ئەم وتارە وەڵام نییە هێندەی شیكارێكـی سیاسییە لە نێوان دوو ڕووداوی مێژووی كە لە دوو كاتـی جیاوازا لە دوو بەشـی پارچەكراوی یەك وڵاتـی داگیركراو.
بەرخودانی عەفرین نەك ئێمەی كورد بەڵكو هەموو ئەوانەی بەئاگاشن لە پێشهاتەی سیاسی و جەنگی دژە تیرۆرو رزگاركردنی مرۆڤایەتی لەدەست كۆیلە بوون و كوشتنـی مرۆڤـی بێتاوان و داگیركاری سەرسام كردووە بەڵام ئەوەی جێـی داخە تا ئەم ساتەش خودی كورد هەر یەكـی نەگرتووەو هەندێ لایەن و حیزب و خەڵكانـی سیاسـی لە هەوڵـی كەمكردنەوەی سەروەریەكانـی عەفرین و داتاشینـی جۆرێك لە پروپاگەندەن لەژێر چەتری نیشتمان و نەتەوەیا و بـێ شەرمانە چوونە ناوەوەی هەندێ هێـزی نزیك لە ڕژێمی سوریا كە لە تایەفەی عەلوی و شیعەن بۆ سەرسنورەكانی عەفرین بە ٣١ی ئاب بەراورد ئەكەن.
میلان كوندرا، ئەڵێت: “خیانەت لادانە لە خەت وڕۆیشتنە بەرەو نادیار”.
پێناسەی خیانەت بریتییە لە: ئەنجامانی كارێكی ئەنقەست (عمدی) لەكاتی جەنگ یاخود ئاشتییا كە بەرژەوەندی هێزی بێگانە بپارێزێت و بەزیانی نیشتمانـی خانەخوێ كە ئاسایـشـــی وڵات بخاتە مەترسییەوە”.
سەرەتا پێویستە بزانین هیچ پێوەرێكـی ئەخلاقی و ئینسانی و یاسایی و دینداری و ویژدانـی ڕێگەمان پێنایات خیانەتی نیشتیمانی و سەروەریـی سیاسـی لەتای یەك تەرازوابن، چونكە ئەگەر وابێت سیستمـی بەهاكان تێك ئەچێت و هیچ پاساوێكمان نا بێت بۆئەوەی كارێك بكەین خێری كۆمەڵگەی تیابێت. ئەگەر خیانەت ببێتە هێز بۆهێزێكـی سیاسـی ئەوا هیچ هێزێكی دیكە ناچار نییە چاكە ئەنجام بات.
ئەوەی گرنگە لەسەر ئەم بابەتە بوترێ دوو شتە. یەكەمیان، چوونە ناوەوەی ئەو هێزانەن بۆ ناو عەفرین و بۆ سەر سنوری بە ڕێكەوتنێكـی سەربازی نێوان هێزەكانی سوریای دیموكرات و سەركردەكانـی كانتۆنـی عەفرین و ڕژێمی سوریا و بە نێوەندگیری ڕوسیاش بووە نەك ڕێكەوتنـی سیاسـی بەو واتایەی كە حكومەتـی سوریا ناتوانێت لە بەرامبەر چوونـی هێزەكانـی بۆ عەفرین دەسكەوتی هەبێت و ئیرادەی خۆی بسەپێنێت. دووەم، ئەم هێزانە كە بە هێزی گەلـی ناسێنراون "قوات الشعبیە" پێشتر لەلایەن هێزەكانـی یەكینەكانـی پاراستنـی گەلەوە پارێزگاریان لێكرا لەدەستـی داعش و نوسـرەو بەرەی ئیسلام و هیزە توندڕەوەكانیتـر.
٣١ی ئابی ساڵی ١٩٩٦ گۆشەیەكە لە درێژەی ئەو كارنامەو سیاسەتە كە خەڵكـی كوردستان گەواهی دەرێتـی وە بەشیكە لە نەریتێكـی هەمیشەیـی و كارنامەی حزبەكانـی بزوتنەوەی كوردایەتـی لە چوارچێوەی جەنگـی دەسەڵاتا. پارتـی دیموكراتـی كوردستان بەسەرۆكایەتـی مەسعود بارزانـی دەستـی ڕاهاتوو ئاسای راكێشا بۆ دەسەڵاتـی بۆرژوا قەومـی دڕندەی بەعس بەسەرۆكایەتـی سەدام حسێن بۆ تێكشانـی رەقیبـی هاوبزوتنەوەكەی یەكێتـی نیشتمانـی كوردستان بەسەرۆكایەتـی جەلال تاڵەبانـی كەئەویش بووبوە هاوكاری جمهوری ئیسلامـی ئێران و هێزەكانـی ئەو رژێمە سێدارەچییەی پەلكێش كردبوو بۆ كوردستان، بەم كارەشیان كارەساتێكـی لەبیرنەچووەوەیان خستە سەر خەرمانـی مێژووی ڕەشیان.
ئاخر ٣١ی ئاب لەهەر وڵاتێكـی دنیاو لای هەرمیللەتێكـی تر بوایە، چەندین كارنامەی دكتۆرای لەسەر دەنوسـرا كەسیش نەی ئەتوانـی شانازی پێوە بكات.
لە ٣١ی ئابا زۆرترین سوكایەتـی بە حكومەتـی ئەو كاتەی هەرێم و خودی پارتـی دیموكراتیشكرا بە هێنانە خوارەوەی ئاڵای كوردستان لەسەر دامەزراوەترین دەزگای هەرێمـی كوردستان كە ئەویش پەرلەمانی كوردستانە دانانـ و هەڵكردنـی ئاڵای عێراق لە شوێنـی بەڵام خۆ ئەمە لە عەفرین ڕوینەیاوە؟
یەكەم جارە كورد لە ئاستـی سیاسییا توانیویەتـی دەوڵەتە داگیركەرەكانـی كوردستان لەدژی یەكتر بەكار بێنێت، بە درێژایـی مێژوو هەمیشە داگیركەران و دەوڵەتە جیاوازە سەردەستەكانـی كوردستان هەر لە عوسمانـی و سەفەوییەوە بگرە تا دەگاتە ئێران، توركیا، سوریا و عێراق تەنانەت دەوڵەتە هەرێمـی و جیهانییەكان، گەلی كورد و هێزە كوردییەكانیان لە دژی یەكتر بەكار هێناوە لە پێناو سیاسەت و بەرژەوەندییەكانـی خۆیان.
بەڵام ئێستا ئەوەی ئەیبینین و ئەشـی بیستین بۆ جاری یەكەم كورد توانیویەتـی لە پێناو خۆی و پاراستنـی هەرێمێكـی كوردستانـی دەوڵەتە نەیارەكانـی كورد بەكار بهێنێت بۆ ئامانج و بەژەوەندی خۆی بەڵگەش بۆ ئەوە ئەردۆگان و توركیا شێلگیرانە دژایەتـی ئەكەن و هەڕەشەو گوڕەشە لەو هێزانە ئەكەن. هەرچەندە ئەو هێزەی چووەتە عەفرین هێزێكـی سەربازی خۆبەخشن خەڵكـی هەردووشارۆچكەی "نبۆل و زەهرا"ن نزیك لە عەفرینن كە لە لایەن حكوومەتـی سوریاوە ڕێگە پێدراو و شەرعین بەڵام لە ماوە‌ی ساڵانـی رابردووا خەڵكـی ئەو دوو شارۆچەكەیە لەلایەن یەپەگەوە پارێزران و لە كۆمەڵكوژی ڕزگار كران و هەموو پێداویستیەكانـی ژیانیان لە لایەن یەپەگە و خەڵكـی عەفرینەوە بۆ دابین كرا ، ئێستا ئەوانیش وەڵامـی چاكەكانـی یەپەگە و خەڵكـی عەفرین ئەیەنەوە.
خاڵێكـی تری پشتیوانـی چەكدارانی نبۆل و زەهران لە عەفرین ئەوەیە كە ئەوان ترسـی ئەوەیان هەیە لە ئەگەری داگیر كردنـی كانتۆنـی عەفرین لە لایەن هێزی داگیركەری توركیا و چەتە چەكدارە گرێدراوەكانـی ئەردۆغان كۆمەڵكوژ بكرێن، چونكووم دانیشتوانـی ئەو دوو شارۆچكەیە شیعە مەزهەبن.
ئەمڕۆ عەفرین بووەتە چەقـی ئاڵۆزییەكانـی سوریا و سیاستە ناوخۆیـی و هەرێمی و جیهانییەكان لەو وڵاتە و ناوچوكەیا. كێشەی عەفرین تەنانەت نەتوانرا بە دەستێوەردانـی ڕاستەخۆی زلهێزە جیهانییەكان ڕوسیا و ئامریكاش چارەسەر بكرێت، لەم ناوەیا بەڕێوەبرانـی كانتۆنـی عەفرین بە مەبەستـی ڕێگری كردن لە وێران بوونی كانتۆنەكە و مەترسـی داگیركاری بە خوێێندنەوەیەكـی زیرەكانە لە هەوڵـی ئەوەەیان گۆڕانكاری لە دۆخەكەدا دروست بكەن.
بەرخۆدانـی سەردەم كەرامەت و شكۆی توركیای شكاند و هەر ئەو بەرخۆدانە بـێ وێنەیە ڕژیمی سوریا و هێزە هاوپەیمانەكانـی هان دەدات بۆ ڕێكەوتنێكـی لەم چەشنە چونكوم چۆن لەماوەی زیاتر لە مانگێك عەفرین نەكەوت و ناشكەوێت، كانتۆنـی عەفرین زیاتر لە پێشوو كاریگەری ئەبێت لە چەسپاندنـی سیستمـی فیدڕاڵـی باكووری و سوریا و زیاتر لە كوبانیش مێژووی سەروەری تۆمار دەكات.
لە داهاتووی ڕۆژئاوای كوردستان و باكووری سوریا جگە لە هێڵـی سێیەم جێگای هیچ هێز و حكومەتێك نابێتەوە لە هەرێمێك كە كورد، عەرەب، سـریان، شیعە، سوننە، ئێزیدی و بەشێك لە چەپ و ئانارشیستەكانـی جیهان شانبەشانـی یەكتر لە هەوڵــی دامەزاندنـی سیستمێكـی خۆ بەڕێوەبەرای كۆمەڵگەن كە نەك وێنەی نییە لە جیهانا بەڵكـو خەونـی هەموو مرۆڤە ئازاد و دیمۆكراتەكانـی سەرتاسەری ئەم گۆی زەویەشە.
مێژووی بزوتنەوەی كوردایەتی و حزبەكانی، لەسەرو هەموویانەوە پارتی ویەكێتی لێوان لێوە لە سیاسەتـی نۆكەرایەتـی و خۆشخزمەتـی بە وڵاتانـی ناوچەكەو زلهێزەكانـی دنیا، ئەم كارنامەو سیاسەتەشیان بەشێكە لە ماهیەتـی چینایەتـی ئەم حزبانە وەك حزب گەلێك كە نوێنەرایەتـی بەرژەوەندی و سیاسەتـی بۆرژوازی و سەرمایەداران و بنەماڵەیـی كوردستان ئەكەن، ئەمانە بەشێكن لەماهیەتـی ئەم حزبانە چ لەشاخ و چ لەشارو لێیان جیانابێتەوە بەڵام خەڵكانـی كورد پەروەری ڕاستەقینە نابـێ ببنە هاوبەشیان.
لە كۆتایشا ئەبـێ بوترێ كە ٣١ی ئاب سەلمێنراوە كە خیانەت بوو گفتوگۆ هەڵناگری، پێشم وانییە كاك ئاری قسەیەكیتری هەبێ كە خۆی بە نەتەوەی ئەناسێنـێ بەڵام ئەم پێشهاتەیەی عەفرین ڕووداوێكـی هەنووكەییە و دواتر ئەكرێ لە كۆتاییا لەسەر ئەنجامەكەی قسەیتر بكرێ.
سامانی وەستا بەكر
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی