ئایا شه‌ڕی ناوخۆیی له‌به‌رده‌رگای شیعه‌كانه‌؟

07/09/2018

ئارام هادی

ئه‌وه‌ی تائێستا له‌رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له‌شه‌ڕی ناوخۆیی به‌دووربوبێت ناوماڵی شیعه‌كان بوه‌ به‌تایبه‌ت له‌و دۆخه‌ ئاڵۆزه‌ی له‌دوای 2003وه‌ عیراقی پێاتیپه‌ڕی به‌لام پێناچێت تاسه‌ر ئه‌م یه‌كگرتوییه‌ی ناوماڵی شیعه‌ به‌م جۆره‌ی كه‌ تائێستا هێناویانه‌ بمێنێته‌وه‌ و حاڵی حازر ناكۆكی سیاسی قوڵ كه‌وتۆته‌ نێوانیان و دابه‌شی سه‌ر دووبه‌ره‌ی "ئیران. ئه‌مریكا" بونه‌ به‌هۆی پێكهێنانی كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی عیراقیه‌وه‌، هه‌رلایه‌نه‌ش بردنه‌وه‌ی كێكه‌ چه‌وره‌كه‌ له‌ دروستكردنی حكومه‌تی ئاینده‌دا ده‌بینێته‌وه‌، هاوكات دروشمی حكومه‌تی زۆرینه‌ش جێگه‌ی ته‌وافوقی نیشتمانی گرتۆته‌وه‌ كه‌ له‌ڕابردوودا كاری پێده‌كرا!!. 

به‌و حوكمه‌ی ستراتیژی سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تیش په‌رتكردن كێشه‌ دروستكردنه‌ له‌نێوان سه‌رجه‌م پێكهاته‌ ئاینی و مه‌زهه‌بی و نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندا ئه‌گه‌ری زۆره‌ خۆپیشاندانه‌كانی ئێستای به‌سره‌ سه‌ره‌تای ئه‌و باهۆزه‌بێت كه‌ شه‌ڕی ناوخۆیی ده‌خاته‌ ناوماڵی شیعه‌وه‌، ئه‌مه‌ به‌له‌به‌رچاوگرتنی ئامانجی خۆپیشانده‌ران به‌بێ جیاوازی به‌نزیكه‌ی سه‌رجه‌می باره‌گای حزبی و حوكمیه‌كانی شاری به‌سره‌ له‌لایه‌ن خۆپیشانده‌رانه‌وه‌ سوتێنراون. 

له‌ئه‌گه‌ری ڕوودانی شه‌ڕێك له‌ ناوماڵی شیعه‌كاندا هێنده‌ی خواسته‌كه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی شیعه‌وه‌ كه‌ به‌شێكیان ئه‌مریكا له‌پشتیانه‌ و به‌شه‌كه‌یتریشیان ئیران، ئه‌وه‌نده‌ خواستی خه‌ڵكی ئاسایی نیه‌، قوڵبونه‌وه‌ی ناكۆكی ناوماڵی شیعه‌ په‌یوه‌ست نیه‌ به‌ ئێستاوه‌ و له‌ سه‌ره‌تای ڕزگاركردنی عیراقه‌وه‌ ئه‌مریكا كار بۆ ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌كات و ده‌خوازێت شیعه‌كانی عیراق له‌ژێر هه‌ژمونی ئیران بهێنێته‌ ده‌ره‌وه‌، له‌یه‌كه‌م كاردانه‌وه‌ش به‌رامبه‌ر به‌ ئیران سه‌ره‌تا "موقته‌دا صه‌در و دواتر عه‌بادی" هاتنه‌ به‌ره‌ی ئه‌مریكاوه‌ دژی ئیران!!. 

مێژوی سه‌دساڵی ڕابردوو پڕن له‌و پێكدادانانه‌ی كه‌ به‌شه‌ڕی ناوخۆیی (وڵات و نه‌ته‌وه‌ و ئاین و مه‌زهه‌ب) ناوده‌برێن و كه‌م هێز و پێكهاته‌ش هه‌یه‌ كه‌ له‌ده‌ست ئه‌م شه‌ڕی ناوخۆییه‌ ڕزگاری بوبێت، به‌پێی ئه‌م پێوه‌ره‌ش بێت له‌ ئێستادا هه‌نارده‌كردنی ئه‌م جه‌نگه‌ ماڵوێرانكه‌ره‌یه‌ بۆ ناو ماڵ و دڵی شیعه‌كان ئه‌وه‌ی كه‌ ڕوونه‌ هه‌ڵگیرساندنی ئه‌م شه‌ڕه‌ وه‌ستاوه‌ته‌ سه‌ر كات!! چونكه‌ حه‌تمیه‌ و ده‌بێت هه‌ر ڕووبدات، ئه‌وه‌شی كه‌ جێگه‌ی پرسیاره‌ ئه‌وه‌یه‌ ئایا عیراقی دوای شه‌ڕی داعش سه‌رباری ململانێی هه‌رسێ پێكهاته‌ی (كورد. سوننه‌. شیعه‌) به‌رگه‌ی شه‌ڕی ناوخۆیی شیعه‌كان ده‌گرێت؟ یا ده‌رئه‌نجامی ئه‌و شه‌ڕه‌ی كه‌ سه‌ره‌تاكه‌ی ده‌ركه‌وتوه‌ ده‌بێته‌ هۆی لێكهه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی سنوری عیراق؟، ئایا هه‌ڵگیرساندنی ئه‌م شه‌ڕه‌ ته‌نها له‌ عیراق ده‌بێت یا سنوره‌كه‌ تێده‌په‌ڕێنێت و ده‌بێته‌ شه‌ڕی ناوخۆیی ناوماڵی شیعه‌ی جیهانی؟.

له‌كۆتاییدا كورد گه‌ر به‌ ئاقڵانه‌ بیربكاته‌وه‌ تابۆی بكرێت خۆی ناكاته‌ لایه‌ندار له‌ئه‌گه‌ری ڕوودانی شه‌ڕه‌كه‌دا و تابۆی بكرێت ده‌بێت خۆی به‌دووربگرێت، هاوكات له‌م ڕێگه‌یه‌شه‌وه‌ ده‌توانێت به‌سودی خۆی كه‌ڵكی لێوه‌ربگرێت.

ئایا شه‌ڕی ناوخۆیی له‌به‌رده‌رگای شیعه‌كانه‌؟ ئارام هادی ئه‌وه‌ی تائێستا له‌رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له‌شه‌ڕی ناوخۆیی به‌دووربوبێت ناوماڵی شیعه‌كان بوه‌ به‌تایبه‌ت له‌و دۆخه‌ ئاڵۆزه‌ی له‌دوای 2003وه‌ عیراقی پێاتیپه‌ڕی به‌لام پێناچێت تاسه‌ر ئه‌م یه‌كگرتوییه‌ی ناوماڵی شیعه‌ به‌م جۆره‌ی كه‌ تائێستا هێناویانه‌ بمێنێته‌وه‌ و حاڵی حازر ناكۆكی سیاسی قوڵ كه‌وتۆته‌ نێوانیان و دابه‌شی سه‌ر دووبه‌ره‌ی "ئیران. ئه‌مریكا" بونه‌ به‌هۆی پێكهێنانی كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی عیراقیه‌وه‌، هه‌رلایه‌نه‌ش بردنه‌وه‌ی كێكه‌ چه‌وره‌كه‌ له‌ دروستكردنی حكومه‌تی ئاینده‌دا ده‌بینێته‌وه‌، هاوكات دروشمی حكومه‌تی زۆرینه‌ش جێگه‌ی ته‌وافوقی نیشتمانی گرتۆته‌وه‌ كه‌ له‌ڕابردوودا كاری پێده‌كرا!!. به‌و حوكمه‌ی ستراتیژی سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تیش په‌رتكردن كێشه‌ دروستكردنه‌ له‌نێوان سه‌رجه‌م پێكهاته‌ ئاینی و مه‌زهه‌بی و نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندا ئه‌گه‌ری زۆره‌ خۆپیشاندانه‌كانی ئێستای به‌سره‌ سه‌ره‌تای ئه‌و باهۆزه‌بێت كه‌ شه‌ڕی ناوخۆیی ده‌خاته‌ ناوماڵی شیعه‌وه‌، ئه‌مه‌ به‌له‌به‌رچاوگرتنی ئامانجی خۆپیشانده‌ران به‌بێ جیاوازی به‌نزیكه‌ی سه‌رجه‌می باره‌گای حزبی و حوكمیه‌كانی شاری به‌سره‌ له‌لایه‌ن خۆپیشانده‌رانه‌وه‌ سوتێنراون. له‌ئه‌گه‌ری ڕوودانی شه‌ڕێك له‌ ناوماڵی شیعه‌كاندا هێنده‌ی خواسته‌كه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی شیعه‌وه‌ كه‌ به‌شێكیان ئه‌مریكا له‌پشتیانه‌ و به‌شه‌كه‌یتریشیان ئیران، ئه‌وه‌نده‌ خواستی خه‌ڵكی ئاسایی نیه‌، قوڵبونه‌وه‌ی ناكۆكی ناوماڵی شیعه‌ په‌یوه‌ست نیه‌ به‌ ئێستاوه‌ و له‌ سه‌ره‌تای ڕزگاركردنی عیراقه‌وه‌ ئه‌مریكا كار بۆ ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌كات و ده‌خوازێت شیعه‌كانی عیراق له‌ژێر هه‌ژمونی ئیران بهێنێته‌ ده‌ره‌وه‌، له‌یه‌كه‌م كاردانه‌وه‌ش به‌رامبه‌ر به‌ ئیران سه‌ره‌تا "موقته‌دا صه‌در و دواتر عه‌بادی" هاتنه‌ به‌ره‌ی ئه‌مریكاوه‌ دژی ئیران!!. مێژوی سه‌دساڵی ڕابردوو پڕن له‌و پێكدادانانه‌ی كه‌ به‌شه‌ڕی ناوخۆیی (وڵات و نه‌ته‌وه‌ و ئاین و مه‌زهه‌ب) ناوده‌برێن و كه‌م هێز و پێكهاته‌ش هه‌یه‌ كه‌ له‌ده‌ست ئه‌م شه‌ڕی ناوخۆییه‌ ڕزگاری بوبێت، به‌پێی ئه‌م پێوه‌ره‌ش بێت له‌ ئێستادا هه‌نارده‌كردنی ئه‌م جه‌نگه‌ ماڵوێرانكه‌ره‌یه‌ بۆ ناو ماڵ و دڵی شیعه‌كان ئه‌وه‌ی كه‌ ڕوونه‌ هه‌ڵگیرساندنی ئه‌م شه‌ڕه‌ وه‌ستاوه‌ته‌ سه‌ر كات!! چونكه‌ حه‌تمیه‌ و ده‌بێت هه‌ر ڕووبدات، ئه‌وه‌شی كه‌ جێگه‌ی پرسیاره‌ ئه‌وه‌یه‌ ئایا عیراقی دوای شه‌ڕی داعش سه‌رباری ململانێی هه‌رسێ پێكهاته‌ی (كورد. سوننه‌. شیعه‌) به‌رگه‌ی شه‌ڕی ناوخۆیی شیعه‌كان ده‌گرێت؟ یا ده‌رئه‌نجامی ئه‌و شه‌ڕه‌ی كه‌ سه‌ره‌تاكه‌ی ده‌ركه‌وتوه‌ ده‌بێته‌ هۆی لێكهه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی سنوری عیراق؟، ئایا هه‌ڵگیرساندنی ئه‌م شه‌ڕه‌ ته‌نها له‌ عیراق ده‌بێت یا سنوره‌كه‌ تێده‌په‌ڕێنێت و ده‌بێته‌ شه‌ڕی ناوخۆیی ناوماڵی شیعه‌ی جیهانی؟. له‌كۆتاییدا كورد گه‌ر به‌ ئاقڵانه‌ بیربكاته‌وه‌ تابۆی بكرێت خۆی ناكاته‌ لایه‌ندار له‌ئه‌گه‌ری ڕوودانی شه‌ڕه‌كه‌دا و تابۆی بكرێت ده‌بێت خۆی به‌دووربگرێت، هاوكات له‌م ڕێگه‌یه‌شه‌وه‌ ده‌توانێت به‌سودی خۆی كه‌ڵكی لێوه‌ربگرێت.
ئایا شه‌ڕی ناوخۆیی له‌به‌رده‌رگای شیعه‌كانه‌؟ ئارام هادی ئه‌وه‌ی تائێستا له‌رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له‌شه‌ڕی ناوخۆیی به‌دووربوبێت ناوماڵی شیعه‌كان بوه‌ به‌تایبه‌ت له‌و دۆخه‌ ئاڵۆزه‌ی له‌دوای 2003وه‌ عیراقی پێاتیپه‌ڕی به‌لام پێناچێت تاسه‌ر ئه‌م یه‌كگرتوییه‌ی ناوماڵی شیعه‌ به‌م جۆره‌ی كه‌ تائێستا هێناویانه‌ بمێنێته‌وه‌ و حاڵی حازر ناكۆكی سیاسی قوڵ كه‌وتۆته‌ نێوانیان و دابه‌شی سه‌ر دووبه‌ره‌ی "ئیران. ئه‌مریكا" بونه‌ به‌هۆی پێكهێنانی كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی عیراقیه‌وه‌، هه‌رلایه‌نه‌ش بردنه‌وه‌ی كێكه‌ چه‌وره‌كه‌ له‌ دروستكردنی حكومه‌تی ئاینده‌دا ده‌بینێته‌وه‌، هاوكات دروشمی حكومه‌تی زۆرینه‌ش جێگه‌ی ته‌وافوقی نیشتمانی گرتۆته‌وه‌ كه‌ له‌ڕابردوودا كاری پێده‌كرا!!. به‌و حوكمه‌ی ستراتیژی سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تیش په‌رتكردن كێشه‌ دروستكردنه‌ له‌نێوان سه‌رجه‌م پێكهاته‌ ئاینی و مه‌زهه‌بی و نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندا ئه‌گه‌ری زۆره‌ خۆپیشاندانه‌كانی ئێستای به‌سره‌ سه‌ره‌تای ئه‌و باهۆزه‌بێت كه‌ شه‌ڕی ناوخۆیی ده‌خاته‌ ناوماڵی شیعه‌وه‌، ئه‌مه‌ به‌له‌به‌رچاوگرتنی ئامانجی خۆپیشانده‌ران به‌بێ جیاوازی به‌نزیكه‌ی سه‌رجه‌می باره‌گای حزبی و حوكمیه‌كانی شاری به‌سره‌ له‌لایه‌ن خۆپیشانده‌رانه‌وه‌ سوتێنراون. له‌ئه‌گه‌ری ڕوودانی شه‌ڕێك له‌ ناوماڵی شیعه‌كاندا هێنده‌ی خواسته‌كه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی شیعه‌وه‌ كه‌ به‌شێكیان ئه‌مریكا له‌پشتیانه‌ و به‌شه‌كه‌یتریشیان ئیران، ئه‌وه‌نده‌ خواستی خه‌ڵكی ئاسایی نیه‌، قوڵبونه‌وه‌ی ناكۆكی ناوماڵی شیعه‌ په‌یوه‌ست نیه‌ به‌ ئێستاوه‌ و له‌ سه‌ره‌تای ڕزگاركردنی عیراقه‌وه‌ ئه‌مریكا كار بۆ ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌كات و ده‌خوازێت شیعه‌كانی عیراق له‌ژێر هه‌ژمونی ئیران بهێنێته‌ ده‌ره‌وه‌، له‌یه‌كه‌م كاردانه‌وه‌ش به‌رامبه‌ر به‌ ئیران سه‌ره‌تا "موقته‌دا صه‌در و دواتر عه‌بادی" هاتنه‌ به‌ره‌ی ئه‌مریكاوه‌ دژی ئیران!!. مێژوی سه‌دساڵی ڕابردوو پڕن له‌و پێكدادانانه‌ی كه‌ به‌شه‌ڕی ناوخۆیی (وڵات و نه‌ته‌وه‌ و ئاین و مه‌زهه‌ب) ناوده‌برێن و كه‌م هێز و پێكهاته‌ش هه‌یه‌ كه‌ له‌ده‌ست ئه‌م شه‌ڕی ناوخۆییه‌ ڕزگاری بوبێت، به‌پێی ئه‌م پێوه‌ره‌ش بێت له‌ ئێستادا هه‌نارده‌كردنی ئه‌م جه‌نگه‌ ماڵوێرانكه‌ره‌یه‌ بۆ ناو ماڵ و دڵی شیعه‌كان ئه‌وه‌ی كه‌ ڕوونه‌ هه‌ڵگیرساندنی ئه‌م شه‌ڕه‌ وه‌ستاوه‌ته‌ سه‌ر كات!! چونكه‌ حه‌تمیه‌ و ده‌بێت هه‌ر ڕووبدات، ئه‌وه‌شی كه‌ جێگه‌ی پرسیاره‌ ئه‌وه‌یه‌ ئایا عیراقی دوای شه‌ڕی داعش سه‌رباری ململانێی هه‌رسێ پێكهاته‌ی (كورد. سوننه‌. شیعه‌) به‌رگه‌ی شه‌ڕی ناوخۆیی شیعه‌كان ده‌گرێت؟ یا ده‌رئه‌نجامی ئه‌و شه‌ڕه‌ی كه‌ سه‌ره‌تاكه‌ی ده‌ركه‌وتوه‌ ده‌بێته‌ هۆی لێكهه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی سنوری عیراق؟، ئایا هه‌ڵگیرساندنی ئه‌م شه‌ڕه‌ ته‌نها له‌ عیراق ده‌بێت یا سنوره‌كه‌ تێده‌په‌ڕێنێت و ده‌بێته‌ شه‌ڕی ناوخۆیی ناوماڵی شیعه‌ی جیهانی؟. له‌كۆتاییدا كورد گه‌ر به‌ ئاقڵانه‌ بیربكاته‌وه‌ تابۆی بكرێت خۆی ناكاته‌ لایه‌ندار له‌ئه‌گه‌ری ڕوودانی شه‌ڕه‌كه‌دا و تابۆی بكرێت ده‌بێت خۆی به‌دووربگرێت، هاوكات له‌م ڕێگه‌یه‌شه‌وه‌ ده‌توانێت به‌سودی خۆی كه‌ڵكی لێوه‌ربگرێت.

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی