تەوافوق، ژەهری دەوڵەتداری

08/01/2022

هەژار سدیق

لەدوای پرۆسەی ڕزگاری عیراق لەساڵی 2003 ، تەوافوق پێشنیازێکی ئەمریکابوو ، بۆ نەخشە ڕێگەی لێکتێگەیشتنی سیاسیەکانی عیراق ، بەڵام بۆ سەردەمێکی دیاریکراوی ڕاگوزەر بوو، بۆ بیناکردنەوەی عیراقێکی نوێ ، لەپێناو بنیاتنانی وڵاتێکی سەقامگیرو ژیانێکی شایستە بۆ گەلانی عیراق. تەوافوق بۆ ڕاگرتنی هاوسەنگی بوو ، لەنێوان پێکهاتەکان ، بۆ ئەوەی هەموان لەژێر سایەی عیراقێکی نوێدا ، مافی هاوڵاتیبوون و یەکسانی بۆ هەمووان فەراهەم بکات. بەڵام بەداخەوە تەوافوق ماوەکەی درێژتر کرایەوە ، بەتایبەت لەدوای نەخۆشکەوتنی سەرۆك مام جەلال. لەئەنجامیشدا ، تەوافوقچیەکانی کوردو شیعەو سوننە ، لەجیاتی خۆشگوزەرانی خەڵکی عیراق ، خۆیان دەوڵەمەندتر کردو خەڵکیشیان نوقمی ماڵوێرانی و شەڕو برسیەتی کرد. لەدوای هەڵبژاردنی 2018 کارەساتی تەوافوق ، یەکەم زەبری بەرکەوت و خاڵی ئاوابوونەکەی دەستی پێکرد ، بەتایبەت پێش هەڵبژاردنی سەرۆك کۆمار ، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان ، لەگەڵ ئەو هێزە سیاسیانەی کە دژی درێژدادڕی تەوافوق بوون ، ئەم دیوارەیان شکاند ، دواتریش خۆپیشاندانەکانی ئۆکتۆبەری ساڵی 2019 ی بەغداو شارەکانی باشووری وڵات ، کەتیایدا 740 هاوڵاتی شەهیدو 17000 یش برینداربوون ، ئەوەندەی تر تەوافوقچیە گەندەخۆرەکانی ڕیسواتر کرد. پێویستە هەموو سیاسیەکان بزانن ، سەردەمی تەوافوق بۆ دابەشکردنی پلەو پۆستەکانی وڵات ، لەپێناوی کۆکردنەوەی پارەو سامان ، کۆتایی هاتووە ، دەبێ چەمکی تەوافوق لەپێناو شەڕی نمونەیی بێت ، کەکێ زیاترو زۆرتر خزمەتی خەڵکی عیراق دەکات ، هەر هێزێکی سیاسی بەگژ گەندەڵی و تاڵانیدا بێتەوەو خزمەتگوزاریەکانی ئاو و کارەبای بەردەوام بۆ خەڵك بگەڕێنێتەوەو کەرتەکانی تەندروستی و پەروەردەش بنیات بنێتەوە ، سەرکەوتوو دەبێت و پاوانی شانۆی سیاسی عیراق دەکات و دەمێنێتەوە. بەرنامەی بوژاندنەوەو سەرپێ خستنەوەی عیراق ، لەچوارچێوەی پەیمانی شامی نوێ و بانکی نێودەوڵەتیدا ، ئەو کەسایەتیە سیاسی و ئیدارییانە ، دەستنیشان دەکرێن کە پێشکەوتنی ژیانی خەڵك لەهزرو بەرنامەیاندا هەیە ، نەوەکو ئەوانەی چەند پارە بۆ حزبەکانیان کۆدەکەنەوە. سەدان هێزی میلیشایی ، بەدەوڵەتی ئیسلامی (داعش)یشەوە ، لەهەناوی ئەم تەوافوقە درێژداڕە لەدایکبوو ، کە تاکە ئامانج لێی ، زەنگینکردنی هەندێ سیاسی دەسەڵاتدار بوو. بێگومان سەردەمی تەوافوق بەرەو کۆتایی دەوڕواو ناشیرینەکانیشی دەچێتە ناو زبڵدانی مێژوو. چونکە تەوافوقەی چەند ساڵی ڕابردوو ، ژینگەو ژیانی خەڵك و دامەزراوە گشتیەکانیشی وێرانکردو مافی هاوڵاتیبوونیشی زەوتکردبوو ، تەنانەت پۆستەکانی حکومەت و پەرلەمانیش کڕین و فرۆشتنی پێوە دەکرا. بەڵام ئەم سەردەمەی تەوافوقی چەکبەدەست و موالیەکانی وڵاتانی ئیقلیم کۆتایی هاتووەو عیراقیەکانیش بەرەو سەردەمێکی نوێ و ژیانێکی نوێتر هەنگاو دەنێن. هەژار سدیق

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی