پێش هێرش و پەلامارەكانی داعش بۆ سەر هەرێم و ناوچە كوردستانییەكانی باشوری كوردستان و ناوچە جێ ناكۆكەكان و، سەرهەڵدانی قەیرانی دارایی و ئابوریی و موچە و، دواتر بڵاوبوونەوەی پەتای ڤایرۆسی كۆڕۆنا (كۆڤید ١٩) و دابەزینی نرخی نەوت خەڵك و میللەت و هاووڵاتییان تاڕاددەیەك بڕوایان بە چالاكی مەدەنیی و خەباتی دیموكراتی مابوو، هێشتا قسەكردن و دەنگ بەرزكردنەوه و ناڕەزایی دەربڕین و ڕەخنەگرتن و خۆپیشاندان ئەرزشێكی هەبوو. ئەوانەی خەونییان بە هاتنە ئارای دەسەڵاتێكی دامەزراوەیی و دادپەروەر و یاسایی و كارگێڕییەوە دەبینی پێیانوابوو بە هەوڵ و كۆشش و بەرخۆدان لە ڕێی پەڕلەمان و هەڵبژاردن و ڕێكخراوەكان و حیزبەكان و گروپەكانی فشار و ڕاگەیاندن و ڕای گشتییەوە دەتوانن دارێك بخەنە سەر بەردێك و، وردە ورده و یاپشە یاپشە گۆڕانكاری و چاكسازی لە كۆی گشتی كۆنتێكست و سیستەمی سیاسیی و كۆمەڵایەتیی و ئابوریی و سەرلەبەری پاژ و پاوان و سێكتەر و بونیادەكاندا بەدیبێنن. بە كورتیی، دە‌توانین بڵێین پێش شەڕی داعش و قەیرانیی دارایی و پەتای ڤایرۆسی كۆرۆنا و دابەزینی نرخی نەوت خەڵك تروسكاییەكی بەدی دەكرد، هیوا و ئومێدێك هەبوو ختوكەی بدات، هێشتا چاوی ڕووەو ئاسۆ و ئاییندە بوو.
لەم پێنج ساڵەی ڕابوردوودا قورسترین گورزەكان بەر بەڕێوەبەرایەتیی نیمچە سەربەخۆی هەرێمی كوردستان كەوتن، هەر لە هێرشی گروپێكی بەهێز و دڕندەی وەك دەوڵەتی ئیسلامیی لە عێراق و شام (ناسراو بە داعش) و، مایەپووچبوون و بەتاڵبوونی خەزێنە و بانكەكان و، دەرئەنجامەكانی پڕۆسەی ڕیفراندۆم لە لەدەستدانی نیوەی خاكی باشوری كوردستان و لاوازبوونی پێگەی هەرێم، تا زیان و لێكەوتەكانی بڵاووبوونەوەی پەتای كۆڕۆنا و، دابەزینی نرخی نەوت.
میللەت و خەڵكی بەگشتی لە چاوەڕوانی ئەوەدابوون ئەم زەبرە بەهێز و كاریگەرانە ببێتە مایەی بەخۆداچوونەوه و بەئاگاهاتنەوەی سیاسەتمەدار و حوكمڕان و كارگێڕییە خراپ و كەمتەرخەمەكان، پێیانوابوو دەبێتە وەرچەرخانێك لە كولتوری بەرتەسك و كوێرانەی حیزبایەتی و ناوچەگەرێتی و خێڵەكێتیی حوكمڕانیكردنی هەرێمی كوردستاندا. بەجۆرێك ئێستاش هەندێك چاودێری سیاسیی و بەشێك لە خەڵكی (بەتایبەت كەسانی حیزبیی) پێیانوایە هەموو ئەمانە پەیام و زەنگ و ئەزموونن، بە خێر و ئەرێنی وەردە‌چەرخێت و مایەی بەهۆشخۆهاتنەوەی دەسەڵاتداران و حوكمڕانانە لەو سەرمەستی و خومارییەی بەهۆی كورسی و پلە و پایە و دانیشتن لەسەر خەزێنەكەوە تێیكەوتوون و، بەجۆرێك وڕ و كاسیی كردوون كە دوور و نزیك ئاگایان لە میللەت و خەم و كێشە و ناسۆرییەكانی هاوڵاتییەكانیان نەماوه.
بەو پێیەی تا ئێستا هەنگاوی جیددی بەدیناكرێت، جێی داخە، هەموو ئەمانە، نەك نەبوونەتە مایەی بەخۆداچوونەوە و چاكسازیكردن، بەڵكو دۆخەكە بە ئاستێك گەیشتووە دەكرێت بڵێین لە گرێژنە دەرچووە و ڕەشبینی و بێهیوایی لای بەشێكی زۆر لە خەڵكی دروستكردووە، چونكە تازە بە تازە حیزبە سیاسییەكان وەك نەریتی سیاسیی خۆیان هاتوون كێشە و گرفتە داپۆشراو و تۆز لەسەر نیشتووەكانی نێوانیان زیندوو دەكەنەوە. ئەو ناكۆكییانەی كە دیزە به دەرخۆنە و پینە و پەڕۆ كرابوون بەزەقیی هاتنەوە گۆڕەپان و كەوتنەوە بەرچاوان. ئەم فەترە هەستیارە پەردەی لەڕووی دزێوی زۆرینەی ئەو كەس و لایەنانە هەڵماڵی كە خۆیان بە نیشتیمانپەروەر و خزمەتكاری میللەت دەزانی، چیتر بانگەشه و دروشمە تەفرەدەرەكانیان و چاوبەستۆكێ و خاپاندن بە گوێی خەڵكیدا ڕۆڵ و كاریگەریی نەماوە. مەترسییەكە بەجۆرێك تەشەنەی سەندووە كە خەڵكی پێشتر هەر خۆی و بە ئامانجی باشكردنی بژێوی خانەوادەكەی كۆچی دەكرد و وڵاتی بەجێدەهێشت، بەڵام ئەم چەند ساڵە خەڵكی لەپێناوی خۆڕزگاركردن و دەربازبووندا هەوڵی ئەوە دەدەن بە ماڵ و منداڵەوە وڵات بەجێبهێڵن و كۆچ بكەن، چونكە ئێستا لە هەرێمی كوردستاندا بەهۆی سیاسەت و حوكمڕانی چەوتەوە داهاتووی منداڵ و نەوەكان بووە بە خەمێكی گەورە.
دەسەڵاتدار و فەرمانڕەوایان وەك ئەوەی لە گوێی گادا نووستبن هاوار و ناڵەی میللەت نابیستن. میللەتیش كە خۆی بەشێك لە خەتا و كەمایەسیی و ڕەخنەكان ئەستۆی دە‌گرێتەوە چیتر تاقەتی لەبەر بڕاوە و نوززەی تێدا نەماوە. له هەر كەسێك بپرسیت ئایا دۆخی ناوخۆی هەرێمی كوردستان به كوێ دەگات؟ له وەڵامدا دەڵێت خراپتر نەبێت باشتر نابێت. ئەرێ گەلۆ كاربەدەست و بڕیار-دروستكەران هیچ تروسكاییەكی ئومێدیان هێشتۆتەوە؟ گەنجان و لاوان دەبێت دڵیان بە چ شتێكی ئەم وڵاتە خۆشبێت؟ وەك بڵێی تەمێكی تاریك بەری ئاسمانیی هەرێمی كوردستانی گرتبێت. ئەم قسانەم لەڕەشبینیی و بێ هیواییەوە نییە، دەزانم كە هێشتا خەڵكێكی زۆری بەتوانا و خەمخۆر و دڵسۆز هەن، هەرچەندە لە پەراوێزدا بن و كاریگەرییان كەم بێت بەڵام ئامادەی بەرخۆدان و ڕووبەڕووبوونەوەن دژی ئەم دۆخە ناهەموار و چەوتە خوڵقێندراوە، ئەو كەسانە كە حەشاماتێكن ڕێزیان له خۆیان گرتووه و قوربانییان بە خۆیان داوە، نەچوونەتە ژێرباری گەندەڵی و دزی و سیاسەتیی هەڵه و ملكەچێتییەوە. ئەمانە لە هەوڵ و تێكۆشاندان بۆ ئەوەی سیاسەت و بەڕێوەبردن و كۆمەڵگە بخەنەوە سەر ڕاستەڕێی خۆی. بۆیە هیوایەك ئەگەر هەبێت لەسەر ئەو كەسانە هەڵچندراوە كە تا ئێستا پارێزگارییان لە بەها و ئاكار و باوەڕە عەدالەتخوازیی و ئاشتیخوازیی و نیشتیمانپەروەرییەكەی خۆیان كردووە. لە كاتێكدا هیچ ئومێد و هیوایەك نییە بەوانەی كە تا بینەقاقایان لە دزی و گەندەڵیدا ڕۆچووە و نیشتیمانیان لەسەر خۆیان تاپۆكردووه و ئێستاشی لەگەڵدابێت لە میللەت گەوجاندنی خۆیان نەكەوتوون. ئەگەر هیوایەكیش بەمانە هەبێت ئەوە جگە لە وەهم و خەیاڵپڵاوی هیچی دیكە نییە، ئەمانە هەرچییەك بكەن ئەوەندەیان لە دەست دێت خزمەت بە بەرژەوەندییە تایبەتییەكانی خۆیان و كەسوكار و نزیكەكان و دار و دەستەكانیان بكەن، میللەت لەو ڕاستییە تێگەیشتووە ئەوانەی چنگیان لە پۆست و پله و پایە باڵا‌كان گیركردووە بەرژەوەندی و خزمەتی گشتی و كۆمەڵگا و نیشتیمان لەلایان بۆتە تەوس و گاڵتەجاڕی و لاقرتێ، بەڵكو تەنها و تەنها ئەوەی بەلایانەوە گرنگ بێت بریتییە لە چۆنیەتی پارێزگاریكردن لە ئاسایش و خۆشگوزەرانی و پایەگاكانی خۆیان و دار و دەستە و گروپەكانیان. هەرچییەكیش بڵێن و بكەن لە چوارچێوەی خزمەتكردندایە بە مەرام و ئامانجە بەرتەسك و كورت مەودا و تایبەتییەكانی خۆیان. لەم ڕوانگەیەوە زەرورییەتی ئەو بانگەشەیە بەدەردەكەوێت كە دەڵێت ئەی كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان ئەگەر خۆتان بە تەنگ بەرژەوەندی و گرفتەكانی خۆتانەوە نەیەن و قۆڵی لێ هەڵنەماڵن، چیتر داوا و تەكلیفكردن لە حوكمڕان و فەرمانڕەوا گەندەڵ و خراپەكان به واتای بە هەڵواسراوی و بێ چارەسەر هێشتنەوەی قەیرانە كەڵەكەبووەكانە، بۆ ئەمە جیاكردنەوەی سیاسەتمەداری چاك لە خراپ ئەركی لەپێشینە و یەكەمە، زەحمەت نییە تاكو بزانین كێ لە بەرەی میللەت و كۆمەڵگا و هاووڵاتیاندایە كێش لە بەرەی بەرژەوەندییەكانی خۆی و دار و دەستە و تاقمەكەیدا.
ناودار زیاد
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی