٣١ ساڵ لەوەپێش لە رۆژێ ١۶ مارسی ١٩٨٨، رق و قینی ئەژدیهای حكومەتی بەعس و دیكتاتۆرە خوێن رێژەكەی بەغدا رژا به سەر خەلكی دەفەری شارەزوور و شاری هەڵەبجە و شارێكیان ژارخوارد كرد. لەم تاوانه گەورە كە دژ به هەموو مروڤایەتیكرا، زیاتر لە ۵هەزار ئینسانی بێدیفاع گیانیان لە دەستدا، ١٠ هەزار كەس بریندار و ژاراوی بوون و ١٢٠ هەزار كەس دیكە ئاوارە و دەربەدەر و ماڵ حاڵی خۆیان جێهێشت . هەروەها ژینگەیەكی بەرین ژارخواردكرا كە تا ئێستا و ساڵها دواتریش ئاسەوارەكانی لە سەر مروڤ ، باڵندە ، درەخت و گیا و تەبیعەت دەمێنێتەوە.
تاوانی ژارخواردكردنی هەڵەبجە لە دڵی تاوان و كارەساتێكی گەورەی دیكە، واتە شەری كۆنەپەرەستانەی ئێران و عێراقدا قەوما . ئەو شەرە كە لە رێكەوتی ۳۱ گلاوێژی ۱۳۵۹ هەتاوی، بەرانبەر به ۲۲ سپتامبری ۱۹۸۰ زاینی به پەلاماری ئەرتشی عێراق بۆ سەر خاكی ئێران و بۆردومانی هەوایی هاوكاتی ١٠فرۆەكەخانەی نیزامی ئەو وڵاتە دەستی پێكرد، به یەكێك لە درێژخاینترین شەرەكانی سەدەی ٢٠ی زاینی باسدەكرێت كە پاش شەری “ویتنام” به دووهەمین شەری درێژماوەی ئەو سەدە ناودەبرێت. به پێی ئامارەكان، ئەو شەرە به قوربانی كردنی زیاتر لە یەك ملیون ئینسان و زەرەر و زیانی ١١٩٠میلیارد دولار بۆ هەر دوو وڵات پاش ٨ سال كۆتایی پێهات.
ئەگەر زۆر بۆ دوور نەگەرێنەوە ، ناكۆكی قوولی دوو دەسەڵاتی زاڵ به سەر ئێران و عێراق بۆ ساڵەكانی دەیی۶٠ و ٧٠ زاینی سەدەی بیست و پشتیوانی مەبەستداری “شا”ی ئێران لە شۆرشی ئەو كاتی كوردستانی عێراق دژ به دەسەڵاتی تازەی بەعس دەگەریتەوە كە لە ساڵی ١٩۶٨ و پاش كودەتای سپی لە “عبدالرحمان عارف” برای “عبدالسلام عارف” دەسەڵاتی ئەم وڵاتەیان بە دەستەوە گرت. “سەدام حۆسین” وەك كەسایەتی كارامەی حزبی بەعس، هەر لە سالی ١٩۵٨ زاینی و رووخانی دەسەڵاتی پاشایەتی لەو وڵاتە، ببوو به كاراكترێكی گرینگ لە حزبی بەعس و خولیایی به دەستەوە گرتنی دەوڵەتی لە سەردابوو كه پاش كودەتایی نیزامی سالی ١٩۶٨ به ئاشكرا بەرەو لوتكەی دەسەڵات دەكشا، لە گۆرەپانی سیاسی و پڕئاژاوەی عێراق خۆی نیشاندابوو. گەشی خەباتی خەڵكی كوردستان به تایبەت شەڕی چەكداری لە ساڵەكانی ٧٠ زاینی سەدی بیست ، پشتیوانی بەرینی “شا”ی ئێران لەو خەباتە بۆ مەبەستی دیاریكراوی خۆی و به تایبەت یەك لاكردنەوەی كێشەكانی لەگەڵ ئەو وڵاتە به كارتی كورد لە سەر بەرژەوەندی خۆی، پیری و كەم دەسەڵاتی “ئەحمەد حەسەن البكر” سەرۆك كۆماری ئەو كاتی عێراق، ترسی دەوڵەتی حەسەن البكر لە پەرەسەندنی نازەزایەتی شیعەكان لە جنوبی(باشوری) ئەو وڵاتە، ترازوی هێزی به قازانجی شای ئێران گۆری كە لە ئاكامدا “قەراردادی ئەلجەزایری” به نێوانگیری “هاواری بومیدین” سەرۆك كۆماری ئەوكاتی ئەلجەزایر و شای ئێران و سەدام حۆسین جێگری سەرۆك كۆماری عیراقی لێكەوتەوە. چ حەمەرەزا شا ، شای ئێران و چ باقی بەرپرسانی دەسەڵاتداری ئەو كاتی ئەو وڵاتە، قەراردادی ئەلجەزایریان وەك “سەركەوتنی نەتەوەیی و دەستكەوتی گەورەی سیاسەتی دەرەوی ئێران” ناو لێدەبرد و به ئاشكرا چكۆڵەكردنەوە و بێرێزیان به دەسەڵاتی سیاسی بەغداد دەكرد.پارەی به لێشاوی نەوت و دەسكەوتی قەراردادی ئەلجەزایر و پشتیوانی بێدرێغی ئەمریكا لە “شا”، ئێرانی بە كردەوە كردبوو به پاسەوانی كەنداوی فارس. بەڵام راپەرینی خەڵكی ئێران و رووخاندنی دەسەڵاتی پاشایەتی لە ئێران، ترازووی هێزی لە ناوچەكە گۆری و بۆشایی دروستكرد. خەڵكی ئێران لە ئاكامی راپەریندا بۆ ماوەیەكی كورتیش بووبێت پشوویكیان وەبەر هات و ئەرتەشی ئەم وڵاتە لاواز بوو. لە زۆر جێگا جەماوەر دەستاین به چەك گەیشت و دەسەڵاتی خۆیان لە هەندێك لە ناوەندكانی كار و شارەكان به تایبەت لە كوردستان دامەزراند.
سەدام حۆسین كە پاش قەراردادی ئەلجەزایەر به كردەوە ببوو به سەرۆك كۆماری عێراق، لە رۆژی ۲۶ گلاوێژی ۱۳۵۹ هەتاوی واتە ۶ی سپتامبری ١٩٨٠ زاینی لە پێش چاوی میدیا و كامێراكانی راگەیاندن قەراردای ئەلجەزایری دڕاند و ۵رۆژ دواتر واتە لە ۳۱ گلاوێژ پەڵاماری بەرینی بۆ سەر خاكی ئێران دەست پێكرد. شەری ئێران و عێراق لە سەر وەها كێشمەكێشێكی نێوان ئێران و عێراق و لە دڵی شەری ساردی دوو بەری “رۆژهەڵات و رۆژئاوا” كە هەر كامیان لایەنێكی ئەو شەرەیان پڕ چەك دەكرد، دەستی پێكرد.
دوو دەسەڵاتی خۆێن رێژ و تاوانباری بەعس لە عێراق و كۆماری ئیسلامی لە ئێران ، لەدرێژەی شەڕ و كاولكاری هەشت ساڵەی خۆیاندا هەڵەبجەیان كرد بەگۆڕەپانی ئەو شەڕه و ئەو كارەساتە سامناكەیان تێدا خولقاند كه یەكێك لەدزێوترین و پیسترین لاپەڕەكانی مێژووی پڕ لەسەركوت و جەنایەتی خۆیانیان لە سەدی بیستدا تێدا تۆمار كرد.
كارەساتەكە چۆن قەوما ؟
دواین رۆژەكانی مانگی رەشەمەو نزیك بوونەوی لە بەهاری ١٩٨٨ بوو. دێوەزمەی شەر چ لە بەرەكانی شەر و چ لە نیو خەڵكی بی دیفاعی هەر دوو وڵات رۆژانه جەستەی مروڤەكانی دەهاڕی و كاولكاری گەورەی لە شار و گوندەكان جێدەهێشت. دەسەڵاتدارانی شەڕخواز لەبەغدا و تاران خوێن تێری نەكردبوون. ئەژدیهای شەڕ جەستەی ئینسانەكانی هەڵدەلووشی. ناڕەزایەتی دەرهەق بەو شەڕه لەئاستی ناوخۆ و دەرەكی رۆژ بەرۆژ پەرەی دەستاندن. هەوڵەكان لەئاستی نێونەتەوەیی و دیپلۆماتیكدا بۆ كۆتایی شەڕ چڕتر ببونەوە. ماندوویەتی بەجەستەی زامداری سەربازانی شەكەت لەشەڕ لەهەردوو لا رۆژ بەرۆژ زیاتر پەرەی دەستاند. ناسیۆناڵیزمی رەگەز پەرەستی عەرەب و فارس به پاڵپشتی ئایینی سوننە و شیعه شاخیان لەشاخی یەك ئاڵاندبوو و شكست و سەر كەوتنی هەركامەیان لەبەرەكانی شەڕ، ئەوی دیكەی هار و دڕندەتر دەكرد و تاوان و جەنایەتی گەورەتریان ئەنجام دەدا. هەر چەند بەكردەوه له بەرەكانی شەڕدا بۆن بەست دروست ببوو، بەڵام تاوانبارانی شەڕ حازر بەكۆتایی هێنان بەكوشتاری ئینسانەكان نەبوون. نه ”خومەینی” و دارودەستەكەی توانی بەوتەی خۆیان “رێگای قودس لەكەربەلاوەببڕن” و نەدیكتاتۆرەكەی بەغدایش دەیتوانی، سەركەوتنی “عەرەب بەسەر فارسدا” جێژن بگرێت.
هێزە ئەمپریالیستەكان كە بەكردەوەو بۆ فرۆشتنی چەك و چۆل و بەرەو پێش بردنی هێژمۆنی پاوانخوازانەی خۆیان بەسەر ناوچەكەدا، ئاگری ئەو شەڕەیان خۆش دەكرد، ئەوانیش بەكردەوه تووشی نائومێدی و بێ هیوایی هاتبوون. “پان ئیسلامیزم”ی خومەینییان كۆنتڕۆڵ و لە”پان عەرەبیزم”ی سەدام دەترساند. هەست بەكۆتایی شەڕ دەكرا، بەڵام هەر دوو هەوڵیان دەدا كه لەبەرەكانی شەڕدا سەركەوتنی زیاتر بەدەست بێنن تا لەسەر مێزی وتووێژ ئیمتیازی زۆرتر وەر بگرن. سەركەوتن بەبێ كوشتار و خوێن رێژی زۆرتر بەدەست نەدەهات.
كۆماری ئیسلامی كەهەر لەرۆژەكانی پاش هاتنەسەر كاری، لەخەڵكی كوردستان تووڕەو دل پڕ لەقین بوو، زۆری پێ خۆش بوو كەئاگری شەڕ لەگەڵ عێراق لەبەرەكانی كوردستان گەرم راگرێت، بەڵام بەهۆی خەبات و مەقاومەتی جەماوەر و هێزی پێشمەرگەوه زۆرجار ناكام مابوەوە. حیزبی بەعس و دیكتاتۆرەجەلادەكەیشی كەدژایەتی لەگەڵ خەڵكی ستەم لێكراوی كوردستان بەشێك لەناسنامەیان بوو و تا پێش كارەساتی هەڵەبجه بەدەیان تاوان و كارەساتی دیكەی دژی مرۆڤایەتیان بەرانبەر بەم خەڵكە ئەنجامدا بوو، لەوانه بەدەیان نموونه قەتڵی عامی شار و گوندەكانی كوردستان، ئیعدام و تیرۆری رۆژانە لەشار و شارۆچكەكان، بەكردەوه دەرهێنانی قەراردادەشووم و بەد ناوەكەی “ئەلجەزای”ر كه لە نێوان شای ئێران و سەدام حوسێن دا مۆر كرابوو، وێران كردنی چوار هەزار گوند و شارۆچكەو خۆئامادەكردن بۆ پڕۆژە بەرنامە بۆ داڕێژراوەكەی ئەنفال كەزیاتر لە١٨٠ هەزار ئینسانی بێ تاوانیان تێدا بێ سەر و شوێن كرد، نموونەگەلێك لەهەوڵی سازمان دراو و بەرنامەبۆ داڕێژراوی دەوڵەتی بەعس بۆ ژینۆسایدی خەڵكی كوردستان، لەم وڵاتەبوو. هەڵەبجە یەكەم تاوان و كۆتایی باقی تاوانەكانی حیزبی بەعس و دەوڵەتی عێراق دەرحەق بەخەڵكی كوردستان نەبوو، بەڵكوو ئاڵقەیەك لەو زنجیرەتاوانانەبوو كه ۵هەزار ئینسانی بێ دیفاعی لەچەند چركەساتدا تێدا ژەهر خوارد و بەهەزارانی دیكەیش تێدا زامداری چارەهەڵنەگر كرد.
پەلامار بۆ سەر هەڵەبجە و خاپوور كردنی شارێك؟
به پێچەوانەی ئەو پروپاگەندانەی كە لە پێناوی بەرژەوەندی دەسەڵاتی فاشیستی زاڵ به سەر ئێراندا دەكرێت، كۆماری ئیسلامی نەك نەجاتدەری خەڵكی كوردستان و هەڵەبجەی به گازی كیمیایی خنكێندراو نەبوو ،بەڵكوو یەكێك لە دوو تاوانباری سەرەكی بۆردمان و قەتڵی عامی ئەو شارەیە. پەڵاماری كۆماری ئیسلامی بۆ سەر شاری هەڵەبجە به هاوكاری و چاوساخی هێزەكانی “بەرەی كوردستانی” و میلیشیا شیعەكانی “لیوای بەدر” كە دەست پەروەردەی سپای پاسدارانی ئێران بوون لە سێ قۆڵەوە بۆ سەر هەڵەبجە ئەنجامدرا. لە رۆژەكانی ١٣ و ١۴ و ١۵ مانگی مارس، شاری هەڵەبجە و دەورووبەری به خەستی لە لایەن سپای پاسدانی ئێرانەوە تۆپباران دەكرێت. دەیان كەس لە خەڵكی بێدیفاعی شار گیانیان لە دەست دەدەن و بریندار دەبن. هێزەكانی سپای پاسدارن و بەرەی كوردستانی، پەڵاماری خۆیان لە شاخەكانی “سورێن، ئەحمەدئاوا، سازان و شمێران، بۆ سەر شاری هەڵەبجە دەست پێدەكەن. رۆژی ١۵مانگ پاسدارانی ئێران داخڵی شاری هەڵەبجە دەبن. هەر ئەو رۆژە دەست دەكەن به تاڵان و برۆی ئیدارە دەوڵەتی و گشتیەكان و به لۆری و ماشینی بارهەڵگەر كەلوپەڵەكان ئاودیوی ئێران دەكەن. خستەخانەی گشتی شار، كتێبخانەی گشتی، معمەل و كارگەكان و تەنانەت عەموودی كارەبای شار لە دزی و تاڵانی سپای پاسداران ، سپاس بەدر و دواتر بەشێك لە بەرپرسانی بەرەی كوردستانی مەحفوز نابن و هەموو تاڵان دەكرێن و رەحم به ماڵ و سەروەت و سامانی خەڵكی لێقەوماو و ستملێكراوی هەڵەبجەیش ناكرێت و ئەوانیش تاڵان دەكەن. هێزەكانی ئەرتەشی عێراق كە مەقاومەتیان پێناكرێت بەرەو “پردی زەڵم” و به نیازی دەربازبوون بەرەو سەیدسادق پاشەكەشە دەكەن. بەڵام چەندین واحدی سپای پاسدارن، سپای بەدر و بەرەی كوردستانی كە چاوساخی ئەوان بووەن، پێشتر پردی زەڵم دەتەقێنەوە و رێگای پاشەكشە لە هێزە عێراقیەكان دەبەستن. ئەرتەشی عێراق لە نێوان شەر و تەسلیم بووندا ، تەسلیم بوون هەڵدەبژێرن و ئەوەی كە به زیندوو ماونەتەوە تەسلیم دەبن.
پەلاماری ئەرتەش و سپای پاسدارانی ئێران به هاوكاری”سپای بەدر” و هەر وەها “هێزه كانی به ره ی كوردستانی ” ، بیانووی دایەدەست سەرانی تاوانباری حیزب و دەوڵەتی بەعس تا لەوپەڕی دڵڕەقیدا تۆڵەی شكست و ناكامی خۆیان لەخەڵكی ئازار چێشتووی هەڵەبجه بكەنەوە. رۆژی ١۶ی مانگی مارسی ١٩٨٨ فڕۆكە‌شەڕكەرەكانی ئەرتەشی عێراق بۆمب و تەقەمەنی ژەهراوییان لەفڕۆكە‌خانەی كەركوك و شوێنەكانی دیكه هەڵگرت و بەرەو هەڵەبجه فڕین و ئەم شارەیان مەسمووم و شەڵاڵی خۆێنكرد و ۵ هەزار ئینسانی بێ دیفاع بەتاك و بەكۆمەڵ بوون بەقوربانی دوو تاقمی نەخۆشی رۆحی و سادیسم و جنوونی دەسەڵات لەتاران و بەغدا، ١٠هەزار كەس بریندار و ١٢٠ هەزار كەسیش ئاوارە و بێ خانه و لانە بوو. لە بەرانبەر بەم جنایەتەدا ویژدانی دەسەڵاتدارانی زاڵ بەسەر دنیادا بەوپەری بێ تەفاوەتی و بێ ئەخلاقییەوەچاویان لەم تراژدیا ئینسانییه نوقاند.
كاتی بومبارانی شیمیای شاری هەڵەبجە “دوناڵدرامسفێڵد” كە لە سەردەمی سەرۆك كۆماری “بوش”ی باوك بوو به وەزیری بەرگەری ئەمریكا و شەری یەكەمی كەنداوی رێبەرایەتی دەكرد ، بۆ بەستنی قەراردادی نەوەت لە گەڵ رەژیمی فاشیستی بەعس لە بەغداد بوو. كاتێك سەبارەت به خنكانی ۵هەزاران مروڤی بێدیفاعی هەڵەبجە به چەكی كیمیایی پرسیاریان لێكرد “بۆنی خۆشی نەوتی هەرزان” وەها سەرمەستی كردبوو كە بۆنی گازی كیمیایی رژاو به سەر شاری هەڵەبجەی هەست پێنكرد و لەو پەری بێشەرمیدا حاشای لەوەها رووداوێك كرد. ئەڵبەتە ئەوە یەكەم جار نەبوو كە زلهێزە دەسەڵاتدارەكان بۆ فرۆشتی چەك و چۆڵ و كەرستەی شەڕ به فاشیستەكانی زاڵ به سەر ئێران و عێراق دا لە سەردەمی شەری هەشت سالەی ئەو دوو دەوڵەتە، ئینكاری جەنایەتی بەكار هێنانی چەكی كیمیایان دەكرد. لە بۆردمانی شیمیایی شاری سەردەشت لە كوردستانی ئێران لە رۆژی ٧ی پووشپەری ١٣۶۶هەتاوی بەرانبەربه ١٧ژوئیەی ١٩٨٧زاینی كە لە لایەن فروكە شەڕكەرەكانی ئەرتەشی عێراقەوە رویدا و ١١٠كەس لە خەڵكی بێدیفاعی ئەو شارە گیانیان لە دەستدا و زیاتر لە ٨هەزار كەسی دیكە مەسمووم و بەركەوتەی ئەو گازە بوون، و لە كاتێكدا فایلی ئەو جەنایتە چووە ” شورای ئەمنیەتی نەتەوە یەكگرتووكان” بۆ لێكۆڵینەوە و مەحكوومكردن، دەوڵەتی ئەمریكا به بەكارهێنانی بریاری “وتو” ، بەری مەحكوومكردن و به تاوانبار ناساندنی رەژیمی فاشیستی بەعسی عێراقی گرت.
بۆمبارانی شیمیایی هەڵەبجە، ئەمڕۆ ناوی ئەو شارەی لەگەڵ ناوی شارەكانی ناكازاكی و هیرۆشیما كەبەبۆمبی ئەتۆمی ئەمریكا لەپاش شەڕی دووهەمی جیهانی خاپوور كران، بردەنێو مێژووی تاوان و جینایەتەكانی سیستەمی دژی بەشەری سەرمایەداری لە سەدەی بیستەمدا.
ئەمڕۆ لەكاتێكدا پاش ٣١ ساڵ یادی قوربانیانی دڵتەزێنی هەڵەبجه رێز لێدەگرین و سەری رێز و نەوازش بۆ ئەو ۵ هەزار مرۆڤه بێ تاوان دادەنەوێنین، كه تەبلیغاتێكی درۆیینەو بێ شەرمانە لەلایەن كۆماری ئیسلامییەوه وەك نەجات دەری خەڵكی هەڵەبجە له كاتی بۆمبارانی شیمایی ئەم ناوچەیه لەو رۆژەوه تا ئێستا بەبەردەوامی دەرخواردی جەماوەر دراوەو دەدرێت. حەق وایە هەموو ئینسانێكی ئازادیخواز و بێزار لەستەم و كوشتار ئەو راستییە بزانێت كه كۆماری ئیسلامی ئێران نەك نەجاتدەری خەڵكی ستەملێكراوی هەڵەبجە‌نەبوون، بەڵكوو یەكێك لەتاوانبارانی سەرەكی ئەو تراژدییه ئینسانییە بوو كه لەو ناوچەیەروویدا. دەستی كۆماری ئیسلامیش وەك دەستی كاربەدەستان و بەڕێوەبەرانی دەوڵەت و حیزبی فاشیستی بەعس بەخوێنی ۵هەزار مروڤی بێدیفاعی هەڵەبجە سورە. كۆماری ئیسلامی هەرئەوكات و چ پێشتریش گەرای رەوتێكی كۆنەپەرەست و ئیسلامی لە ناوچەكە چاند كە لەو كاتەوە تا ئێستا و ئەمرۆیشی لەگەڵ بێت لە هەموو عێراق دا به بەرفراوانی جەماوەری خەلكی ئەم وڵاتە به دستیەوە دەنالێنن و ئەو وڵاتەی شەڵاڵی خۆێن كردووە.
كارەساتی هەڵەبجە و تێدا چوونی گوردانی شوانی كۆمەڵە؟
كارەساتی هەڵەبجه لەهەمان كاتدا بۆ كۆمەڵە(رێكخراوی كوردستانی حزبی كۆمۆنیستی ئێران)یش رووداوێكی دڵتەزێن و گورچكبڕ بوو. لەو رووداوەدا ٦٨ كادر و پێشمەرگەو تێكۆشەری ماندوویی نەناسی ناو ریزەكانی كۆمەڵەو حیزبی كۆمۆنیستی ئێران لەگوردانی شوان، كەوتنەناو مەیدانی شەڕ و خوێنیان تێكەڵ بەخوێنی ۵ هەزار مرۆڤی بێ دیفاعی شاری هەڵەبجە‌و دەڤەری شارەزوور بوو.
بەدرێژایی ئەو ساڵانەی كە كۆمەڵە لە كوردستانی بەشی عێراق جێگیربووە ، هاوبەشی ژیان و هاوبەشی خەبات و تێكۆشانی خەڵكی ستەملێكراوی ئەم بەشەی كوردستان بووەو لەرەنج و ئاوارەیی و دەربەدەرییەكانیاندا شەریك بوو و هەوڵی دەدا چی لەتوانایدا هەیە له ئازارەكانیان كەم بكاتەوە، ئەگەرچی هەمیشه به قیمەتێكی گرانیش بۆی تەواو دەبوو. بەڵام كۆمەڵه لەپەیڕەو كردنی ئەم سیاسەتەی خۆیدا هەرگیز كۆڵی نەدەدا و سەربەرزی پاراستنی قازانج و بەرژەوەندییەكانی خەڵكی ستەملێكراوی لەدوو بەشی كوردستان لەمێژووی خۆیدا تۆمار كرد. گوردانی شوانی كۆمەڵە كە لە ئاوایی “بیارە” جێگیر بوون، به هەستكردن به جموجووڵی هێزەكانی كۆماری ئیسلامی خۆیان بۆ پاشكەشە ئامادەدەكەن. ئەوان دوو رۆژ پێشتر بەرەو دەوروبەری هەڵەبجە و به نیازی پەرینەوە لە پڕدی”زەڵم” كە بەرەو سەیدسادق بێن ، رێدەكەوەن. بەڵام لەگەڵ ئاگادار بوون لە تەقینەوەی ئەو پردە، رێگای خۆیان بەرەو ئاوایی “گورگەچیا” و چۆمی سیروان دەگۆڕن. رۆژی ١۶مانگ بەر گازی شیمیای رەژاو به سەر شاری هەڵەبجە دەكەون. رۆژی ١٧مانگ لە نەزیك ئاوایی “گورگەچیا” و
لە كەنار چۆمی سیروان تووشی شەرێكی دەستەویەخە لەگەڵ بكرێگیراوانی سپاسی پاسداران و سپای بدری عێراق دەبن. گوردانی شوان كە مسموم و شەكەت بوون ، قارەمانانه و وەك پیشەی هەمیشەیان لە سەركوتگەرانی ئیسلامی وەدەست دێن و دەیان كەسیان لێدەكوژن و بریندار دەكەن. ئەم قارەمانە سەربەرزانه كە به سەدان جار لە مەیدانەكانی شەر، هێزی كۆماری ئیسلامییان كەنەفت و زلیل كردبوو ، به هۆی مسمومیت، بڕستیان لێدبڕێت و ١٢ كەسیان به مسموومیەتی توند ئەسیر و هاورێانی دیكەمان گیانیان بخت دەكەن. یارمەتی تیمی پشتیوان بۆ نەجاتی ئەوان كە به بەڵەم (قایق) هەوڵی نەجاتی ئەو هاورێیانەیان دەدا به ئاكام ناگات و چەند هاورێیشمان لەو هەوڵەدا گیان بەخت دەكەن. پاش ئەوەی كە هێزەكانی كۆماری ئیسلامی دەستیان به جنازەكان و ئەسیرەكان رادەگات و هەواڵەكە به تاران و ناوەندەكانی دەسەڵات رادەگەیەنن ، عەلی خامنەای رێبەری ئێستای كۆماری ئیسلامی كە ئەو كات سەرۆك كۆمار بوو، لە نوێژی هەینی تاران تێداچوونی گوردانی شوانی كۆمەڵەی وەك سەركەوتنی گەورە به ئومەتی حزبواللە مژدە دا. شایانی باسە كە هێزەكانی بەرەی كوردستانی كە هاوكاری كۆماری ئیسلامی لە پەلكێشكردنی ئەوان بۆ شەڕی هەڵەبجە و دفەری شارەزوور بوون و ئاگاداری هێزەكەی كۆمەڵە لە ناوچەكە بوون ، كەمترین یارمەتی و به ئاگا هێنانەوەیان به هاوریانی ئێمە نەدا. ئەمە لە حالێكدا بوو كە هێزیكی حزبی دیمۆكراتی كوردستانی ئێران كە لە نەزیك هێزەكانی كۆمەڵە بوون و ژمارەیشیان گەلێك زیاتر لە هێزەكانی ئێمه بوون، ئاگاداركرانەوە و به هاوكاری بەرەی كوردستانی بەرەوە ناوخۆی ئێران رۆیشتن و لەو كارەساتە بە خۆشیەوە به بێ زیان نەجاتیان بوو.
ئەمڕۆ لەكاتێكدا یادی قوربانیانی كیمیابارانی شاری هەڵەبجە‌و گوردانی شوانی كۆمەله، رێز لێدەگرین، كەدەوڵەتی زاڵم و فاشیستی بەعس لەدەسەڵات نەماوە، بەڵام عێراق بووە به میدانی رمبازێنی رەقیبەكەی ،واتە كۆماری ئیسلامی و جنایتكارانی وەك قاسمی سلیمانی و سپای پاسداران. هەر وەها لە سەر زەمینەكانی ئەستبداد و فاشیزمی بەعسی رووخاو، تاقم و داروودەستەی تروریست و تاوانباری وەك “داعش”و باقی گروپە ئیسلامی و جنایتكارەكانی دیكە سەریان هەڵدا و ساڵهایە ئارامی و ئوقرەیان لە خەڵكی ئەو وڵاتە و ناوچەكە ساندەوە.
خەڵكی عێراق نەك هەر شایستەی ئەو تاقم و گرۆپه تاوانبار و مافیایە نین كە بەسەریاندا دەسەڵاتدارن، نەك شایستەی داگیركردنی وڵات و ماڵ و حالیان به دەست ئیمپریالیستەكان و تاقمە تروریست و ئیسلامیەكان نین ، بەلكوو لایەق و شایستەی دەسەلاتێكی جەماوەری و خۆبەریوەبەر و هەڵقوڵاوی خەبات و فداكاری خۆیانن كە سالهایە گیانبازی بۆدەكەن. دەسەڵاتێك كە كۆتایی به شەر ، تروریسم، كوشتار و داگیركەری ، هاوكات لەگەڵ رێزنان لە گیانبختكردوانی یەكەم هەنگاوەكانی وەها دەسەڵات و جەماوەرێك بێت.
لە ساڵوەگەری كارەساتی دژی مروڤانەی هەڵەبجه، و گیانبختكردنی هاوریانی گوردانی شوانی كۆمەڵه ، سەری رێز و نوازش بۆ هەموویان و بنەماڵە كانیان دادەنەوێنین و بەڵێن دەدەین تا بە دێهاتنی هەموو ئامانجەكانیان ، تا كۆتایی بە شەر، ترور ، خۆێنریژی و سەركوتگەری، هاوشان لەگەڵ جەماوەری نارازی و ئازادیخواز بۆ به دەستهێنانی هەموو مافە رەواكانی خەڵكی ستملێكراوی كوردستان، ئێران و ناوچەكە ، لە پێشەوەی خەبات و نارەزایەتی ئەوان بێن و تێكۆشەری وەدیهاتنی هەموو مافە ئینسانیەكاناین بین .
سڵاو و دروود بۆ گیانی پاكی ۵ هەزار مروفی بیدیفاعی بمبارانی شیمیایی هەڵەبجه .
سڵاو و دروود بۆ یادی ئازیزی گیانبختكردووی كۆمەڵه لە گوردانی شوان كە خۆێنیان تێكەڵ به خۆێنی خەڵكی شاری هەڵەبجه بوو .
حەسەن رەحمان پەناه
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی