شارپرێس: نیقاش
رەنا عەبدولكەریم یەكێك نەبوو لەبینەرانی‌ كەناڵی ئاسمانی فورات، كەچی‌ ئێستا هەموو ئێوارەیەك لەگەڵ خێزانەكەیدا ماوەیەك لەكاتی خۆی تەرخاندەكات بۆ سەیریكردنی بەرنامەیەكی ئەو كەناڵە.

تا ماوەیەكی نزیكیش رەنا پێیوابوو ئەوەی كەناڵی فورات پێشكەشی دەكات لەگەڵ بیركردنەوەی‌و ئەو بەرنامانەی ئارەزووی بینینیان دەكات ناگونجێت، چونكە كەناڵەكە بەئاڕاستەیەكی سیاسی ئایینی ناسراوە بەوپێیەی سەر بەكوتلەیەكی سیاسی شیعەی دیاری نێو ئەنجومەنی نوێنەرانە كە ئەویش ئەنجومەنی باڵای ئیسلامیە، هاوكات رەنا خۆی بەكەسێكی ناپابەند لەڕووی ئایینەوە پۆلێن دەكات‌و حەزی لەسەیركردنی كەناڵێك نییە ئاڕاستەیەكی سیاسی دیاریكراوی هەبێت، چونكە لەبنچینەدا نەبایەخ بەكاروباری سیاسی‌و نە بەهیچ حزب‌و كوتلەیەكیش نادات.

رەنا دەڵێت "بەڕێكەوت یەكێك لەئەڵقەكانی بەرنامەكەم كەوتە بەر دڵ دوای ئەوەی چەند دیمەنێكیم بینی كە لەلایەن یەكێك لەهاوڕێیانم لەفەیسبووك بڵاوكرابووەوە".

رەنا بە "نیقاش"ی وت "سروشتی بەرنامەكە‌و چۆنێتی خستنەڕووی بابەتەكان‌و هەڵبژاردنی ئەوانەی نزیكن لەژیانی رۆژانەمان بەتایبەتی ژیانی ئێمەی گەنجان، وایلێكردم بچمە سەر پەیجی بەرنامەكە لەسەر یوتیوب بۆ سەیركردنی ئەڵقەكانی بەرلەوەی ببمە بینەری لەسەر شاشەی تەلەفزیۆن".

بەرنامەكە پیاوێكی ئایینی پێشكەشی ناكات لەحەوزەی عیلمی دەرچووبێت‌و عەمامە‌و عەبای ئیسلامی بپۆشێت یاخود ژنێك پێشكەشی ناكات حیجابی پۆشیبێت‌و ماكیاجی زۆری نەكردبێت، هەروەها بەرنامەكە باسی حوكمی شەرعی یاخود تەفسیری دەقە یایینیەكان ناكات.

ئەو بەرنامەیە كە ناوی (ژیانت رێكبخە)یە حازم دوس راوێژكاری گەشەپێدانی مرۆیی پێشكەشی دەكات كە بڕوانامەیەكی باڵای لەیەكێك لەزانكۆكانی ئەمریكا لەكالیفۆرنیا بەدەستهێناوە.

دوس كە بەقاتێكی كەشخەوە دەردەكەوێت هەرچەندە بۆینباخیش نابەستێت كە رەنگە لەبەر هۆكاری ئایینی بێت، بابەتی ئەوتۆ هەڵدەبژێرێت كە لەكۆمەڵگەی عێراقیدا بەبوێرانە وەسف دەكرێت، بەڵام بەبێ ئەوەی تێڕوانینێكی ئایینی لەئەڵقەكاندا بخاتەڕوو یان بەبێ ئەوەی تەنانەت ئایەتێكی قورئان یاخود فەرموودەیەكی پێغەمبەریش بەنموونە بهێنێتەوە.

بەڵكو بەپێچەوانەوە پێشكەشكارەكە هەندێك جار دژی هەندێك بۆچوون دەوەستێتەوە كە باوەڕ وایە ئایینی ئیسلامیان لەپشتەوە بێت بۆ نموونە وەك هاوسەرگیری كچانی منداڵ كە یەكێك لەبەرنامەكانی بۆ روونكردنەوەی لایەنە نەرێنیەكانی ئەو جۆرە هاوسەرگیریە تەرخان كرد كە هەندێك لایەنی خاوەن بۆچوونی ئایینی هەوڵی بەیاساكردنی دەدەن.

خۆشەویستی لەزانكۆكان، هەرزەكاری درەنگوەخت، شكستی پەیوەندی هاوسەرگیری‌و چەندین بابەتی دیكە هەموویان لەبەرنامەكەدا دەخرێنەڕوو كە بووەتە بەرنامەیەكی رۆژانەی پێنج دەقیقەیی لەبری 15 دەقیقەی هەفتانە ئەویش دوای بەرزبوونەوەی رێژەی بینەرانی.

هەروەها بەرنامەكە كاردانەوەیەكی گەورەی هەیە لەپەیجەكانی تۆڕی كۆمەڵایەتی بەتایبەتی لەنێو ئەو گەنجانەی ئەڵقە‌و گرتەكانی لەپەیجەكانیان شێر دەكەن.

ئەوەی یارمەتی بڵاوبوونەوەی بەرنامەكەی داوە شێوازی خستنەڕوویەتی كە لەشێوازە تەقلیدیەكان دووركەوتووەتەوە‌و ئەوەی هەڵبژاردووە پشت بەشێوازی تەكنیكی هاوچەرخ ببەستێت وەك ئینفۆگرافیك‌و بابەتی دیكە.

بەرنامەیەكی دیكە كە كەناڵەكە پێشكەشی دەكات بەرنامەی (360 پلە)یە كە باسی لایەنە ئەرێنی‌و نەرێنییەكانی كۆمەڵگە‌و چۆنێتی مامەڵە لەگەڵ كردنیان دەكات ئەوە جگە لەخستنەڕووی رای گەنجان سەبارەت بەو رووداوانەی لەسەر گۆڕەپانی نیشتمانی‌و هەرێمایەتی روودەدەن.

ئەم بەرنامەیەش كاردانەوەی ئەرێنی هەبوو لەنێو بینەرانیدا بەتایبەتی لەنێو گەنجاندا بەوپێیەی بەگۆڕانكارییەك دادەنرێت بۆ كرانەوە بەڕووی توێژی گەنجاندا بەتایبەتی لەو توێژانەی لەبیروڕادا جیاوازن لەگەڵ ئەو تێڕوانینەی كەناڵەكە هەیەتی، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا لەو رەخنانە بێبەش نەبووە كە دەڵێن پاڵنەری سیاسی هەڵبژاردن‌و ئایینی جۆشدەر لەپشت ئەو جۆرە بەرنامانەوەن.

رەخنەگران پێیانوایە ئەنجومەنی باڵا كە پیاوی ئایینی عەممار حەكیم سەركردایەتی دەكات دەیەوێت زۆرترین ژمارەی گەنجان رابكێشێت بۆ زیادكردنی ئاستی جەماوەری خۆی لەنێویاندا بەتایبەتی كە ئەنجومەنی باڵا چاوەڕوانی ركابەرییەكی بەهێزی هەڵبژاردن دەكات لەهەردوو هەڵبژاردنی خۆجێی‌و نیشتمانی داهاتوودا لەعێراق.

هەندێك كەسی دیكەش باوەڕیان وایە حەكیم كە لەدوا وتاریدا داوای بەرەنگاربوونەوەی بیری بێباوەڕی كرد‌و هۆشداریدا لەبڵاوبوونەوەی لەكۆمەڵگەدا بە هاندانی دەرەكی، دەیەوێت لەڕێی ئەم بەرنامانە‌و بابەتی ترەوە گەنجان لەئایین نزیك بكاتەوە ئەویش لەڕێی خستنەڕووی وێنەیەكی میانڕەوی ئیسلام كە ئەوەش ئاستی جەماوەری خۆیشی لەنێویاندا مسۆگەر دەكات.

بەڵام بەڕێوەبەرانی كەناڵی فورات رایەكی جیاوازیان هەیە‌و دووپاتی دەكەنەوە كە ئەوەی پێشكەشی دەكەن ئامانجی دەستكەوتی سیاسی یان ئایینی نییە، ئەگەرچی بەشێوەیەكی ناڕاستەوخۆ ئەو ئامانجەش بەدی دێنێت.

لەوبارەیەوە سەعدون هامش بەڕێوەبەری بەشی بەرنامەكان لەكەناڵەكە بە "نیقاش"ی وت "كەناڵەكەمان لەڕێی پێداچوونەوە بەبەرنامەكانیدا بۆی دەركەوت كە پێویستە هاوسەنگی لەنێوان بەرنامە سیاسی‌و ئابووری‌و كۆمەڵایەتیەكاندا هەبێت، بۆیە بڕیاریدا بەرنامەی كۆمەڵایەتی نوێ پێشكەش بكات‌و جەختی لەسەر ئەوەش كردووەتەوە كە بەرنامەی گەشەپێدانی مرۆیی‌و هی دیكە بن".

هەروەها وتی "ئەم بەرنامانە بۆ ئەوەن هاوسەنگی لەنێوان بەرنامە سیاسی‌و ئابووری‌و كۆمەڵایەتیەكانیشدا بەدی بهێنن، چونكە بەرنامەی گەشەپێدانی مرۆیین بۆ جەختكردنەوە لەگەنجان‌و پشتیوانیكردنی ئەو توێژە، بەڕێز حەكیمیش دوور لەمەسەلەی ئایینی‌و هەڵبژاردن هەمیشە جەختی لەتوێژی گەنجان كردووەتەوە".

هامش روونیكردەوە "كەناڵی فورات كەناڵێكی مولەتزیمە نەك كەناڵێكی ئایینی" ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد كە چەمكی هەڵە هەیە سەبارەت بەئایین‌و هەڵسوڕێنەرانی كەناڵەكە هەوڵی روونكردنەوەیان دەدەن.

زۆر بەرنامەی دیكەش كە لەگەڵ بیری گەنجاندا گونجاون لەشاشەی تەلەفزیۆنە عێراقیەكانەوە دەست بەپێشكەشكردنیان كراوە بەتایبەتی ئەو كەناڵانەی بەبۆچوونی ئایینیان ناسراون، ئەمەش بەرەوپێشچوونێكە نەك تەنیا لەسروشتی بابەتە پێشكەشكراوەكاندا، بەڵكو تەنانەت لەراگەیاندنی عێراقیشدا كە تا ئێستا لەزۆر جومگەیدا وابەستەی شێوازە تەقلیدیەكانە.