا لە یەكیەتی ئەوروپا
 زۆرێك لە دەوڵەتانی یەكیەتی ئەوروپا، مەرجی توندیان هەیە بۆ بونە ئەندامی توركیا لە یەكیەتییەكەیان؛ پێیان وایە هێشتا توركیا پێویستی بە زنجیرەیەك یاسای جیبەجێكاری هەیە، بە تایبەتیش لەوەی پەیوەندی بە دانپێدانانی مافی یاسایی و دەستوری نەتەوە و كەمینە ناتوركییەكانەوە هەیە، كە لەسەر خاكەكەی دەژین، ئەمە جگە لەوەی توركیا ئاراستەی بەرەو كۆتكردنی ئازادییە گشتییەكانە.   

شەشەم: فاكتەری دیموگرافی
ئەم فاكتەرەش بەربەستێكە لە بەردەم ئەنقەرە، كە دانیشتوانەكەی نزیكەی 80.8 ملیۆن كەسە، بۆ بوونە ئەندام لە یەكیەتی ئەوروپا. چونكە زۆری ژمارەی دانیشتوانەكەی لە نێو یەكیەتی ئەوروپادا، سەنگ و قورسای ئەنقەرە لە دامەزراوە ئەوروپییەكاندا زیاد دەكات، لەوانەیە ئەمەش لە سەنگ و نوێنەرایەتی ئەڵمانیا لە یەكیەتییەكەدا كەم بكاتەوە، هەروەها دەبێتە خاوەن ئەندامێكی زۆریش لە پەرلەمانی ئەوروپادا، ئەمەش‌ مەترسی ئەوەی لێدەكرێت كە پرسەكانی توركیا خەسڵەت ئیسلامی، ببنە پرسێكی ئەوروپی، باڵیش بەسەر پرسەكانی دیكەی ئەوروپادا بكێشێت و لەو پرسە كۆمەڵایەتیی و ئاینییەكانیش دووركەونەوە كە بۆ ئەوروپا گرنگن.

بژاردەكانی ئەوروپا 
یەكیەتی ئەوروپا لە هەوڵدایە، داڕشتەیەكی سەركەوتوو بدۆزێتەوە، بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ پرسی كۆچبەرانی سەر سنور، كە توركیا دەرگای بۆ واڵا كردوون، هەروەها بەرگرتن بە پەلكێشانی توركیا لەو ناوچانەی تیایدا خاوەن هەژموونە، بۆیە بژاردەكانی یەكیەتی ئەوروپا بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ دۆسییە هەڵپەسێردراوەكانی لەگەڵ توركیادا، بەم شێوەیەی خوارەوەیە‌:

یەكەم: برەودان بە یارمەتییە مرۆییەكان
زۆرێك لە دەوڵەتانی یەكیەتییەكە، ئەوە ڕەتدەكەنەوە یارمەتی دیكەی دارایی سەربار پێشكەشی توركیا بكەن، ئەمەش‌ دوای ئەوەی ئەنقەرە كەوتە فرتوفێڵ لە پابەندبوون بە ڕێككەوتنی مارسی 2016، بۆ بەرگرتن بە لێشاوی كۆچبەران؛ لەوانەیە یەكیەتییەكە پەنابەرێتەبەر برەودان بە یارمەتییە مرۆییەكان بۆ ناوچەی ئیدلب لە باكوری خۆرئاوای سوریا، كە تیایدا هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی پاشكۆی توركیا، شەڕی حكومەتی سوریا دەكەن.

دووەم: پشتیوانیكردن لە دەوڵەتانی هاوسنوری توركیا
زۆرێك لە دەوڵەتان یەكیەتییەكه،‌ پشتیوانییەكی بێ وێنەیان پێشكەشی یۆنان و بولغاریا كردووە،(ئاژانسی سنوری ئەوروپی) شیان بۆ بەرزەفتكردنی سنورەكان، هێناوتە ناو هاوكێشەكەوە. هەندێك لە دەوڵەتانی ئەوروپیش، ڕێوشوێنی هاتنەناوەوەی بیانییەكانیان بۆ ناو وڵاتەكانیان توند كردووە.

یەكیەتی ئەوروپا لە یۆلیۆی 2019 ، سزای بەسەر ئەنقەرەدا سەپاند، ئەمەش لە ئاكامی مكوڕبوونی ئەنقەرە لە گەڕان و پشكنین بە دوای سەرچاوەكانی ووزە لە ناوچە ئابوورییە ڕووتەكەی قوبڕس لە ڕۆژهەڵاتی دەریایی ناوەڕاست و نزیك كەناراوییەكانی یۆنان لە دەریایی ئیجە.  
فەڕەنسا پشتیوانییەكی گەورەی پێشكەشی قوبڕس و یۆنان كرد، لەو كێشانەی لەگەڵ توركیا هەیانە لە ناوچەكانی دەریای ناوەڕاستدا، ئەمەش بە ڕوونی لە سەردانەكەی وەزیری بەرگری فەڕەنسا لە 24 ی فبرایەری 2020 گوزارەی لێكرا.

لە مانگی نۆڤەمبەری ساڵی پاردا، وەزیرانی دەرەوەی یەكیەتی ئەوروپا، چوارچێوەیەكی یاساییان واژۆ كرد، كە ڕێگە بە سەپاندنی سزاكان دەدات بەسەر توركیادا، ئەمەش لە بەرامبەر سەرپێچییەكانی ئەنقەرە لە ناوچە ئابوورییە دەریاییەكەی قوبڕسدا.

سێیەم: كۆكردنەوەی فشاری سیاسی
یەكیەتی ئەوروپا پێی وایە، بڕیارەكەی توركیا بە واڵاكردنی سنورەكانی لە بەردەم كۆچبەران بە هۆی ڕووداوەكانی ئیدلبەوە، لە ناوەرۆكدا، پەلكێشكردنی یەكیەتی ئەوروپایە بۆ ناو تەڵەزگەی سوریا بۆ دەستەبەركردنی پشتیوانیكردن لە توركیا. لێرەدا یەكیەتی ئەوروپا لە هەوڵی یەكلاییكردنەوەیەكی سیاسی گونجاودایە بۆ پرسی ئیدلب، بەڵام ڕەفتارەكانی توركیا ڕەتدەكاتەوە لە فشارخستنەسەر دەوڵەتانی یەكیەتییەكە بۆ تێوەگلاندنیان لە پرسی ئیدلبدا، ئەنجێلا مێركڵی ڕاوێژكاری ئەڵمانیاش پێی وایە ئەو هەنگاوەی توركیا یارای‌ قبوڵكردن نییه.

لەولاشەوە ئەنقەرە پەی بەوە دەبات، كە گێرانەوەی پەیوەندییە باشەكانی بە یەكیەتی ئەوروپاوە، وەك جارانی لێ نایەتەوە، بۆیە بە داوای جێگرەوەی دیكەدا دەگەڕێت، لەوانەش باشكردنی پەیوەندییەكانی بە بەریتانیاوە دوای ئەوەی لە یەكیەتی ئەوروپا دەچێتە دەرەوە، ئەمەش لە لێدوانەكانی دۆمەنیك شیلكۆتی باڵوێزی بەریتانیا لە سیبتێمبەری 2019 دا گوزارەی لێكرا. سندوقی خانەنشینی سەربازی توركیاش، مامەڵەیەكی بۆ دەستبەسەرداگرتنی كۆمپانیای "بریتش ستیڵ" ی بەریتانی دەستپێكردووە، كە دووەم گەورە كارگەی پۆڵای بەریتانیایە، كەواتە بەریتانیا بە جێگرەوەیەكی ستراتیژی و ئابووری توركیا دادەنرێت لە ئەوروپادا. ئۆكڕانیاش جێگرەوەیەكی ئابوورییە بۆ توركیا، بە تایبەتیش دوای ئەوەی پەیوەندییەكانی ئۆكڕانیا لەگەڵ ڕوسیادا ڕوو لە هەڵكشانن.

ئاراستە شیمانەكراوەكان
بە هۆی هەوڵە بەردەوامەكانی ئەنقەرە بۆ فرتوفێڵكردن لە یەكیەتی ئەوروپا لە پرسی ناشەرعی كۆچبەر‌اندا، چەند شیمانەیەك لە ئارادان، وەك:

یەكەم: بەردەوامی بەریەككەوتن و پێكدادان
واڵاكردنی سنورەكانی توركیا لە بەردەم كۆچبە‌راندا، هەلەكانی پێكدادانی‌ نێوان ئەنقەرە و یەكیەتی ئەوروپا‌ فراوانتر دەكات، یەكیەتییەكە دژی دەستتێوەردانی توركیایە لە ڕۆژهەڵاتی فوڕات، پشتیوانیش پێشكەشی هێزەكانی سوریای دیموكرات دەكات كە توركیا بە تیرۆرستیان دەزانێت. لە لایەكی دیكەشەوە، بە هۆی گەڕان و پشكنینی توركیا لە سەرچاوەكانی ووزە لە ڕۆژهەڵاتی دەریایی ناوەڕاست، پەیوەندییەكانی ئەنقەرەو یەكیەتییەكە گەیشتوونە چڵەپۆپەی بارگرژییەكان، بە تایبەتیش كە توركیا تانە لە ڕێككەوتننامەی مۆركراوی نێوان قوبڕس و دەوڵەتانی حەوزی ڕۆژهەڵاتی دەریایی ناوەڕاست دەدات.

دووەم:  توانستی فریاكەوتنی دۆخەكە
لەوانەیە توركیا هەوڵی چاككردنەوەی‌ پەیوەندییەكانی بدات لەگەڵ یەكیەتی ئەوروپادا، وەك ئەوەی كە توركیا لە فبرایەری ڕابردوو كردی بە لێخۆشبوون لە هاوڵاتییانی 5 دەوڵەتی ئەوروپی (نەمسا، بەلجیكا، هۆڵەندا، ئیسپانیا، بەریتانیا) لەوەی بی ڤیزە بێنە ناو خاكەكەیەوە. توركیا هەو‌ڵی هێوركردنەوەی دۆخە هەرێمی و نێودەوڵەتییەكەشی دەدات، بە تایبەتی لەگەڵ واشنتۆن. توركیا دەشزانی پەیوەندییەكانی لەگەڵ مۆسكۆدا لەبەر پێویستییە هەنووكەیەكانە بۆ بەرەنگاربوونەوەی واشنتۆن. پەیوەندییە هەرێمییەكانی توركیاش لەگەڵ دەوڵەتانی دەوروبەری لە هەڵكشاندان، بەو هۆی توركیا مكوڕە لە دەستوەردان لە كاروباری ئەو دەوڵەتانە‌دا.

سێیەم: سیاسەتی داردەست و گێزەر( گیسكی هەیاس)
سەرباری مەترسییەكانی یەكیەتی ئەوروپا لە پرسی كۆچبەران، دەستبەرداربوونی توركیاش لە ڕێككەوتننامەی ساڵی 2016 بۆ بەرگرتن بە تەنگژەی پەنابەری؛ كەچی هێشتا یەكیەتی ئەوروپا سیاسەتی داردەست و گێزەر (گیسكی هەیاس) لە بەرامبەر توركیادا پیادە دەكات، چونكە ئەوروپییەكان پەی بەوە دەبەن، سەرباری دۆسییە ئاڵۆزەكانی نێوانیان، كەچی هێشتا دانوستانەكان لەگەڵ توركیادا، هەر دەبێت بەردەوام بن، چونكە پێیان وایە ئەمە یارمەتیدەرە بۆ چارەسەركردنی دۆسییە هەرێمییەكانی ناوچەكە و بەرگرتن بە بارگرژییەكان و لێكەوتە نەرێنییەكان، بە تایبەتیش شەپۆلی پەنابەری و كۆچبەرانی ناشەرعی كە ئەوروپای بێزار كردووە و گرفتە ناوخۆییەكانیان قوڵتر دەكاتەوە، ئەوروپا پەی بەوەش دەبات، كە توركیا چەندە گرنگە بۆ پاراستنی سنورەكانی خۆرئاوا لە بەرگرتن بە شەپۆلی كۆچبەران بەرەو یەكیەتی ئەوروپا.

لە لایەكی دیكەشەوە، هەڵاتنی چەكدارانی داعش لە بەندیخانەكان ، لە دوای كردەی سەربازی (كانی ئاشتی) لە باكوری ڕۆژهەلاتی فوڕات، چوونی چەكدارە چەتە توندڕەووەكانی سەر بە توركیا لە لیبیاوە بەرەو ئەوروپا، ترسەكانی یەكیەتی ئەوروپای زیاد كردووه،‌ لەوەی هێرشی تیرۆرستی لە وڵاتەكانیاندا زیاد بكەن، بۆیە گرنگە هەماهەنگكارییەكان لەگەڵ توركیادا بەردەوامبن.

پوختەی قسە ئەوەیە: كە كۆششەكانی توركیا لە قۆزتنەوەی كارتی كۆچبەر‌ان، هاوكێشەكان ئاڵۆزتر دەكات، بوونە ئەندامی توركیاش لە یەكیەتییەكەدا، سەخت و دژواتر دەكات. لە بەرامبەریشدا، سەرباری دۆسییە ئاڵۆزەكانی نێوان هەردوولا، بوونی ژینگەیەیكی لەباری پێكدادانی نێوانیان لە قۆناغی ئێستادا؛ كەچی هەردوولایان پەرۆشی ئەوەن مەترسییەكانی بارگرژییەكانی نێوانیان بڕەوێننەوە. 

سەرچاوە: موستەقبەل
وەرگێران: لوقمان حاجی قادر