بۆ وەزیری خوێندنی باڵا – گەڕانەوەی شكۆ بۆ زمانی دایك

12/07/2019

د. تریفە عومەر

گفتوگۆو وتووێژە زانستییەكان سەلمێنەری واقعی فەرامۆشكردنی زمانی كوردین لە كۆمەڵگای كوردیدا، بەجۆرێك مەترسی ئەوەی لێدەكرێت بەكارهێنانی زمانی كوردی لای نەوەی داهاتوو ببێتە زمانێكی نامۆ، ئەم مەترسی وەلانان و بە پەڕاوێزخستنەی زمانی دایك، تەنها هۆكارە بۆ هەمیشە جەختكردنەوەمان لە بایەخ و گرنگیدان بە زمانی كوردی و پەروەردەكردنی تاكی كورد لە رێگەی زمانەكەیەوە، تاكو بتوانرێت پەیوەستەگی هزری و سۆزداری زمان بۆ تاك فەراهەمبكرێت.

خۆشبەختانە وەزیری نوێی خوێندنی باڵا هەم كەسێتییەكی پڕ مەعریفەو هەمیش تەواو پەروەدەگراو بە زمانی دایك، ئەمەش وادەكات بەڕیزیان كتومت درك بە گرنگی زمان بۆ تاك بگەن و لە تەواوی خەمەكانمان بۆ زمانی كوردی تێبگەن، هەر ئەمەش هۆكارە بۆئەوەی لێرەدا كورتەی پرۆژەكانمان بۆ باڵاكردنی زمانی دایك پەیوەست بە خوێندنی باڵاوە، لە ئەنجامی پەیپێبردن و بینینی كەموكورتییەكانی كەسێتی خوێندكار بۆ زمانەكەی بە شێوەی وتارئاسا لە چەند خاڵێكدا بخەینەڕوو.

1. لە وڵاتە پێشكەوتووەكانی دونیادا، لە رێگەی وانەیەكی دیاریكراوەوە، فەلسەفەو لۆجیكی زمانی دایك بە خوێندكارەكانیان ئاشنادەكەن، بەمەش تاك ئاوێتەی بەهای زمانەكەی دەبێت و بە دیدێكی پڕ بایەخەوە لە زمانەكەی دەڕوانێت و لەبارەیەوە دەدوێت، هاوكات نەبوونی ئەم وانەیە لە سیستمی پەروەردەو خوێندنی باڵادا، هۆكارە بۆ بەكەمزانینی زمانەكەیان، بەتایبەت ئەم بەكەمزانینەی زمان لە قۆناغی زانكۆو پەیمانگادا پتر لە كەسێتی خوێندكارەكاندا رەنگدەداتەوە، بۆ چارەسەركردنی ئەم گرفتە لە خوێندنی باڵادا، دەگونجێت وانەی كۆردۆلۆجی كە لە سەرجەم قۆناغەكانی خوێندندا بە وانەیەكی لاوەكی و دوبارەی قۆناغەكانی بنەڕەتی دەخوێنرێت، بگۆڕێت بۆ (لۆجیكی زمان) یان (فەلسەفەی زمان)و تەنهاش پسپۆڕانی زمانی كوردی رێپێدراوبن بۆ وتنەوەی ئەم وانەیە.

2. زیادكردنی وانەیەك بۆ سەرجەم كۆلێج و بەشی پەیمانگاكان بە ناوی (زاراوەسازیی كوردی)،  لە رێگەی ئەم وانەیەوە رەهەندی زانستە دیاریكراوەكە بە خوێندنی زاراوەی كوردی بۆ خوێندكار روونبكرێتەوە، كە بێگومان ئەمەش پێویستی بە هەمەئاهەنگی پسپۆڕی زانستەكەو پسپۆڕی زمانی كوردی هەیە، سودی ئەم وانەیە دەستەبەركردنی فەرهەنگی زانستەكانە بە زمانی كوردی و تێگەیشتنی خوێندكارە بە زمانی دایك. ئێمە لەكاتێكدا ئەم خاڵە پێشنیازدەكەین كە زمانی كوردی، زمانی فەلسەفەو زانستەو دەتوانرێت سەرجەم زانستەگانی پێ وەربگێڕێت، دواجاریش ئەم هەوڵە هەم دەبێتە بنەمایەكی كەڵكلێوەرگیراو لە نووسین و كۆكردنەوەی فەرهەنگی زانستیداو هەمیش رەتدانەوەی ئەو بۆچوونە نازانستییەیە كە پێیوایە زمانی كوردی زمانی زانست نییە!!

3. زیادكردنی وانەی (زمانی كوردی) بۆ كۆلێژی هونەر بە تایبەت بۆ ئەو بەشانەی كە خوێندنی زانستی زمانی كوردی تێیدا زەروورە هەروەك سینەماو شانۆو موزیك، پێویستە خوێندكارەكانیان بۆ پەرەپێدان بە توانای هونەرییان هەڵگری كۆزانینی زمانەكەیان بن.

لە كابینەی نوێی حكومەت بەتایبەت وەزارەتی خوێندنی باڵادا پێویستە بایەخدان بە زمان وەك ئەركێكی نەتەوەیی لێبڕوانرێت و كاری لەسەر بكرێت، ئەمەش لە رێگەی خوێندنی ئەكادیمییەوە دەستەبەردەبێت، بە تایبەت لە ئێستادا كە سەرەتای دەستكردن بە پرۆسەی بۆلۆنییە، دەكرێت پەیڕەوكردنی ئەم پرۆسەیە بە دەرفەتێكی زێڕین بۆ زیادكردن و بایەخدان بە زمانی كوردی دابنرێت نەك هۆكارێك بێت بۆ پوكانەوەی زمانی كوردی و باڵادەستكردنی زمانی بێگانە وەكئەوەی لە ئێستادا بەكردەیی دەكرێت..!! بۆ ئەمەش پێشنیازدەگەم بەڕێز وەزیری خوێندنی باڵا لە رێگەی دانیشتن لەگەڵ پسپۆرانی زمانی كوردی لە نزیكەوە ئاگای لە كێشەكانی زمانی كوردی و چۆنێتی فەرامۆشكردنی بێت لە مەودای وەزارەتی خوێندنی باڵادا، تاكو بەدڵسۆزی بەڕێزیان و هەمەئاهەنگی هەموو لایەك شكۆ بۆ ئەم پەڕاوێزخستنەی زمانی كوردی بگەڕێنرێتەوە.

 

د. تریفە عومەر

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی