جارێكیان پاشایەك دەیەوێ نرخی شەكەر لە 2 درهەمەوە بەرز بكاتەوە بۆ 20 دەرهەم، بەڕاوێژكارەكەی دەڵێ پوختەی بڕیارێكم بۆ دابڕێژە تاوەكو نرخی شەكر بەرز بكەمەوە بۆ 20 دەرهەم، خەڵكەكەش بەجۆرێك ئامادە و خۆشە بكەن لەبری ناڕەزایی، پێشوازی بكەن لە بڕیارەكە، ڕاوێژكارەكەش لەگەڵ پیاوانی كۆشكدا كۆدەبێتەوە بۆ ئەوەی پڕوپاگەندەی بەرزكردنەوەی نرخی كیلۆیەك شەكر بۆ 100دەرهەم بە وڵاتدا بڵاوبكەنەوە، پڕوپاگەندە وەك بارانی ساڵی هات بڵاودەبێتەوە، بازاڕ ئاڵۆز دەبێت، شەكر كەمدەبێتەوە، خەڵكی ترسیان لێدەنیشێت و نیگەرانی گەورە دایاندەگرێت، ناڕەزایی پەرەدەسێنێت و پاش چەند ڕۆژێك بەكۆمەڵ دەچنە بەردیوانی پاشاو كۆشكەكەی، كاتێك پاشا دێتە دەم خەڵكە ناڕازیەكەی وڵاتەوە، پێیانی ڕادەگەیەنێت بەهیچ شێوەیەك قبوڵی نییە نرخی كیلۆیەك شەكر ببێتە 100 دەرهەم و خەڵكەكە هەموو دەست دەكەن بە خۆشی و چەپڵە ڕێزان و هوتافی سوپاسگوزاری بۆ پاشا، هەرلەوێشدا پاشا دەقی بڕیارەكەی دەخوێنێتەوە و پێیان ڕادەگەیەنێت نرخی كیلۆیەك شەكری كردووتە 20 دەرهەم، بەو جۆرە پاشاو ڕاوێژكارەكانی سەركەتوو دەبن لە چەواشەو گەوجاندنی خەڵكەكەیان..
حكومەتی هەرێمیش لەسەرهەمان مێتۆدی ئەو پاشایەو ستەمكارەكان دەیەوێ خەڵكی وڵاتەكەمان چەواشە بكات، ئەو بەدەر لەیاسا و ڕێساكان بە شێوەی ئیجباری زیاد لە سێ ساڵ بەبێ بڕیاری پەرلەمان دەستكاری موچەی فەرمانبەرانی كردووە و پرۆسەیەكی هەڵیتوپەڵیتی دانا بەنێوی "پاشەكەوتی موچە"، لەم یەك، دوو ڕۆژەی ڕابردووداشدا، لەناكاو لە ڕۆژی هەینیدا، بڕیاری لابردنی پاشكەوتی موچەی فەرمانبەرانیان هەڵوەشاندەوە، هەر لەگەڵ راگەیاندنی هەڵوەشاندنەوەكەدا بەس بوو بۆ ئەوەی ماشینە گەورەكانی میدیاكانیان بكەوێتە كار و هەر لایەو بیكاتە دەستكەوتی خۆی، لەكاتێكدا ئەوە دەستكەوت نەبوو، بەڵكو پێدانی موچە وەك دەستكەوت خۆی یەكێكە لە شەرمەزارییەكانی نوخبەی دەسەڵاتداری ئەم هەرێمە.
موچە مافە، پێدانی لەلایەن حكومەتەوە ئەركە، حكومەتێك نەیتوانی ئەو ئەركە سادەیە لە ئەستۆ بگرێت، شایانی حكومڕانی نییە، ئەم نوخبەیە ئەگەر لانی كەمی مەسئولێتیان هەست پێبكردایە ئەوا زوو ئەو جێگایەیان بۆ كەسانێكی بەئیرادە و كارامە چۆڵ دەكرد.
لەسێ ساڵی ڕابردوودا و لەگەڵ پاشەكەوتكردنی موچەی فەرمانبەراندا، نوخبەی دەسەڵاتدار بەزیادكردنی ڕێژەی باج و ڕسومات ئەوەندەی تر ئەركی هاووڵاتیان قورستر كرد، بەجۆرێك نرخی گۆڕینی سەنەوی ئۆتۆمبێل و تازەكردنەوەی و گومگری شمەك و پێداویستیەكانی خانووبەرە و ناوماڵ و خواردەمەنی و تاپۆركردنی خانووبەرەو زەوی نیشتەجێبوون ..هتد لە 200% - 700% زیادكرد بەبێ ئەوەی ئەم زیادكردنەی باج و ڕسومات لە پەرلەمانی كوردستان دەرچووبێت، لەكاتێكدا ئەوە دەسەڵاتی حكومەت نییە باج و ڕسومات زیاد بكات. باج دەبێ بە یاسا ڕێكبخرێت، نەوەك بەڕێنمایی حكومەت. بۆیە لابردنی پاشكەوتی موچە ناتوانێت ژیانی خەڵكی بگوڕێت بەئاراستەیەكی چاكتر، ئەگەر لەگەڵیدا تەواوی ئەو زیادكردنەی باج و ڕسوماتە هەڵنەوەشێتەوە و بازاڕ بەكۆمەڵێك ڕێوشوێنی دروست ڕێكنەخرێت، كە تێیدا یاریكردن بەنرخ و هەڵئاوسان مەحاڵ و پڕ زەحمەت كرابێ.
ئەوەی گرینگ و بایەخدارە هەنوكە سەردەم گۆڕاوە، ئامرازەكانی زانین و هۆشیاری زۆر بوون، درۆ مەیدانی كورتتر بووە، گوریسەكەی زووتر دەپچرێت، مێتۆدی ستەمكاری پاشا كۆنەكان بۆ ئەمڕۆ دەست نادات، بۆیە هەر لەگەڵ ڕاگەیاندنی هەڵوەشاندنەوەی پاشەكەوتی موچە، زنجیرەیەك داخوازیی ڕەوا لەلایەن كۆمەڵانی خەڵك و بزووتنەوە جەماوەرییەكان و ڕێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی و هێزەكانی دەرەوەی دەسەڵات هاتە گۆڕێ.
ئەم ڕێڕەوی گەندەڵی و نادادییە ناتوانێت درێژە بەگوزەری خۆی بدات، زوو یا درەنگ هەرەس دێنێت، ڕەوشەكە گەشتووەتە ئاستێك چیدی بە ماكیاژ یا پینەوپەڕۆ چارە نابێت، پێویستی بەهەڵكۆڵینە لە بنەڕەتەوە، نەشتەرگەرییەكی ئەوێ دڵی قەیرانەكان چارەسەر بكات، بە نەكردنی ئەوەندە بەسە ئەو نوخبەیە هەستێتە سەرپێ و تەماشای دەوربەر بكات، تا بزانێ لە ئایندە چی چاوەڕوانیان دەبێ.
شوان جەلال
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی