كامەران مەنتك
وزە رۆڵیكی گرنگی لە ژیانی مرۆڤدا بینیوە،  بەدرێژایی چاخەكانی مێژوو،  ئەو پێشكەوتنانەی،  كە لە كۆمەڵگای مرۆڤایەتی روویداوە،  لایەنێكی گرنگی دەگەڕێتە بۆ شێوازی بەكارهێنان و جۆری ئەو وزانەی،  كە لەبەردەستیان دابووە،  بە شێوەیەك لە شێوەكان وزە سەرچاوەیەكی سەرەكی هێز بووە،  لەسەردەمی شۆڕشی پیشەسازی و بەتایبەتیش دوای دۆزینەوەو بەرەو پێشوەچوونی پیشەسازی،  وزە بەتایبەتیش نەوت بووە بزوێنەری سەرەكی شارستانیەتی رۆژئاوا،  بۆ نمونە ئەگەر وا وێنا بكەین بۆ چەند چركەیەك لە قۆناغی ئێستادا سەرچاوەكانی وزە،  كە بەشێوەیەكی سەرەكی نەوت و گازە،  بووەستێت،  جیهان رووبەرووی چی دەبێتەوە!؟ بۆیە وزە تەنیا فاكتەرێك نیە لەبەرەو پێشوەچوونی شارستانیەتی جیهانی،  بەڵكو رۆڵیكی گرنگیش لە مانەوەو بەردەوام بوونیدا دەگێڕێت،  ئەمە وایكردووە،  كە نەوت و گاز،  وەك دوو سەرچاوەی سەرەكی وزە لە رۆژگاری ئەمڕۆماندا،  یەكێك بن لە بنەما گرنگ و سەرەكیەكانی ئەو ململانێیانەی،  كە لە جیهان بەگشتی و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە تایبەتی دەگوزەرێت. دیارە بڕێكی زۆر لەو سەرچاوانەش دەكەوێتە خاكی كوردستانەوە،  بۆیە ئەو دۆخەی،  كە لەكوردستان لە ئارادیە،  بەشێكی زۆری  راستەوخۆ پەیوەندی بەو سەرچاوانەوە ەەیە.
لەدوای جەنگی یەكەمی جیەان،  پیشەسازی نەوت كاریگەری لەسەر داڕشتنەوەی نەخشەی سیاسی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بوو،  رەنگدانەوەیەكی نێگەتیڤانەشی لەسەر چارەنووسی كوردستان هەبوو،  لەكاتی ئێستادا سەرچاوەكانی وزە دۆخێكی تری وەرگرتووە،  بە تایبەتی دوای سەرهەڵدانی هێزی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) وكۆنتڕۆڵكردنی زۆر ناوچەی نەوتی گرنگ،  كە ئەمە جۆرە بازرگانیەكی تری نەوتی هێنایە ئارا،  ئەویش بازرگانی نایاسایی نەوت،  یاخود بەقاچاخ بردنی نەوت،  كە ئەگەر بەشێوەیەكی تەندروست مامەڵەی لەگەڵدا بكرێت،  دەكرێت ئەمە بكرێتە بنەمایەك بۆ داڕشتنەوەی نەخشەی بازرگانی نەوت و داڕشتنەوەی جۆرێكی تر لە پەیوەندی هەرێمایەتی، . ئەو بابەتە لە میدیای كوردیدا قسەو باسی زۆری لەسەر كراوە،  بەڵام وەك توێژینەوەیەكی ئەكادیمی و ستراتیژی كاری لەسەر نەكراوە،  بۆیە یەكێك لە توێژینەوەكانی ئەم كتێبە،  كە لە بنەڕەتدا لە دوو توێژینەوە پێكهاتووە،  تەرخانكراوە بۆ ئەو بابەتە،  توێژینەوەی دووەمیش تایبەتە بە ململانێ لەسەر سەرچاوەكانی وزەو شارستانیەتی جیهانی،  كە ئەویش بە شێوەیەك لە شێوەكان كاریگەری هەیە لەسەر روونكردنەوەی پێگەی ستراتیژی و جیۆپۆلەتیكی ئەو ململانێیەی لەسەر سەرچاوەكانی وزەو  دەگوزەرێت و رەنگدانەوەی ئەو ململانێیە لەسەر چارەنووسی كوردستان.


داڕمان و بە كۆتا هاتنی ئیمپراتۆریای ئەمریكی
ئەم كتێبە لە بنەڕەتدا سێ توێژینەوەی ئەكادیمیە، كە هەموویان بابەتی تایبەتمەندن بە پەیوەندیە نێودەوڵەتیەكان و ئەو گۆڕانكاریانەی كە لەو پەیوەندیانە روودەدات و روویانداوە، ئەوەی ئەم توێژینەوانە لە بابەتی ئاسایی پەیوەندیە نێوەوڵەتیەكان جیا دەكاتەوەیە، ئەوەیە كە  لە ژێر رۆشنایی فەلسەفەی شارستانیەتەكان، یاخود فەلسەفەی مێژوودا كاریان لەسەر كراوە، ئەم جۆرە بابەتانە تا رادەیەك ئاسان نین و پێویستیان بە پاشخانێكی مەعریفی هەیە بۆ خوێندنەوەیان، بۆیە پێویستە خوێنەر تۆزێك بە حەوسەڵەو پشوو درێژ بێت، راستە ماندوو دەبێت، بەڵام پێم وابێت ئەوە دەەێنێت، كە كاتی بۆ تەرخان بكرێت!
توێژینەوەی یەكەم تایبەتە بە سروشتی هێزەكان و پەیوەندیە نیودەوڵەتیەكان" بۆ ئەوەی لە پەیوەندیە نێودەوڵەتیەكان و مێژوو فەلسەفەی ئەو پەیوەندیانە تَێبگەین، پێویستە سەرەتاو بەرلەهەموو شتێك لە سروشتی هێزەكان تێبگەین، بە بێ تێگەیشتن لە سروشتی هێزەكان، ناتوانین لە دۆخ و پێگەی دەوڵەتان، ئیمپراتۆریاكان، شارستانیەتەكان تێبگەین، كەواتە وەك بنەمایەكی مەعریفی و فەلسەفی و مێژوویی بۆ پەیوەندیە نێودەوڵەتیەكان، سەرەتا دەبێت لەخورد كردنەوەی شێوازی كاركردنی هێزەكان دەست پێبكەین. توێژینەوەی دووەەم پەیوەستە بە سێكوچكەی زلهێزەكانی ئۆراسیا(رووسیا و چین و هیندستان). كە لەلایەك لەگەشەسەندن و گەورەبووندان بۆ كۆنترۆڵكردنی هەموو ئۆراسیا" لەلایەكی تر لەگەڵ وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا كەوتوونەتە ململانێ لەسەر هەژموونی جیەانی، دوا توێژینەوەی ئەم كتێبەش هەوڵدەدات وەڵامی ئەم پرسیارە بداتەوە كە ئایا ئیمپراتۆریای ئەمریكی وەكو هەموو ئیمپراتۆریایەكانی تری بەر لەخۆی دادەڕمێت و لەناو دەچێت؟ ئەگەر داڕمێت داڕمان و هەڵوەشانەوەكەی چۆن دەبێت؟
جێگای ئاماژە پێكردنە كە لەزمانی كوردیدا ئەم جۆرە بابەتانە وەك نووسین زۆر كەم كاریان لەسەر كراوە، ئەگەر نەلێین كاریان لەسەر نەكراوە، بەداخەوە هەرچەندە ژمارەیەكی زۆر بەناو زانكۆمان هەیە، كەچی تاوەكو ئێستا نووسینەوەی هەرە زۆری ئەو بابەتە ئەكادیمیانە بەزمانی عەرەبی نووسراون و دەنووسرێن، نەك بە تەنیا لەو بوارە، بگرە لە زۆربەی بوارەكانی تردا، لە ەەرێمی كوردستانی ئازاد دا، تا ئێستا زمانی فەرمی ئەكادیمی و نووسین، زمانی عەرەبیە، زمانی كوردی هێندە چرووك و بێ كەڵك كراوە، كە گەلێك جاران كاتێك دەڵیی بەزمانی كوردی بابەتێكم نووسیوە، ەەست دەكەیت بە چاوێكی كەم سەیری نووسینەكەت دەكرێت، وەك ئەوە زمانی كوردی زمانی نووسین نەبێت



دیالیكتیكی زەمەنی مێژوویی و خوێندنەوەیەكی تر بۆ زانستی مێژوو
ئەم كتێبە كە لەبنەڕەتدا توێژینەوەیەكی ئەكادیمیە هەوڵدانێكە بۆ خوێندنەوەیەكی تر بۆ زانستی مێژوو لە رێگای یەكەكانی زەمەنەوە، زەمەن یەكێكە لەو رەگەزە گرنگانەی، كە كاریگەری لەسەر دروستكردنی رووداوی مێژوویدا هەیەو بە بێ ئەو رەگەزە ناتوانین باس لەدروست بوونی رووداوێكی مێژوویی بكەین. مامەڵەكردن و گەورەكردنی رابردوو لەمێژوودا، خوێندنەوەیەكی گشتگیر نیە و هاوكات دابەشكردنێكی ناتەندروستانەی یەكەی زەمەنە، كە رەنگ بێت زۆرجار بە هۆی نەزانی یاخود بە ئامانجی پراكتیزەكردنی مەبەستێكی سیاسی بێت، وەك لە دوو توێی ئەم توێژینەوەیە دەردەكەوێت، بۆیە تێگەیشتن لە زەمەنی مێژوویی بایەخ و گرنگیەكی گەورەی هەیە، بە تایبەتی بۆ مێژوونووسان و خوێنەرانی مێژوو، لەنێویشیاندا خوێنەرانی كورد.
ئامانجی بنەڕەتی ئەم كتێبە رزگاركردنی مێژووە لە روانگەی تاك رەهەندی بۆ زەمەنی مێژوویی. هاوكات هەوڵدانێكە بۆ تێكەڵكردنی رابردوو بە داهاتوو فۆرمۆڵە كردنیان لە ئێستایەكی مەعریفیدا. هاوكات لەم كتێبەدا هەوڵدراوە وەڵامی ئەم پرسیارە بدرێتەوە كە ئایا دەكرێت لە رێگەی زەمەنی مێژووییەوە كاریگەری لەسەر تێگەیشتن لە چەمك و سروشتی مێژوو دروست بكرێت؟ ئایا خراپ تێگەیشتن، مێژوو لە ئامڕازێك بۆ سوود وەرگرتن لە پێناو داهاتوو ناكاتە ئامڕازێك بۆ پیرۆزكردنی رابردوو؟ لە راستیدا ئەو دابەش بوونەی بۆ یەكەی زەمەن كراوە لە توێژینەوەی مێژوویدا كاریگەریكی نێگەتیڤانەی بەسەر خودی مەبەست لە  ەەبوونی مێژوو كردووە، چڕكردنەوەی تێگەیشتنی مێژوو لە رووداوەكانی رابردوو، مێژووی كردۆتە زانستێكی خۆپارێزو بەرەەم ەێنەری ژیانێك لە رابردوو دوورخستنەوە لە زەمەنی ئێستا. بەشێوەیەك لەشێوەیەكان جۆرە كۆیلایەتیەكی بۆ رابردوو بەرهەم هێناوە، بە تایبەتی لەكۆمەڵگا نا پێشكەوتووەكان، بۆیە پێویستە لە رێگای خوێندنەوەیەكی نوێ بۆ زەمەنەكانی مێژوو،  هەوڵی خوێندنەوەیەكی تر بدەین بۆ زانستی مێژوو.
ئەم توێژینەوە بەشێوەیەكی گشتی لە دوو بەش پێكهاتووە، بەشی یەكەم تایبەتە بە مرۆڤ و دیالیكتیكی مێژووی زەمەنی، لەچوار باس پێكهاتووە، باسی یەكەم تەرخانكراوە بۆیاددان و زەمەنی مێژوویی، هەرچی باسی دووەمە، گفتوگۆ لەسەر مرۆڤ و زەمەنی مێژوویی دەكات، لەباسی سێیەمدا باس لەچەمكی زەمەن و دیالێكتیكی زەمەنی مێژوویی كراوە، دوا باسیش لەم بەشەدا بۆ جۆرەكانی زەمەنی مێژوویی تەرخانكراوە، هەرچی بەشی دووەمە، چەمكی ترس و مردنی زەمەن و نووسینەوەی مێژووی ئێستا، بەهەمان شێوە لە چوار باس پێكەاتووە، باسی یەكەم قسە لەسەر زەمەن لەنێوان دوو مێژوودا دەكات، باسی دووەم مەترسی تێنەگەیشتن و سوودەكانی زەمەنی مێژوویی رووندەكاتەوە، هەرچی باسی سێیەمە بۆ نووسینەوەی مێژووی زەمەنی ئێستا تەرخانكراوە، دواباسیش لەم بەشەدا، باس لە مردن و بە كۆتا هاتنی زەمەنی مێژوویی دەكات، لە كۆتایدا ئەو دەرئەنجامانە خراوەتە روو، كە توێژەر پێی گەیشتووە، لەگەڵ دانانی لیستێكیش بۆ ئەو سەرچاوانەی سوودیان لێوەرگیراوە.