دكتۆر عەلی شەریعەتی و بۆچوونی لەسەر چەند پرسێكی جۆراوجۆر

مەلەفی تایبەت

28/03/2020‌ 4246 جار خوێندراوه‌ته‌وه

شارپرێس:
وەرگێڕانی: لوقمان حاجی قادر 
 دكتۆر عەلی شەریعەتی، لە ساڵی 1977 لە بەریتانیا تیرۆر كرا، ئەو بەم شێوەیەی خوارەوە وەسفی دۆخی كۆمەڵگا ڕۆژهەڵاتییەكانی كردووە.

یەكەم: مزگەوت
مزگەوت لە سەردەمی پێغەمبەردا (د.خ)، سێ ڕەهەندی هەبوو: ڕەهەندێكی ئاینی (پەرستگا بوو، ڕەهەندێكی پەروەردەیی (قوتابخانە بوو)، ڕەهەندێكی سیاسی (پەرلەمان بوو). 

هەر هاووڵاتییەكی ئەو كات، ئەندامێكی ئەو پەرلەمانە  بوو.. لە ئێستادا مزگەوت بۆتە كۆشكێكی گەورەی ڕازاوە.. بەڵام هیچ ڕەهەندێكی پێشووی نەماوە.

دووەم: خواپەرستی
عەلی شەریعەتی لەوبارەوە دەڵێت: پێم باشە بەدەم پیاسەكردنی شەقامەوە،‌ بیر لە خوا بكەمەوە، لەوەی لە مزگەوت دانیشم و بیریشیم لای پێڵاوەكانم بێت.

سێیەم: جەنگی خۆبەخۆی نێوان موسڵمانان
جەنگی خۆبەخۆی نێوان موسڵمانان، جەنگی نێوان شیعەگەری و سونەگەری نییە، نە لە پێناو بیروباوەریش دایە، بەڵكو جەنگی نێوان بەرژەوەندی دەوڵەتانە، سوتماك و قوربانییەكانیشی، زۆرینەی ڕەشۆكییە سونە و شیعەكانن.

چوارەم: بازرگانانی ئاین
دەبێت بازرگانانی ئاین بزانن، ڕۆژێك دێت خەڵك لێیان ڕادەپەڕێت، من لەوە دەترسم قوربانی ئەو شۆڕشەی موسڵمانان، ئاین بێت..

پێنجەم: هەق و ڕاستی
ئەستەمە لەگەڵ خەڵكانێكدا بژیت، هەمیشە پێیان وابێت ئەوان لەسەر هەقن..

شەشەم: هۆشیاری و ڕۆشنبیری
ئەگەر پێش قۆناغی شۆڕشكردن، خەڵكی خاوەن ئاستێكی باشی هۆشیاری و ڕۆشنبیری نەبن، ئەوا با لۆمەی كەس نەكەن، كاتێك شۆڕشەكەیان لێ دەدزرێت..

حەوتەم: تێكدانی شۆڕش
ئەگەر ویستت هەر شۆڕشێك تێكدەیت، بەرگ و ڕەهەندێكی تایەفی یان ئاینی بە بەرداكە، ئەو كات وەك ئاردی نێو (دڕو)ان، یان تەپۆتۆزی نێو هەوای لێ دێت..

هەشتەم: زیندووكردنەوەی قورئان
زۆر پێویستە‌ قورئان لە نێو گۆڕ و پرسەخانەكاندا بێنینە دەرەوە و دووبارە بیخەینەوە ناو جوغز و چوارچێوەی ژیانەوە، بەسەر زیندووەكانیدا بخوێنین، نەك بەسەر مردووەكاندا..

نۆیەم: تێگەیشتن لە ئیسلام 
گرفتی چەندەها سەدەی ئێمەی موسڵمان، لەوەدا‌ نییە كە ئیسلاممان پیادە نەكردووە، بەڵكو لەوەدایە هێشتاش تێینەگەیشتووین..

دەیەم: گەوجاندن
كاتێك ئاگرت لە ماڵ بەردەبێت، یەكێكیش دێت و داوات لێدەكات بچی بۆ نوێژكردن و پاڕانەوە لە خودا، بزانە ئەو داوایە ناپاكییە!.. چونكە لەو كاتەدا، جگە لە گرنگیدان بە كوژاندنەوەی ئاگرەكە، هەر كارێكی دیكە بیكەیت (هەر چەندە پیرۆزیش بێت )، كەراندن و گە‌وجاندنە..

لاڕێبوونی پیاوانی ئاینی 
كاتێك پیاوانی ئاینی دەستبەرداری بەرپرسیاریەتی خۆیان دەبن و دەبنە فاكتەرێك بۆ بەنجكردن و سڕكردنی خەڵك، چاوەڕوانی ئەوە دەكرێت، خەڵكی لە ئاین دووركەونەوە و بە دوای ئەو شتانەدا بگەڕێن، كە بەرزەفڕیەكانیان دێنێتەدی..

دوازدە: ڕواڵەتبازی
بەزەییم بەوە كچەدا دێتەوە كە ئابڕوومەندییەكەی لەكەدار دەبێت، چونكە ئەو ناتوانێت ڕیش دابنێت، تاوەكو  وێنەی خۆی پێ داپۆشوێت.

سێزدەیەم: جیاوازی نێوان ئیمپریالیزم و كەراندن
تەنها جیاوازییەك لە نێوان ئیمپریالیزم و كەراندندا ئەوەیه،‌ كە یەكەمیان لە دەرەوە دێت و دووەمیشیان لە ناوخۆوە.

چواردەیەم: ڕق و خۆشەویستی
وا باشترە خەڵكی لەسەر ڕاشكاویەكەت ڕقیان لێت بێتەوە، لەوەی لەبەر دووڕوویەكەت خۆشیان بوێیت!..

پازدەیەم: دیاریكردنی ڕێگا
بابم منی ناو ناوە، باوانیشم ناوی خانەوادەكەمیان هەڵبژاردووە، بەڵام من خۆم ڕێگەی خۆمم هەڵبژاردووه..
شازدەیەم: ئۆباڵكێشان بەرژەوەندیت هەرچییەك بێت، هەرگیز ئۆباڵ بۆ ناڕەوایی و خراپەكاری مەكێشە.. 

حەڤدەیەم: ڕێزگرتن لە ئەقڵ
كاتێك ڕێزی ئەقڵت دەگریت، ئەوا دەتگەیەنێتە زۆر دوورتر لەو شوێنەی، لە خەیاڵ و ئەندێشەی خۆت كێشاوتە‌..

هەژدەیەم: هاوڕابوون
پێویست نییە تۆ هاوڕای من بیت، ئەوەندە بەسە لەوە تێبگەیت كە من دەمەوێت چی بڵێم..

نۆزدەیەم: لە چی تۆ دەترسن؟
لەوە ناترسن‌ جەستەت بەهێز بێت، لەوە دەترسن ئەقڵت تێ بگات.. 

بیستەم: كۆمەڵگا
نیوەی كۆمەڵگا سڕكراوی جادولێكراوە، نیوە بێدارەكەی دیكەی لە هاڵاتن دایە، ئێمە دەمانەوێت نووستووەكان بێداركەینەوە، تاوەكو لەسەر پێی خۆیان بوەستن، هەڵاتووەكانیش بگێڕینەوە تاوەكو بمێننەوە..

بیست و یەكەم:  مردن و پرسە
دوێنێ هاوسێكەم لە برسان مرد، كەچی لە پرسەكەیدا، هەموویان مەڕیان سەر بڕی..

بیست و دوو: ژن و داواكارییەكانی
ئەو ژنەی ساڵێكی ڕەبەق، گفتوگۆ لە بارەی ئەو كەلوپەلانەوە دەكات، كە دەبێت بۆی بكڕدرێن، خەریكی سەودا و مامەڵەیە سەبارەت بە مارەیی و ئاڵتونەكانی كە پێی دەبەخشرێن، سەرگەرمی باق و بریقی ئاهەنگی گواستنەوەكەیەتی ، ئەو ژنە بە واتای تەواوی وشە، هێشتاش ‌هەر كەنیزەكە..