شارپرێس: نیقاش
رەنگە نامۆ بێت زانكۆ دەرگاكانی بەڕووی سیاسییەكاندا دەكاتەوە‌و ئەوانیش لەبەردەم خوێندكاراندا وتار دەدەن، لەوەش نامۆتر بێتوانایی وەزارەتی خوێندنی باڵایە لەبەرانبەر رەوتی سیاسی لەزانكۆكاندا.

ئەمجارە قیبلەنمای سیاسیە عێراقییەكان رووی لە زانكۆكانی عێراق كرد بە ئومێدی راكێشان‌و كۆكردنەوەی پشتیوانی بۆ حزبەكانی ئەو سیاسیانە‌و لیستەكانی هەڵبژاردنیان كە هێشتا پێكنەهێنراون، بەڵام ئەم جارە جموجوڵەكان زوو دەستیان پێكردووە هەرچەندە ئەگەری ئەوە لەئارادایە جارێكی تر هەڵبژاردن دوابخرێت.

لە 28ی كانوونی دووەمی رابردوودا حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق داوایكرد زانكۆكان لەو ململانێ سیاسیانەدا بەدوور بگیرێن كە لە وڵاتدا لە ئارادان‌و خوێندكاران لە ناكۆكییەكانەوە نەگلێندرێن، وتیشی خوێندنێكی باش سەركەوتنەكانی عێراق بەسەر تیرۆردا تەواو دەكات.

عەبادی لە وتەیەكدا كە لەمیانی سەردانەكەیدا بۆ زانكۆی واست لە شاری كوت پێشكەشی كرد، وتی: "هەر كەسێك كێشەیەكی لەگەڵ سەرۆك وەزیران هەیە با لەگەڵ سەرۆك وەزیراندا بێت بەبێ ئەوەی كاریگەری لەسەر ئاسایشی وڵات‌و بەڕێوەچوونی شەڕی دژ بە تیرۆر هەبێت".

عەلی ئەدیب وەزیری پێشووتری خوێندنی باڵای عێراق دەڵێت "خوێندكاران لەدەوری كەسایەتیە سیاسییەكان یان رەمزە ئاینیە جیاجیاكان كۆبوونەتەوە، لەبەر ئەوە كاتێك بوار بۆ بانگەشەی سیاسی یاخود ئاینی دەكرێتەوە فەوزا‌و پێكدادان بڵاودەبێتەوە‌و ململانێ دەكەوێتە نێوان خوێندكارانەوە".

هەروەها دەڵێت: "دەستووری عێراق‌و بەتایبەتی یاسای هەڵبژاردن رێگە بە بەكارهێنانی دامەزراوە حكومییەكان نادات بۆ بەدەستهێنانی دەنگی هەڵبژاردن".

عامر فەیاز راگری كۆلێژی زانستە سیاسییەكان لە زانكۆی نەهرەین لەوبارەیەوە قسەی بۆ "نیقاش" كرد‌و وتی: "ئەو دروشمەی تەئكید لەوە دەكاتەوە كە پێویستە زانكۆكان بەبێ دەستوەردانی سیاسی بن، راست نییە، بەڵكو ئەوەی راستە خۆی لەوەدا دەبینێتەوە كە ئەو زانكۆیانە لە حزبایەتی سیاسی دوور بخرێنەوە نەك لە كۆی پرۆسەی سیاسی".

فەیاز ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە "سیاسییە گەورەكان لە جیهاندا بەرهەمی ژانی لەدایكبوونی زانكۆكانن لە وڵاتەكانیاندا، بەو پێیەش پرۆسەی سیاسی لە عێراق پێویستی بەوەیە چینی خوێندكاران بخاتە پلانەكانی ئایندەیەوە".

بەڵام فەیاز لەمیانی قسەكانیدا هۆشداری دا لەوەی "دیاردەی بەكارهێنانی خوێندكاران لە زانكۆكان‌و لەخشتەبردنیان بە بەڵێنی درۆ لەپێناو هەڵبژاردنیان كارێكی رەتكراوەیە‌و كاریگەری نەرێنی لەسەر دامەزراوەكانی خوێندن لە عێراق دەبێت".

هاشم حەسەن راگری كۆلیجی راگەیاندن لە زانكۆی بەغدا دەڵێت: "زۆربەی كوتلە سیاسییەكان دوودڵ نین لە بەكارهێنانی هەموو رێگایەك بە چاوپۆشین لە جۆر‌و شێوازەكانی‌و تەنانەت رێگاكانیشی لەپێناو بردنەوەی هەڵبژاردندا بەهەر نرخێك بێت، ئەو شێوازەشیان خاڵیە لە بەها ئەخلاقی‌و ئەدەبیەكان".

هەروەها دەڵێت: "چوونی سیاسییەكان بۆ ناو زانكۆكان بە دەروازەیەك بۆ پیسكردنی ئەو گۆمەڵگە بچووككراوەیە دادەدنرێت‌و  پێویستە دامەزراوەكانی خوێندن لەو كەشە‌و لەو پرۆسە سیاسیە دووربخرێنەوە كە لە عێراق بەڕێوەدەچێت، هەندێك كوتلەی سیاسیش هەن گوشار دەخەنە سەر وەزارەتی خوێندنی باڵای عێراق بەمەبەستی بەكارهێنانی كورسیەكانی خوێندنیان".

لە مانگی تەمموزی رابردوودا حیدەر عەبادی سەرۆكی حكومەتی عێراق حسێن شەهرستانی وەزیری خوێندنی باڵای لەسەر كار لابرد پاش تۆمەتباركردنی بەوەی نەیتوانیوە دامەزراوەكانی خوێندن لە گوشارە سیاسیەكان دووربخاتەوە، عەبدولڕەزاق عیسا وەزیری نوێی خوێندنی باڵای عێراقیش پاش ساڵێك لە وەرگرتنی ئەو پۆستە هەوڵی دا رێگری لە دەستوەردانی سیاسی لە زانكۆكاندا بكات، بەڵام بەتەواوی سەركەوتوو نەبوو بەڵگەش ئەوەیە كە قەیس خەزعەلی سەركردەی عەسائیبی ئەهلی حەق لە مانگی ئازاری رابردوودا داوای كرد "حەشدی جامیعی" لە خوێندكاران پێكبهێنرێت.

ئەو داوایە دووپاتی كردەوە كە حزبەكانی هەوڵ دەدەن بەر لە هەڵبژاردن زانكۆكان گەمارۆ بدەن، چونكە خەزعەلی وتی: "ئەمڕۆ خوێندكارانی عێراق پێویستیان بە رێكخستنی ریزەكانیان هەیە، چونكە بەوە دەتوانن هەر حكومەتێك یان رژێمێكی گەندەڵ برووخێنن، ئەمڕۆش ئێمە پێویستمان بە دوو شتە بۆئەوەی دەستكەوتێك لەسەر ئاستی خوێندكارانی عێراق بەدیبهێنین، یەكەمیان یەكخستنی ریزەكان‌و رێكخستنی بارودۆخمان‌و مامەڵەكردنە لەگەڵ مەسەلەكە وەكو ئەوەی لە شەڕەكانی حەشدی شەعبی سەربازیدا دەكرێت، هەروەها رێككەوتن لەسەر بۆچوون‌و ئامانج‌و ئامراز‌و میكانیزمی یەكگرتوو كە دەكرێت هەوڵ‌و توانا خوێندكارییەكان یەكبخەن".

حەبیب تەرفی پەرلەمانتاری هاوپەیمانی نیشتمانی كە گەورەترین فراكسیۆنی پەرلەمانی عێراقە بە "نیقاش"ی وت: "ئەو ئامرازانەی لەلایەن كوتلە سیاسییە عێراقیەكانەوە بۆ كۆكردنەوەی دەنگی هەڵبژاردن بەكاردەهێنرێن، بێ سوودن‌و عێراق لە دوای قۆناغی داعش بنیات نانێن".

وتیشی: "دەبێت رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی رۆڵی كارایان هەبێت لە هۆشیاركردنەوەی چینی زانكۆیی‌و دوورخستنەوەیان لەم جۆرە كارانە، جگە لەوەش لاوانی زانكۆ بایەخدارن بەوپێیەی ئەوان سەركردەی ئایندەی عێراقن".

ئەم جارە كوتلە سیاسییەكان كاروانی گەڕان بەدوای دەنگی پێش هەڵبژاردنی ئەنجومەنە خۆجێییەكانی عێراقیان لە زانكۆكانەوە دەستپێكردووە بەو هیوایەی لایەنگری توێژێك مسۆگەر بكەن كە رۆژێك لە رۆژان سیاسییەكان نەیانتوانیەوە متمانەی بەدەستبهێنن.