قۆناغ بە قۆناغ لەپڕۆسەی ھەڵبژاردن نزیک دەبینەوە، پارتە سیاسیەکان بەڕێگای جیاواز خەریکی پڕوپاگەندەی ھەڵبژاردنن. پارتە کۆنەکان دەیانەوەێ پارێزبەندی لەدەنگەکانی خۆیان بکەن و پارتە نوێکان دەیانەوێ گۆمەکە بشڵەقێن و “شۆکی سیاسی” دروست بکەن. بۆ ئەومەبەستەش ھەمویان بەشۆی جیاواز خەریکی جوڵاندنی سایکۆلۆجیای جەماوەرن، ھەریەکەیان دەیانەوێت تەواوی کۆمەڵگە بخاتە دوای دروشمەکانی خۆی. ئەمە لەکاتێکدا ژیانی سیاسی و پەرلەمانی و ئیداری کوردستان و عێراقیش دوچاری ئیفلیجبوون بووە، تا ئەو ئەندازەیەی ژیانی ئەخلاقی و کۆمەڵایەتی و فەردیشی بەقەیرانی قوڵ گەیاندووە.
لەدونیای سیاسی ئێمەدا، حیزب ھەمیشە وەکو «تاکە ھێز/میتا-پاوەر» خۆی نمایش دەکات، بەردەوام خۆی وەکو ھێزێکی جیاواز و ئەوانی دیکە وەکو ھێزی گوناھبار مانفێست دەکات، لە چوارچێوەی ئەجێندا و ئایدۆلۆژیای سیاسی خۆی تەفسیر بۆ کێشەکان و ڕوداوەکان و پێکھاتەی سیاسی ودەستوری وڵات دەکات. پارتە سیاسیەکان لەڕێگای جۆشدانی جەماوەر و دروستکردنی حەماسەتی سیاسی ھەمیشە دەیەوێ تەوای کۆمەڵگە داگیربکات و بیخاتە دوای دروشمەکانی خۆی، بۆ ئەو مەبەستەش ئەم ڕێگایانە بەکاردەھێنێت: ١. کۆکردنەوەی ئاپۆڕای خەڵک. ٢. گوتاری سەرۆک، یاخود ڕێبازی سەرۆک(ئەگەر سەرۆک لەژیاندا نەمابێ). ٣.کۆنتڕۆڵکردنی ڕاگەیاندن. ٤. دیاردەی مێگەل دروستکردن ٥. دروستکردنی کەمایەتی و گروپی گوناھبار و خۆی دەباتە دەرەوەی ھەموو شکستەکان.
ئەمانە سیمای دیاری ڕژێمی فاشی و بەشێکی پێکھێنەرە لە کولتووری سیاسی تۆتالیتار. لەم ڕێگەیە حیزب دەتوانێت تەوای ھەست و سۆزەکان بخرۆشێنێت وئاراستەیان بکات.
گوتاری حیزب لەئێستادا لەبەتاڵیەکی گەورەی فیکری و زانستیدا دەژی، ئەوەی حیزب دەبەستێتەوە بە ھاوڵاتیان تەنھا دونیایەکەی مەزاجی و سایکۆلۆجیایەکی وێران و گوتاری سیاسی ساختەو پۆپۆلیستیە.
توانای تەفسیر و تەعبیری زانستی بەشێوەیەکی سەرسوڕھێنەر لای مرۆڤی دونیای ئێمە بچوکە، جیھانبینی سیاسی تاکی کورد زیاتر لەمەزاج و عاتیفە و دونیای شاشەکانەوە سەرچاوە دەگرێ، نەک پشت ئەستور بێت بە فیکری زانستی و ئارگۆمێنتی ئەقڵانی. مرۆڤی کورد مرۆڤێکی ناچالاک و وەرگرە، خۆی نەبووە بەسەرچاوەی تەفسیرو تێڕوانین و مانابەخش. بۆیە ھەموو دروشمەکان بەسانایی لەگەڵ خۆیدا دەیبەن. بەمانایەکی دی مرۆڤی ئێمە بەرلەوەی مرۆڤێکی زانستی و فیکری و ئەکادیمی بێت، مرۆڤێکی ئایدۆلۆژی و سیاسیە. لەبازنەی سیاسەتدا گیری خواردوە ناتوانێ ببگوازێتەوە بۆ بازەی زانست. ھەموو ئەمانە مرۆڤی ئێمەی لەلایەک دوچاری نابینایی سیاسی کردوە، لەلایەکی دیکەدا وایکردووە بەشداری سیاسی تاک بەشداریەکی نا-ئەقڵانی و ساختە بێت.
بەشداری سیاسی تاک و ھاتنە سەرشانۆی جەماوەر تەنھا بە عاتیفە و حەماسیەت و بەبێ فیکر دۆخێکی کوشندە دروستدەکات، بەشداری سیاسی تاک بەبێ مەعریفەی سیاسی وادەکات ھەموو دروشمە ساختەکان لەگەڵ خۆیدا ببیەن. لەودۆخەدا مرۆڤ دەخزێتە ناو یەکە دەستەجەمعیەکانی وەک حیزب و گروپەکان، لێرەوە تاک پڕۆژە و دونیابینی خۆی وون دەکات و دەبێتە ستراتیژ و پڕۆژەو ئامێری ئایدۆلۆجیای حیزب.
جەماوەر ھەمیشە بەدوای ھێزێک و بتێکی میتافیزیکی و سیاسی دەگەرێت بۆ ئەوەی ھەموو وزە جەستەیی و عەقڵیەکانی خۆی تەسلیم بکات. لەم دۆخەدا نوخبەی سیاسی بەسەر جەستەی ھەزارەھا مرۆڤی بێئاگاو خەفڵەتزادە دەگاتە مەرامەکانیی خۆی.
سایکۆلۆجیای مرۆڤی ئێمە سایکۆلۆجیاو زیھنیەتێکی تەواو شێواوە ئەمەش توانای بینین و بیرکردنەوەی سیاسی سڕدەکات. بیرکردنەوەی سیاسی مرۆڤی ئێمە تاکو ئاستێکی نزم و کۆمیدیی و گاڵتەجاڕ دابەزیوە، بەجۆرێک تاکو کاندید زیاتر ھەڵگری کولتووری شەڕەجنێوی سیاسی بۆڵەبۆڵی سیاسی بێت ئاستی دەنگەکانیشی بەرزدەبنەوە. بەمانایەکی دیکە تاکو کاندید کارەکتەرێکی جنێودەر و بکەرێکی شاشەیی و ئەندامی خێڵ و عەشیرەت بێت ئەوەندە زیاتر گەرێنتی کۆکردنەوەی دەنگ و دەرچوونی زیاترە.
میتۆدی زانستی و فیکرو فەلسەفەی سیاسی تاکو ئێستا نەپەڕیوەتەوە ناو کولتووری سیاسی ئێمە. لەفەرھەنگ و کولتووری سیاسی ئێمەدا ھەوڵدان بۆ تێگەشتن لەماناکانی جیاوازی و فرەیی(پلوڕالیزم) نەبۆتە بابەتی تێڕامانی سیاسی. ئەمە وایکردوە “ئیڕھابی فیکری” ببێتە یەکێک لەسیما دیارەکانی کولتووری سیاسی ئێمە و لەدواجاردا ئەم کولتوورە دابەزیوە بۆ ژیانی کۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری و ھەموو ڕووبەرە گشتیەکانی کۆمەڵگەی کوردی گرتۆتەوە.
ھەموو ئەمانە وادەکات مۆدێلێکی نوێی “سیاسەتی پۆپۆلۆستی” بەرھەم بێت. لەم دۆخەدا سیاسەت بۆ هەمو هێزێکی پۆپۆلیستیی‌و سەرکردەیەکی پۆپۆلیست لەجیاتی خوڵقاندنی ئارگۆمێنت وبەرھەمھێنانی کولتووری ڕەخنەیی بێت، سیاسەتی هەڵکوتان و شەڕەجنێوی سیاسیە بۆ سەر نەیارە سیاسییەکەی‌و پەلاماردان‌و وێرانکردنی بەرامبەرەکەی دەبێتە مەودای کارکردنی.
ستراتیژی ئیشکردنی پارتە سیاسیەکانی دونیای ئێمە ئیشکردنێکی بەردەوامە بۆ جۆشدانی سایکۆلۆژیای جەماوەر و خستنەگەڕیانە بۆ خزمەتی بەرژەوەندییە سیاسییەکان‌و بردنەوەی زۆرینەی دەنگەکان. ئەوەی ئەوان دەیانەوێت تەنها کۆکردنەوەی زۆرینەی رەهای دەنگەکان نییە بۆخۆیان، بەڵکو کۆکردنەوەو شەلەلکردنی نوخبەی سیاسی و ھاوڵاتیانە لەسوچێکدا کە نە توانای ئەرگومێنتی ئەقڵانی و زانستی دەمێنێت‌و نە توانای جوڵەو کردە.
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی