ڕێبوار فەتاح

 (ئازادن لە شێركردن و بڵاوكردنەوەی)
كە دۆخی سیاسی و كۆمەڵایەتی وڵاتێك (یان هەرێمێك) دەكەوێتە قەیرانێكی قوڵەوە، خەڵكی بە تایبەتیش ڕۆشنبیران و كەسانی چالاك دەكەونە پرسی 'چی بكرێ باشە؟' ئەمە پرسیارێكی جدیە لەمرۆی كوردستاندا، چونكە ئەو سیستمە گەندەڵە-بۆگەنە سیاسیە نەهامەتی گەورە بەدوای خۆیدا بۆ كوردستان دێنێ.

ئێستا لەكوێداین؟ دەسەڵاتی سیاسی لە بژاردەیەكی كەمدا، لە ساڵی 1991ەوە، قەتیس بووە و گۆڕانكاری تێدا نابێ و ئەستەمە. هەڵبەت 'گۆڕان'یش بەشێكە لەم بژاردە سیاسیە، هەرچەندە لە دەری دوو حزبە تەقلیدیەكەدا خۆی ڕێكخستووە، بەڵام سەركردایەتیەكەی و زۆربەی كەسانی چالاكی بەشێك بوون لە بزووتنەوەی شاخ. پارتی، یەكێتی و حزبەكانی دیكەش، ڕێكخراوی سەردەم نین و لەسەر بناغەی ڕێكخستن و ئەقڵی عەشایەر دامەزراون. یەكێتیش و هەموو ئەوانی دیكەش لەمە بەدەر نین.

گۆڕان وەك پڕۆژەیەكی ڕیفۆڕمخواز هاتە گۆڕی سیاسی و كۆمەڵایەتیەوە، بەڵام شكستێكی گەورەی خوارد و لەگەڵ خۆیدا پیشانی دا كە سەركردە سیاسیەكانی بزووتەنەوەی چەكداری شاخ – نەك شۆڕش – ناتوانن ڕیفۆرم بكەن و ڕیفۆڕمخواز بن. ڕاستیەكەی شكستی گۆڕان پۆزەتیڤە گەر وەك شكستی ئەقڵی شاخ سەیر بكرێ.

ئەم سیستمە سیاسیە وا چەقی بەستووە سكرتێری یەكێتی چەندین ساڵە بە ڕەحمەت چووە، كەچی تا ئەمڕۆ دوو سكرتێری هەیە. كەسێك دیوێكی ڕەحمەتیەك، جێگری هەبێ! مەسعود بەرزانی ناوی دەگۆڕێ، لە سەرۆكی پارتیەوە بۆ سەرۆكی هەرێم، و بۆ مەرجەع، بەڵام هەرخۆی سەرۆكی فعلی دەسەڵاتە و، گەر یەكێتی و گۆڕان، لەگەڵ ئەم بۆچوونە تەبا نین، خۆیان دەخڵەتێنن. پنتەكەی من ئەوەیە، كە ئەستەمە گۆڕانكاری لەم سیستمە سیاسیەی كوردستاندا بكرێ.

بەرەو كوێ بچین؟ هەموو بزووتنەوە و ڕێكخراوێكی سیاسی و كۆمەڵایەتی لە ئەقڵەوە دەست پێ دەكات. پارتی، یەكێتی و گۆڕان-یش لەسەر ئەقڵی سەردەمی خۆیان دامەزرون، كە دیارە ئەقڵی كۆمەڵێك كەس بووە. هەر قۆناغێكیش ئەقڵێك تێیدا زاڵە. بۆ نمونە كە پارتی دیمكراتی كوردستان دامەزرا، ئەقڵیان هێندە بڕی كرد مەلا مستەفای ڕەحمەتی، لە گوندی بەرزان دەربهێن و بیكەن بە سەركردە، و هەموو دەسەڵاتێكی پێ بدەن. تا ئێستاش لەم بابەتە نەكۆڵراوەتەوە: بۆچی ئەو كەڵە-ڕۆشنبیرانەی مەكتەبی سیاسی، ڕەحمەتی دەكەن بە سەركردە و ئەویش بەودەردەی بردن، كە ئێستا مێژوویەكی بۆگەنی تاڵە. (لەم بابەتە دەرباز دەبم، كە ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە باسەكەمەوە نیە.)

گۆڕان لەسەر بەرهەمی ئەو دیبەیتە سیاسی و كۆمەڵایەتیە بنیاتنرا، كە سەدان كەسی وەك من كاریان لەسەر كردبوو. ئەو ئەقڵەی گۆڕان قواستیەوە، ئەقڵی كوردیش میدیا، هاوڵاتی، ئاوێنە و هەموو ئەوانی دیكە بوو.

لای من، ئەمڕۆ، گۆڕانكاری لە سیستمی سیاسی-كۆمەڵایەتی كوردستاندا، نە بە حزبی سیاسی دەكرێ، نە لە دەسەڵاتی سیاسیدا دەكرێ. دەسەڵاتێكی دیكتاتۆری گەندەڵ بە هیچ جۆرێك ئامادە نیە، بەبێ ئەوەی كوردستان بكات بە خەڵتانی خوێن، ڕیفۆڕم بكرێ. ئایا ڕەوایە ئەو لافاوی خوێنە هەڵبستێ؟ من بەڕاستی نازانم.

جا گەر دۆستانی جیابووەوە لە گۆڕان بە تەمان حزبێكی دیكە دابمەزرێنن، من هەر لە ئێستاوە پێیان دەڵێم، لەباردەچن، نەك لەدایكدەبن. 

گەر دەرفەتی گۆڕانكاری مابێ، لە سەری سیستمی سیاسیدا نیە - سەری بۆگەنە، لە ڕەگوڕیشەوەیە. دەكرێ ڕێكخراوی كۆمەڵایەتی دابمەزرێ كە ئامانجی دامەزراندنی دیبەتێكی بەربڵاو بێ بۆ گەڕانەوەی ئەو بەها كۆمەڵایەتی و سیاسیانەی، كە حزبەكانی ئەمڕۆ، پێشێلیان كردوون. جا ئەمە چۆن دەكرێ، ئەوە دیبەیتێكی دیكەیە و پێویستی بە بەشداریەكی بەربڵاوی خەمخۆرانە. هەڵبەت بەبێ گەڕاندنەوەی بەهای كۆمەڵایەتی و سیاسی ئەو ئەقڵە لەنێو ناچی كە پارتی، یەكێتی، گۆڕان و ئیسلامیەكان دایان كوتاوە لەمڕۆی كوردستاندا.

ڕێبوار فەتاح

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی