لەنێوان ئەڤینداری و ڕاوكردندا

14/02/2019

عەزیز رەئوف

كیژۆڵەی نازدار ئاسكەكەی بەهار، لە تۆ ڕاكردن لە من پەلامار
ئەو پەیوەندیەی لە كۆمەڵگەی كوردیدا دەگوزەرێت لەنێوان كچ و كوڕدا زیاتر لە ڕاو دەچێت نەك عەشق، ئاخر پەیوەندی دۆخی یەكسان بۆ هەردوولا دەڕەخسێنێت نەك یەكیان فەرز بكات بەسەر ئەوی تردا، تا یەكسانی نەبینین خۆشیەویستی ڕاستەقینە نابینین. هونەری كوردی پڕە لەو دێڕانەی كە پیاو لەبەردەم ئافرەتدا دەكڕوزێتەوە بەڵام كە بەیەك دەگەن گۆرەوی و لیباسی ژێرەوەیان بە ژنان دەشۆرن و وەك كۆیلە مامەڵەیان لەگەڵ دەكەن نەك وەك كەرتێك لە سێوەكەی خۆیان كە ژیانیان تەواو دەكات. كامەران عومەر لە گۆرانیەكدا دەڵێ" لەبەردەمتا دەوەستم كۆت و زنجیر بكە دەستم" هەر ئەوەندەی پێی گەیشت ئیتر ئەم تەنازولاتانە بۆ مێینە تەواو كاڵ دەبێتەوە. حەمە جەزا لە گۆرانیەكدا دەڵێ" هەر كارێكت بە من بێ لەسەر یەك پێ وەستاوم" یان دەڵێ" ئەگەر ئەو كچەم بدەنێ لانكی بۆ ڕادەژێنم" بەڵام دوای بەیەكگەیشتن پیاوان بێشكەی منداڵەكەیان بۆ هاوسەرەكانیان بەجێ دێڵن. ئەم فەزایە ئەگەر دۆخێك دروست نەكات بۆ زاڵكردنی نێرینە بەسەر مێینەدا قەت گۆرانیبێژێك جورئەت ناكا بڵێ" من بەخۆڕایی ناڵێم ماچ و دینار بسێنە". 
شتێك بەناوی عەشق و پەیوەندی ڕاستەقینە لەئارادا نیە بەبێ یەكسانی هەردوو ڕەگەز. هەر هەوڵێك بۆ بەنێچیركردنی ئەوی تر هیچ نیە جگە لە دووركەوتنەوە لە عەشقی ڕاستەقینە و گۆڕینی عەشق و خۆشەویستی بە ڕاوكردن و پەلاماردانی یەكتری. دەبێت فەزا بڕەخسێنرێت بۆ گفتوگۆی نێوان ڕەگەزەكان و دەبێت بەشێك لە پەیوەندی لە گفتوگۆ و گوێگرتن لە خەمەكانی یەكتریدا سەرف بكرێت ئەگەر نا، پەیوەندی نهێنی یان شاردنەوەی خەمەكان و پرۆسەی زەواجی وەك نەنكم و باپیرم پەرە دەسێنێت نەك دروستكردنی فەزایەك بۆ نەوەكانمان كە خۆیان یەكتری بناسن و لە خەم و خەونی یەكتری حاڵی بن. 
ئەم ڕاوكردنە دۆخێك دروست دەكات بۆ پەلامار و ماچی نهێنی وەك ئەوەی نوسەر محەمەد تەها حوسین "لە سایكۆلۆژیای كەسێتی كورد" دا بە "سێكسی پارتیزانی" ناوی دەبات. تۆ ئەگەر گفتوگۆ نەكەی دواجار یەكتر ببینیت هەر پەلامار دەدەیت، پەلامار و بینینی كچ وەك نێچیر و خاڵیكردنەوەی كۆی پەیوەندیەكان لە سێكسی پارتیزانیدا وای كردووە كە دۆخێكی نائارام لەئاستی پەیوەندی دا دروست بێت. (كتابێكی ڕەسمی حكومی ئەم شاری سلێمانیەم بینی باس لەوە دەكات كە دەبێت هەر كچ و كوڕێك لە بەرزاییەكانی دەرەوەی شار بەتەنها ببینرێن لێپرسینەوەیان لەگەڵ بكرێت)، بێئاگا لەوەی ئەم دیدە داعشیە بۆ چارەسەركردنی كێشە كۆمەڵایەتیەكان ئەوەندەی تر دۆخی پەیوەندی ئاڵۆزتر دەكات و بێئاگا لەوەی كە دەبێت شار زیاد لە فەزایەكی هەبێت بۆ گفتوگۆ لەیەكترگەیشتنی ڕەگەزە جیاوازەكان. 
پەیوەندی نێوان ڕەگەزەكان تەنها سێكس نیە، هێندەی گوێگرتنە لە خەمەكانی یەكتری، دایك و باوكانیش دەبێت ئەوە بزانن نەوەكان وەك ئیمامی عەلی دەڵێت" نەوەی سەردەمی خۆیانن" و بەستنەوەی شەرەف و شكاندنی كەرامەت لە جەستەی نەوەكانماندا كۆنەبۆتەوە، بەڵكو لە دۆڕانی خاك و توڕەهاتە سیاسی و كۆمەڵایەتیەكانی كۆمەڵگەی خۆماندا كۆبۆتەوە، بیست و حەوت ساڵە كەرامەتمان لەم كۆمەڵگەیەدا دەشكێت كەچی ئێمە كرامەتی خۆمان لە پەیوەندی نەوەكانماندا كورت دەكەینەوە. 
لە كۆمەڵگەی كوردیدا ترادسیۆن و ئاین و نۆرمی كۆمەڵایەتی پێمان دەڵێت كە ڕەگەزەكان جیاوازن، ئابووری لای پیاوە و ژن دەبێـت لەماڵدا تەنها كار بكات و غەریزەكانی پیاوەكەی تێر بكات، ئەم پیاوبوونە وا دەكات بەشێكی زۆری نێرینە لەوڵاتی ئێمە شەرم بكەن ئەگەر ئابووریان نەبێـت و بیانەوێت دەرگا بۆ كچێك بكەنەوە. 
بۆ یەكەمجار كە كچێكم ناسی لە پاسدا بینیم و پارەم پێ نەبوو، ئەوەندە شكام دوای چەندین ساڵیش كچێك سڵاوی بكردایە دەستم بۆ گیرفانم دەبرد بزانم پارەم پێیە یان نا. " هەر كاتێك ئەو كچەم دەبینی سور هەڵدەگەڕام و دڵم بەخێرایی لێیدەدا. ڕۆژێك لە پاسدابووم ، پێنچ دیناری ئەسڵی دوو ڕەقەم و یەك دیناری ئاسنم پێ بوو، دینارە ئاسنەكەم دا بە منداڵەكەی كە لەناو دەرگای پاسەكەدا بوو، لە جامی پاسەكەوە تەماشای دەرەوە دەكەم، ڕوو دەكەمە ئەملا تەماشا دەكەم كچە لەتەنیشتم دانیشتووە و سڵاوی كرد، پەشۆكام و دەستم كرد بە گیرفانمدا و پێنچ دینارەكەم بۆ داو وتم پارەكەت دراوە و وتی سوپاس، منداڵی ناو پاسەكە وتی كاكە ئەم پارەیە دڕاوە و دوو ڕەقەمە و ناڕوا پارەی ترم پێ بدە، منیش پارەی ترم پێ نەبوو تەواو پەشۆكام و كچەكە خۆی پارەی دا." دوای ئەم ڕووداوە هەستم بە ئیهانەیەك كرد تا چەند ساڵیش نەهاتمەوە سەر خۆم و هەر بیرم لەو ئیحراجیە كردەوە لەبەردەم ئەو كچەی كە بۆ یەكەمجار دەبوو بیناسم.
پیاوان ئەگەر كەم دەرامەت و دەستكورت دەر بكەون، هەست بە كەمی دەكەن لە ئاست مێینە، بەڵام ئەمە لە كەلتورێكەوە بۆ كەلتورێكی تر جیاوازە، هاوڕێیەكی دوورەوڵاتم بۆم دەگێڕامەوە كە هاوڕێكەی لە ئەوروپا كچێكی فرێندی بیانی هەیە ، شەوان تا بەیانی بەیەكەوە دەنوون بەڵام بەیانی دەچنە چێشتخانە و هەر یەكە و پارەی خۆی دەدات. بەڵام كاتێك من پارەی پاسی هاوڕێكەم نادەم هەست بە لەكەداربوونی پیاوەتی دەكەم و وا هەست دەكەم كە ژنان پیاوانێكیان دەوێت پاسەوانیان بكەن. 
ئایین ناتوانێ ڕێگری لە هەستی ئینسانەكان بكات، شێخی سەنعان بۆ كچی گاور لە ئیسلام وەرگەڕا و مەلا عەبدوللەتیفی سەلەفی لای خۆشمان موشتاقی خوێندكارەكەی خۆیەتی و جوانیەكەی پشتی دەشكێنێت. لەبەر ئەوە تۆ لەجیاتی ئەوەی خودات خۆش بوێت بەناوی خوداوە ڕق بڵاو دەكەیتەوە، بۆت نیە باسی خۆشەویستی بكەی، تۆ لەجیاتی خۆشەویستی خاك و نیشتیمان خیانەت دەكەی، كاری تۆ نیە قسە لەسەر پەیوەندیەكانی ئەوی تر بكەیت. دەبێت بە هەموو فۆرمەكانی خۆشەویستی تاقی بكەینەوە، ئەسڵەن خۆی كۆمەڵگەی كوردی خاڵیە لە خۆشەویستی، خوشەویستی خودا كورتكراوەتەوە بۆ دەنگەدەنگ و عادەت جێگەی عیبادەتی گردۆتەوە، خۆشەویستی نیشتیمان كورتكراوەتەوە بۆ جێهێشتنی سەنگەر و پاڵەوانبازی سەر شاشە، خۆشەویستی تاكەكان كورد كراوەتەوە لە بەرژەوەندی كاتی و نەبوونی متمانە. بۆ نەوەكانیش ئەمە هەر ڕاستە بەڵام دەبێ نەوەكانمان یەكتریان خۆش بوێت بێ ئەوەی بیر لە جەستەیان بكەینەوە، كەس خاوەنی جەستەی كەسی تر نیە و كەسیش ناتوانێت پاسەوانی جەستەی كەسی تر بێت. 
ئەحمەد شەماڵ لە گۆرانیەكدا دەڵێ: 
(سەد نەعلەت بێ لەیاری كەر، لەگەڵما نایا بۆ پشدەر)
تا ئەوی تر وەك كەر ببینین، قسەكردن لەبارەی خۆشەویستیەوە درۆیەكی گەورەیە.

عەزیز ڕەئووف

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی