لەدوای ئـــــــایاری 1968، فــــەرەنسا ناو بـــەنــــــاو دووجۆر بزواتی یاخیبوون و ناڕەزایی نیشاندانی بەخۆیەوە بینیووە.
جۆری یەكەمیان، بەهیچ شێوەیەك بۆی گرنگ نەبووە بەئاڕاستەی مێژوودا هەنگاوبنێت یاخود مانایەك بەمێژوو بدات، بەڵكو لەهەوڵی ئەوەدابووە مانایەك بەژیانی تایبەتی تاكەكەس ببەخشێت. لەناو ئەم جۆرە بزوتنەوانەدا تاكەكەس وەكی كرێكارو كەسێكی بەرهەم هێن داكۆكی لەخۆی نەدەكرد، بەڵكو وەك مرۆڤێك كەمافی ئەوەی هەیە لەخزمەتگوزاری تەندروستی و شوێنی نیشتەجێبوون و رۆشنبیری و چێژ و خۆشیەكانی ژیانی دنیای مۆدێرن بەهرەمەند بێت.
ئەمە ئەوە ناگەیەنێت كەناكۆكی نێوان كرێكار و خاوەنكار چارەسەری یەكجاری بۆ كراوە، بەڵكو چارەسەركردنی ئەو كێشەیە هەنوكە لەرێی دانوستان و گفتوگۆوە دەكرێت، زیاد لەوەی بەخۆپیشاندان و ناڕەزایەتی دەربڕین بێت. ئەمەشە وادەكات پشێوی و نائارامیی، بگوازێتەوە بۆناو كایە كۆمەڵایەتیە تازەكان.
دووەم جۆری بزوتنەوە ناڕازی و یاخیەكان، ئەوەیە زۆربەی گەڕەك و ناوچەكانی پاریس و شارەكانی تری فەرەنسا لەماوەی جیاجیادا بەخۆیانەوە بینیوە. ئەوەی تایبەتمەندی ئەم جۆرە بزوتنەوانەیە، ئەوەیە تەنها گوزارشت لەناكۆكی كۆمەڵایەتی و كێشە و ململانێی سیاسی ناكات، بەڵكو لەوەش تێدەپەڕێنێت تادەبێتە (پرسی شوناس)، پرسێك ئەو گەنجانە دەیهێننە ئارا كەلەسەر كلتوری خۆرئاوا دەژین، بەڵام نەلەكەلەپوری فەرەنسیەوە سەرچاوە دەگرن و نەلە لەكەلەپوری وڵاتانی سەرەكی خۆشیان.
ئەمانە لەكلتوری گیتۆكانی وڵاتە یەكگرتوەكانی ئەمریكاوە نزیكترن. هەرئەمەشە دەتوانێت بەرچاو رونیمان بداتێ كەبۆچی ئەو بزوتنەوانە لەكاتی دەستپێكردنی یاخیبوونیاندا، نەگەیشتنە ئاستی بەرزكردنەوەی دروشم و بەزۆری وەك ئاژەوەیەكی كەڕولاڵانە مانەوە كەلەهەموو كەرەستەیەكی شۆڕشگێڕانە بێبەشبوون.
ئەو بەدواداچوونانەی دواتر لەسەر ئەم جۆرە بزوتنەوانە كران، دەریانخست بەشداربوانی لەو كەسانەبوون كەپەراوێزخراو و ئافەرۆز كراون، كەسانێك كەهیچ نیشتمان و پارت و كلتورو ئایدیۆلۆژیایەك ئامێزیان بۆناكەنەوە. ئەوانە هیچ دەزگایەك نیە كۆیان بكاتەوەو بەناوی ئەوانەوە قسەبكات (تەنانەت دەزگای خێزانیش)، هەرووەها زمانێكیش شك نابەن گوزارشت لەئێش و ئازارەكانیان بكات، جگە لەزمانی ئاگر و سوتان نەبێت.
ئەو ئاگرەی زیان بەسەنتەری شارەكان و شوێنی خواپێداوەكان ناگەیەنێت، بەڵكو گڕ لەو خوێندنگا و ئۆتۆبیسانە بەردەدات كەخۆیان تێدا دەخوێنن و هاتوچۆی پێدەكەن. كەواتە لەهەردوو جۆرەكەدا دەبیبنین چەند دورین لەڕۆحی ئایاری 68.
ڕووداوەكانی 68 بۆخۆی شتێكی تربوو. بومەلەرزەیەكی بەهێزی كۆمەڵایەتی و فكری و سیاسی و كلتوری بوو. هەر بەتەنها داواكاری باشتركردنی هەل و مەرجی گوزەران و ژیان نەبوو، تەنها گوزارشت نەبوو لەدردۆنگی و ترسی مرۆڤ لەپاشە ڕۆژ. ترس نەبوو لەتەندروستی و چۆنیەتی ژیانكردن، بەڵام هاوكات هەربەتەنها ئاژاوەنانەوەو شت سوتاندن و كاولكاریەكی بێدەنگیش نەبوو.
ئایاری 68 شۆڕشێك بوو بیریار و سیمبولی دیاری خۆی هەبوو كەلەپشتیەوە راوەستابوون، لەوەشەوە فیكرێكی نۆرماڵ و هەمەلایەن هاتە ئارا كەدواتر بەفیكری 68 ناودێركرا.
ئەو فیكرە هەوڵیدا چاو بەزۆرێك لەبەڵگە نەویستەكاندا بخشینێتەوە، ئەو بەڵگە نەویستانەی نەوەكانی پێشوتر لەسەری ژیابوون. فیكری 68 چاوی بەزۆر شتدا گێڕایەوە، وەك: (چەمكی شۆڕش، چەمكی رۆشنبیر، چەمكی زانكۆ و چەمكی لۆژیكی مێژوو، چەمكی پارادۆكس و رۆڵی ئەدەب و زیندان و سێكس و جەستەو.. هتد)، بەڵام ئێستا پێدەچێت هیچ لەپشت ئەم شتانەوە نەبێت كەروودەدات.
نەناوی بیرمەندان دەبینین‌و نەهیچ سومبولێكی ڕۆشنبیری دیارە. ئێمە لێرەدا نەلەبەردەم پراكسیسێكداین كەتیۆریایەك بەرجەستە بكات، نەلەبەردەم تیۆریایەكداین دنیا لێبكداتەوەو ویستی گۆڕینی هەبێت. تەنانەت چەمك گەلێكی وەك: (لۆژیكی مێژوو، میكانیزمەكانی كۆمەڵگە)، لێرەدا جێگەیان نابێتەوە.
ئەم یاخیبووە نوێیانەی ئێستا، نایانەوێت ئاوێزانی بزاوتی مێژووبن و جیهان بگۆڕن، بەڵكو دەخوازن تیایدا رۆبچن و بەشی خۆیان لەخۆشیەكانی ژیان بچڕن. بۆیە سەیر نیە كەهەندێ سیمبول لای ئەوان وەك خۆی نامێنێتەوە، گەر بیشمێنێتەوە، ئەوا ماناكەی گۆڕانی بەسەردا دێت.
بۆ نمونە چێ گیڤارا، لای ئەوانە سیمبولێك نیە بۆ شۆڕش، بەڵكو تەنها بۆتە گۆرانی و سرودێكی جوان و دەیڵێنەوە، یان بۆتە وێنەیەك كراس و تیشێرتەكانیان دەڕازێنێتەوە. مەسەلەكە پەیوەندی بەتوانەوەی تاكەكەسەوە نییە لەمۆدێلێك یان مەسەلەیەكدا، بەڵكو تاكەكەس خۆی بۆتە مۆدێلی خۆی‌و مێژوو بۆتە چركەساتی ئێستا. یاخیبوانی ئایاری 68 دروشمیان بریتی بوو لە (من مەسەلەكەم)، بەڵام ئێستا ئێمە لەبەردەم كەسانێكی یاخیبوی ترداین كەدەڵێن: (مەسەلەكە منم، خۆمم بەر لە هەرشتێكی دی).
عەبدولسەلام بن عەبدلعالی
شوان ئەحمەد کردوویەتی بەکوردی
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی