هەینی ڕابردوو ئیمانویل ماكرۆنی سەرۆكی فه‌ره‌نسا لەلیە موروای كە یەكێكە لەگەڕەكەكانی پاریس ڕایگەیاند، بەرەنگاری ڕەوتی ئیسلامی سیاسی ئیخوانی دەبنەوە كە ئامانجی ڕەتكردنەوەی بنەماكانی كۆماری فه‌ره‌نسایەو گەرەكییانە دەسەڵاتێكی تایبەت بەخۆیان دامەزرێنن.
ماكرۆن وتی:"كەڵكەڵەیەكی ئیسلامی ڕادیكاڵی لەفه‌ره‌نسا سەریهەڵداوە كە دەیانەوێت خۆیان لەپیادەكردنی یاساكانی كۆماری فەرەنسا بدزنەوەو سیستەمێكی جێگرەوە لەكۆمەڵگای فەرەنسیدا دامەزرێنن".
ماكرۆن وتیشی:"لەمڕۆدا ئیسلام لەهەموو جیهاندا لەتەنگژەیەكی گەورەدا دەژی، من نامەوێت كێشەكان ئاڵۆز بكه‌م، بەڵام دەبێت دان بەوەدا بنێین كە كەڵكەكەڵەیەكی ئیسلامی ڕایكاڵی لەفەرەنسادا سەریهەڵداوە كە پێچەوانەی ئەو بنەمایانەیە كە كۆماری فەرەنسای لەسەر دامەزراوە".
ماكرۆن باسی ئەوەشیكرد، ڕەفتارو كرداری موسڵمانانی فه‌ره‌نسا لەقوتاخانەكان‌و چالاكییە وەرزشی‌و ڕۆشنیرییەكاندا ئەوە دەردەخەن كە ئەوان بەهاكانی كۆمەڵگای فەرەنسی ڕەتدەكەنەوە بەتایبەتیش یەكسانی نێوان ژن‌و پیاو".
سەرۆكی فه‌ره‌نسا ئەوەشی وت:"ئەوان كۆمەڵێك ڕێوشوێن‌و تەگیرسازی دەگرنەبەر وەك ئەوەی هەموو كۆمەڵەو سەندیكاكان ناچار بەوەبكەن لەبەرامەر دەستكەوتنی یارمەتی لەدەوڵەت دان بەسیستەمی عەلمانییەتدا بنێن، لەوبارەشەوە دەبێت بەڵگەنامەیەكی فەرمی واژۆبكەن، دەبێت چاودێرییەكی توند بەسەر قوتابخانە ئاینییە تایبەتەكاندا بسەپێندرێت‌و سانسۆرێكی توندیش بخرێتەسەر پەروەردەو فێركردنی خێزانی، دەبێت قوتابخانەكان برەو بەبنەماكانی هاوڵاتیبون بدەن نەوەك ئیمانداریی".
سه‌رۆكى فه‌ره‌نسا زیاتر له‌وباره‌وه وتى:"كەمتەرخەمی دەسەڵاتە كە ڕێگەی بەوەداوە دیاردەی گۆشەگیركردنی گەڕەكەكان تەشەنە بكات، ئێمە بەگوێرەی ڕەچەڵەك هاوڵاتییانمان لەگەڕەكەكاندا كۆكردونەوەو وەك پێویست كارمان بۆ ئەوە نەكردوە تێكەڵاوی یەكتریان بكەین، بۆیە ئەوان پڕۆژەی گۆشەگیریی خۆیان لەسەر كەمتەرخەمی‌و خەمساردی ئێمە بنیاتناوە".
پڕۆژەكەى ماكرۆن بۆ بەرەنگاربوونەوە جوداخوازیی‌و هەڕەشەكانی دەمارگیرییە، چاودێرانیش پێیانوایە، پڕۆژەكە بەڕون‌و ئاشكرا، توندڕەوی ئیسلامی بەئامانج دەگرێت كە ئیخوانەكانی فەرەنسا له‌پشتیوانی توركیاو قەتەر برەوی پێدەدەن.
هه‌ربۆیه مانوێل فالسی سەرۆكی پارتی سۆسیالستی لەلێدوانێكدا بۆ ڕۆژنامەیەكی فەرەنسی وتی"با چی دیكە خۆمان لەو پرسە گێل نەكەین، جەنگی ڕاستەقینەی ئێمە لەدژی ئیسلامی سیاسی ئیخوانی‌و سەلەفییەكانە".
ئەلیكساندەر دیل فالی شڕۆڤەكاری سیاسی بەگرنگییەكی زۆرەوە لەو یاسایە دەڕوانێت، ئەو لەپەرتوكێكدا كە لەساڵی 2019 بڵاویكردۆته‌وه، باسی ئەوە ده‌كات، ئیخوانەكان گەرەكییانە دزە بكەنە ناو كۆمەڵگای ڕۆژئاواوەو لەبەریەكی هەڵوەشێنن.
فالی دەشڵێت:"ماكرۆن لەوە حاڵی بووە كە دەبێت برەو بەو یاسا تازەیە بدات، چونكە تائێستا ئێمە نەمانتوانیوە بەر بەو ڕەوتە دەمارگیرییە بگرین كە لەژێر پەردەی ئایندا خۆی حەشارداوە".
وتیشی:"كەس ڕێگری ئەوەناكات موسڵمانان بچنە مزگەوت، تەنها گەرەكمانە پڕۆژە سەراپاگیرە جوداخوازییە دەمارگیرییەكەیان قەدەغە بكەین".
ئەو پڕۆژەیە مشتومڕێكی زۆری لەفه‌ره‌نسا دروستكردوە، هەندێك پشتیوانی حكومەتن لەسەرخستنی‌و بۆ ڕوبەڕوبونەوەی ئەو كەڵكەڵە جوداخوازییە ئیسلامییە ده‌كه‌ن، سەركردەكانی ڕەوەندی ئیسلامیش لەفەرەنسا كە ژمارەیان نزیكەی شه‌ش ملیۆن كەسە پێیانوایە، ئەو جۆرە یاسا تازەیە دادپەروەری بۆ ئەوان تێدانییە.
جەواد بەشاری بەڕێوەبەری سەندیكای بەرەنگاربونەوەی ئیسلاموفۆبیا لەفه‌ره‌نسا كە تۆمەتی ئیخوان موسلمینی دراوەتەپاڵ دەڵێت:"ئێمە لەكۆتایی ماوەی یەكەمی حوكمڕانی ماكرۆنداین، لەگەڵ هەموو هەڵبژاردنێكیش ئەو پرسە سەرهەڵدەداتەوە".
چاوەڕوانی ئەوەشدەكرێت پڕۆژەكە برەو بەڕاوەدونانی ئەوكەسانە بدات كە مزگەوت‌و قوتابخانە ئاینییەكان بیانییە تایبەتەكان‌و سەندیكای وتاربێژە بیانییەكان پارەدار دەكەن، هەروەها چاودێری توندیش بخاتەسەر ئەو تاك‌و كۆمەڵانەی دەیانەوێت لەكۆمەڵگه‌ی فەرەنسی جیاببنەوە لەبوارەكانی كەرتی گشتی یارییە وەرزشییەكاندا، ئەو كۆششانەش قەدەغەبكرێن كە هەڕەشە لەیەكسانی نێوان دوو ڕەگەزەكە دەكەن، بەتایبەتیش پرسی پەردەی كچێنی كە لای ژنە موسڵمانەكان گرنگییەكی تایبەتی هەیە.
جیڕاڵد دارمانین وەزیر ناوخۆی فەرەنسا لەوبارەوە وتی:"هیچ دژیەكییەك لەوه‌دانییە هەم موسڵمان بیت‌و هەمیش هاوڵاتییەكی فەرەنسی، یاسا تازەكەش بۆ جەنگانە دژ بەدوژمنە تیرۆریستەكانی فه‌ره‌نساو گروپەكانی ئیسلامی سیاسی كە هەڕەشە لەئازادی ڕادەربڕین لەفەرەنسادا دەكەن، هەڕەشەن بۆ سەر شێوازی ژیانكردن‌و ئەو شێوازەی منداڵەكانمانی پێ فێردەكەین".
ئامادەكردن‌و وەرگێڕانی: لوقمان حاجی قادر
سەرچاوە: پێگەی ئەلیكترۆنی ئەحوال توركیا
