ڕەجەب تەیب ئەردۆگان -جاویدانی لەڕێی کۆنکرێت و چیمەنتۆوە-

07/12/2018

حەمید زناز


ڕەجەب تەیب ئەردۆگان -جاویدانی لەڕێی کۆنکرێت و چیمەنتۆوە-
حەمید زناز
شوان ئەحمەد كردوویەتی بەكوردی

سەروەختێك لەگۆڕینی دنیادا شكست دێنین، بەگۆڕینی دیكۆراتی ماڵەكەمان قایل دەبین. فەرەنساییەكان بەمجۆرە شۆخی بەشكستی ئەو كەسانە دەكەن كەلەخەون و خواستەكانیاندا، پڕكێشی دەكەن و زۆر دەڕۆن. ئەم دەستەواژەیە ڕێك و ڕاست بەسەر " بەڕێز" ئەردۆگان دا جێبەجێ‌ دەبێت.
ئەم كابرا ئیسلامگەرایەی نەیتوانی قەناعەت بەئەوروپاییەكان بهێنێ‌ كەتوركیا شایستەی ئەوەیە، ببێتە ئەندامی یەكیەتی ئەوروپاو هاوكات بێ ئومێدیش بووە لەوەی، ببێتە پۆلیسی ئەو خۆرهەڵاتی ناوەڕاستەی بەبێ‌ ئەو دروست دەكرێتەوە، ئەمڕۆ دەیەوێت قەرەبووی ئەو دۆڕاندن و تێكشكاندنە دەرەكیانەی بەوە بکاتەوە، لەناوخۆدا و لەڕێی دروستكردنی كۆشكێكی كۆماری لەئەنقەرە، مەزنی دەسەڵاتی خۆی نیشان بدات و بەیادی ئیمپراتۆریەتی عوسمانییەوە، سەبورییەك بەگیانی بدات.
كۆشكێك وەك خەونێكی بەدی نەهاتوو كەئەردۆگان، لەسایەی دەسەڵاتەكەیدا سیمبولی توركیای نوێی تێدا دەبینێت. هەرچی لەو كۆشكەدا هەیە، گوزارشت لەسەرشێتیەكی لەخۆبایی بوونانە دەكات كەخەسڵەتی سەرەكی زۆرێك لەكار و پرۆژەكانی ئەردۆگانە. ئەو تەلارە لەسەر ڕوبەرێكی ٠٠٠ ٢٠٠ مەتر چوارگۆشە دروستكراوەو نزیكەی 100٠ ژوری ڕازاوە و تایبەت لەخۆ دەگرێت.
بۆیە شتێکی سەیر نیە بۆ تەواوكردنی كۆشكێكی وا كەلەسەر شێوازی سەلجوقی نوێ‌ دروستكراوە، بڕی 350 ملیۆن دۆلاری بۆ خەرج كرابێت. زەبەلاحی كۆشكەكە بەجۆرێكە، تەنانەت لەوانەشی تێپەڕاندووە كەباب و باپیرانی (لەعوسمانیەكان)، لەدوای خۆیان جێیان هێشتووە.
ئەوەی ئەردۆگان، ئەو كۆشك و تەلارە گەورەو ناچێزانەمان بیردەخاتەوە كەهیچ سەلیقەیەكی هونەری تێدانیەو لەو شتانە دەچێت كەسستمە تۆتالیتاریەكان، لەدروستكردنیدا دەستڕەنگینن و خۆیانی پێوە بادەدەن، ئەویش لەبەر ئەوەی دەستەوستانن لەوەی شتگەلێك پێشكەش بكەن كەبەهایەكی ڕاستەقینەیان هەبێت.
لەڕاستیدا سەرۆك ئەردۆگان، زۆر جیاوازی لەگەڵ سەركردەی ئەو سستمە تۆتالیتاریانەدا نییە. ئاخر سەرەڕای بوونی پانتاییەكی بەرفراوانی زەوی و زاری تەلار دروستكردن لەئەنقەرەدا، كەچی ئەو بەچاكی زانیووە پرۆژە فیرعەونیەكەی، لەناوجەرگەی دارستانێكی سەوزدا دروست بكات.
سەرباری ناڕەزایەتیەكی زۆری جەماوەری و ڕازی نەبوونی ژینگە پارێزان كەپێیان وابوو، ئەوە دەبێتە مایەی شێواندن و تێكدانی یەكێك لەڕووبەرە سەوزاییە دەگمەنەكانی ناو ئەنقەرە. ئەو شوێنە وەك شتێكی سروشتی و خۆڕسك دادەنرێت و هاوكات بەهایەكی مێژوویی گەورەشی هەیە، لەبەر ئەوەی یەكێكە لەبەرهەم و دەسكەوتەكانی خودی (كەمال ئەتاتورك)ی دامەزرێنەری كۆماری توركیا.
تەنانەت دادگا و بڕیارەكانی دادگاش، نەیتوانی هەوڵەكانی "سەرۆك" بگۆڕن و بگرە گەیاندیە ئەوەی، ڕەخنە لەو دادوەرانەش بگرێت كەفەرمانیان بەڕاگرتنی پرۆژەكەدا. ئەوەش ڕەفتاری هەمیشەیی ئەردۆگانە لەگەڵ بڕیارەكانی دادگادا، گەر لەبەرژەوەندی خۆیدا نەبێت.
دروستكردنی ئەو كۆشكە یاسایی بێت یان نا، ئەوە هەرگیز "سەرۆك" نیگەران ناكات، ئەوەش بەڵگەی ئەوەیە كەهەمووشتێكی بۆ ئەوە كردووە سستمێك پایەدار بكات كەتێیدا قسەی ئەوەڵ و ئەخیر قسەی خۆی بێت.
تەنها هەر ئەو كۆشكە نییە تەعبیر لەخود ئەڤینی و خود پەسەندی "سەرۆك" بكات، بەڵكو فڕۆكەخانەی سێیەمی ئەستەنبوولیش هەیە كەكاركردن تێیدا بەردەوامە، سەرەڕای ناڕەزایەتیە توندەكان، بەهۆی تێك و پێكدانی ئەو دارستانانەی دەكەونە باكوری شارەكە.
وابڕیارە فڕۆكەخانەکە بەناوی (ڕەجەب تەیب ئەردۆگان)ەوە ناو بنرێت. هاوكات زانكۆیەك و یاریگایەكی تۆپی پێش، بەناوی ئەوەوە دەكرێنەوە. "سەرۆك" ئاواتە خوازە، لەمزگەوتێكی زۆر گەورە لەئەستەنبوولدا بنێژێت و فەرمانی بەدروستكرنی ئەو مزگەتەش داوە.
ئەوەش عادەتێكە فەرمانڕەوا عوسمانیەكان لەسەری ڕۆشتوون، چونكە هەر یەكەیان لەدوای خۆیان مزگەوتێكیان جێهێشتووە كەبەناوی خۆیانەوە بووە. لێرەدا ئەردۆگان سیمبول و ترادسیۆنێك دێنێتەوە ئارا کەدەگەڕێتەوە بۆ بەر لەقۆناغی كۆمار.
تۆ بڵێی ئەمەی ئەردۆگان دەیكات، هەوڵی دەرونێكی تێكشكاو و نائومێد نەبێت كەحەسرەتكێشی ڕابردووە، یاخود گوزارشتێكی ناڕاستەوخۆ و ڕەتكردنەوەیەكی ژێرەوانكێیانە نەبێت، بۆ سەر لەبەری كۆماری توركیای كەمالیزم؟

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی