شارپرێس: نیقاش
بەشێوەیەكی‌ كتوپڕ هاوپەیمانی سیاسی میسان هەردوو راوێژكاری پارێزگاری‌ لەدەستوەردانی راستەوخۆ لەكاروباری فەرمانگە رەسمییەكان دوورخستەوەو رێگری لێكردن لەهەر مامەڵەیەكی‌ فەرمی‌.

هاوپەیمانی سیاسی میسان كە بەم دواییانە پێكهێنراوە پێكهاتەیەكی سیاسییە 16 قەوارەی سیاسی لەخۆدەگرێت كە حزبی دێرین‌و نوێشیان تێدایە‌و خاوەنی 16 كورسیە لە كۆی 27 كورسی ئەنجومەنی پارێزگای میسان.

سەرحان غالبی ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای میسان بە "نیقاش"ی وت: "هاوپەیمانی سیاسی میسان چەند هێزێكی سیاسی گرنگی میسان لەخۆدەگرێت‌و هەوڵی چاكسازی دەدات لە هەندێك كێشەی سیاسی كەڵەكەبوو لەسەرەتای ساڵی 2003وە لەوانەش دەستبەسەرداگرتنی دەسەڵات‌و قۆرخكردنی لەدەستی پارێزگاردا دوای ئەوەی حكومەتی ناوەندی بەرپرسیارێتی هەشت وەزارەتی دایە دەستی ئەو پارێزگایانەی لە هەرێمێكدا رێكنەخراون".

ئەو هاوپەیمانییە ئاماژەیە بۆ پێكهێنانی هێزێكی سیاسی كە بەكردەوە رۆڵی ئۆپۆزسیۆن لە دەسەڵاتی یاسادانان‌و چاودێریدا دەگێڕێت بەمەبەستی سنووردانان بۆ بەكارهێنانی دەسەڵات لەلایەن پارێزگاری میسانەوە كە نوێنەرایەتی رەوتی ئەحراری نزیك لە رەوتی سەدر دەكات كە تاكە حزبە نەچووەتە ژێر سایەی هاوپەیمانییەكەوە.

فازڵ دوبەیسی بەڕێوەبەری ئۆفیسی ئەحرار لە میسان باسی لەوە كرد كە نەچوونی رەوتی ئەحرار بۆ نێو هاوپەیمانییەكە بەهۆی ئەوەوە بووە كە راستەوخۆ بانگهێشت نەكراوە بۆ ئامادەبوون لە كۆبوونەوەكان‌و ئاگاداربوون لە پەیڕەوی ناوخۆی، وتیشی: "لە راگەیاندنەوە بیستمان كە هاوپەیمانییەكە پێكهێنراوە‌و داوامان لێكراوە بچینە ریزیەوە، ئەمەش نەنگیە كە ئەحرار بەو شێوەیە بانگهێشت بكرێت".

مێژووی سیاسی میسان بەدوور نەبووە لەو ململانێ سیاسییەی لە بەغدا لەلایەن حزبە فەرمانڕەواكانەوە بەڕێوەدەچێت، چونكە دوای ئەوەی عادل مەهودەر پارێزگاری میسان لەدوای هەڵبژاردنی 2005 پۆستەكەی گرتەدەست، فراكسیۆنی دەوڵەتی قانون هەوڵیدا لە هەڵبژاردنی داهاتوودا ئەو پۆستە بەدەست بهێنێت‌و هەر زوو سەدرییەكان پۆستەكەیان بەدەستهێنایەوە پاش سەودانامەیەك بۆ هێشتنەوەی نوری مالیكی بە سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران، ئیتر عەلی دەوای لازم پارێزگاری ئێستای میسان لەو پۆستەدا دانرا.

جەواد رەحیم ئەندامی هاوپەیمانییەكە‌و جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای میسان لەوبارەیەوە بە "نیقاش"ی وت: "ئێمە خوازیارین هەموو ئەو حزبە سیاسیانەی لە میسان كاردەكەن بێنە ناو هاوپەیمانییەكەوە، زۆرجاریش رەوتی ئەحرارمان بانگهێشت كردووە تا بێتە ریزەكانمانەوە، بەڵام ئەوان رەتیان كردووەتەوە لەبەر ئەوەی وا هەستیان كردووە هاوپەیمانییەكە هەژموونیان سنووردار دەكات".

وتیشی: "لەڕێی ئەنجومەنی پارێزگاوە هەوڵ دەدەین دەسەڵات‌و هەژموون بۆ دامەزراوە حكومییەكان بگێڕینەوە‌و لەدەستی پارێزگاردا قەتیس نەكرێن لەپێناو هێنانەدی حەق‌و دادپەروەریدا، لەبری ئەوەی چارەنووسی گواستنەوەی مامۆستایەك لە خوێندنگەیەكەوە بۆ خوێندنگەیەكی دیكە لە دەسەڵاتی پارێزگاردا بێت كە ئەوەش مەعقول نییە".

ئەم ململانێیە دوای ئەوە هات كە بەپێی یاسای ژماری (21)ی ساڵی 2008 بەرپرسیارێتی هەشت وەزارەت درایە ئەو پارێزگایانەی لە هەرێمێكدا رێكنەخراون ئەو هەنگاوەش دەسەڵات دەداتە پارێزگارەكان كە دەسەڵاتی وەزیرەكان بەكاربهێنن، لەهەمان كاتیشدا ئەنجومەنی پارێزگاكان هەوڵ دەدەن بەرپرسیارێتی بگێڕنەوە بۆ بەڕێوەبەرە گشتییەكان‌و بەڕێوەبەری فەرمانگە پەیوەندیدارەكان.

حەیدەر مەولا ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەران لە فراكسیۆنی دەوڵەتی قانون دەڵێت: "چوونی رەوتی ئەحرار بۆ نێو هاوپەیمانییەكە لە ناوەرۆكەكەی دەریدەكات، چونكە ئێمە بەپێی تێڕوانینی حكومەتێك كە حوكم دەكات‌و ئۆپۆزسیۆنێك كە چاودێری دەكات‌و هەڵەكان دیاری دەكات‌و رێچكەكە رێكدەكاتەوە، هەنگاو دەنێین‌و هاوپەیمانیی سیاسی میسانیش ئەوە پەیڕەو دەكات".

جیاوازی ئەركەكان‌و بوونی پۆستە ئەمنیە جیاجیاكان واقیعی ئەمنی لەرزۆك كردووە لەگەڵ بوونی پێشێلكاری ئەمنی ئاشكرا‌و سەرهەڵدانی كێشەی عەشایری بەردەوام، هەروەها ئاڵنگاری دیكەش هەن كە هەموویان هۆكاربوون بۆ پێكهێنانی ئەو هاوپەیمانییە.

ئەركان بەنداوی ئەمینداری حزبی فەزیلە لە میسان‌و ئەندامی هاوپەیمانی میسان دووپاتی كردەوە كە "ئامانجی پێكهێنانی هاوپەیمانییەكە بەرەوپێشبردنی واقیعی ئەمنی‌و خزمەتگوزاری پارێزگاكە‌و جەختكردنەوە لە لایەنی ئەمنییە كە بە گرنگترین لایەن دادەنرێت لە پارێزگایەكی سنووریدا‌و خواستی خەڵكی میسان بەدیدەهێنێت بۆ درێژەدان بە چاكسازی لەو گرفتانەی لەماوەی رابردوودا دەستنیشان كراون".

وتیشی "دیارترین ئەو لایەنانەی هاوپەیمانییەكەیان پێكهێناوە بریتین لە حزبی فەزیلە‌و رێكخراوی بەدر‌و ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی‌و حزبی دەعوە بەهەموو پێكهاتەكانیەوە جگە لە عەسائیب‌و ئەوفیا‌و رێكخراوی كاری ئیسلامی، ئەوەش دووپات كراوەتەوە كە دەرگا كراوەیە بۆ هەمووان تا بێنە ناو هاوپەیمانییەكەوە، چونكە تایبەت نییە بە تەنیا لایەنێك".

لەو بڕیارانەش كە لەلایەن هاوپەیمانی سیاسی میسانەوە دراون، داخستنی دەروازەی سنووری شیب بۆ ماوەی 10 رۆژ‌و دەركردنی رێنمایی بۆ گوڕینی بەرپرسانی، ئەویش دوای ئەوەی كاروباری دەروازەكە چەند سەودانامەیەكی گەندەڵی لێ دەركەوت كە ئێستا لێكۆڵینەوەیان لەبارەوە دەكرێت بەبێ گەیشتن بە هیچ ئەنجامێك.

عەباس سەید سروت ئەندامی هاوپەیمانی میسان دەڵێت: "هاوپەیمانییەكە پشتیوانی داخستنی دەروازەی سنووری شیبی كرد دوای ململانێ سیاسی‌و عەشایرییەكان بۆ دەستبەسەرداگرتنی دەروازەكە، گەندەڵییەكی دارایی گەورەش هەیە كە سامانی عێراقی داچۆڕاندووە لەڕێی سەودانامە گوماناوییەكان‌و رێگەدان بە هاتنەناوەوەی كاڵا بەڕێگەی نایاسایی". 

هاوپەیمانییەكە تاكە دەستپێشخەرییە لە میسان بۆ پێكهێنانی هاوپەیمانییەكی سیاسی كە لایەنە سیاسییە جیاوازەكان لەژێر یەك ناودا كۆبكاتەوە‌و داوای چاكسازی‌و گۆڕینی رێچكەی جۆڵانەوەی سیاسی بكات بە ئاڕاستە دروستەكەیدا.

كەریم محەمەداوی سەرۆكی هاوپەیمانی میسان دەڵێت: "ئێمە پشتیوانی هەموو بڕیارەكانی ئەنجومەنی پارێزگا دەكەین‌و پاڵپشتی ئەو بۆچوونەش دەبین هەروەك لەبەرامبەر هەر زیادەڕەوییەك دەرهەق بە رێڕەوی دیموكراسی دەوەستینەوە كە پێشتریش هەڵوێستی خۆمان لە بەرامبەر هەندێك پێشێلكاری ئەمنی‌و ئابووری‌و قۆرخكردنی دەسەڵات لەلایەن هەندێك بەرپرسەوە دەربڕیوە".

ئەو هاوپەیمانییە سەرەڕای یەكڕیزییەكەی لەناو پارێزگاكەدا، بەڵام بەدوور دەزانرێت لە هەڵبژاردنی ناوخۆیی داهاتوودا یەك كوتلەی سیاسی پێكبهێنێت، چونكە حزبەكان‌و ئەندامەكانی دوای بڕیاری حزبەكانیان دەكەون لە بەغدا كە هێشتا هاوپەیمانی نێوان كوتلەكان لەو پارێزگایەدا بەشێوەیەكی كۆتایی روون نەبۆتەوە.