هەڵبژاردنی مانگی ئایاری عێراق دەبێتە یەكێكی تر لەو میكانیزمە كاریگەرەی، كە بەتەواوەتیی پێگەی كورد لە هاوكێشەی سیاسیی عێراقدا لاوازدەكات، لەبەرئەوەی لە ماوەی (15) ساڵی ڕابوردودا، هیچ كاتێك كورد ئەوەندە لاوازنەبووە بەرانبەر بە بەغداد، بە پێچەوانەیشەوە بەغدای ئێستا لە هەموو ڕویەكەوە لە هەرێم بەهێزترەو تا ئەو ڕادەیە مامەڵەی لەگەڵ هەرێمی كوردستاندا گۆڕاوە، كە وەك سواڵكەرێكی ئابوریی و دۆڕاوێكی شەڕ و شكستخواردویەكی سیاسیی مامەڵەی لەگەڵدا دەكات.
لە ناوخۆی هەرێمیشدا لێكترازانی سیاسیی و نەبونی ستراتیژێكی هاوبەشی نیشتیمانیی، بونی قەوانێكی سیاسیی دوبارەو سواو، هەروەها داڕمانی تەواوی جومگەكانی ژیانی سیاسیی و ئابوریی لە هەرێمدا، بوارێكی گونجاو دەڕەخسێنن بۆ ئەوەی ئەم هەڵبژاردنە بەتەواوەتیی كورد لە ناو پرۆسەی سیاسیی عێراقدا پەكبخات. ڕەنگە ئەگەر كۆنترۆڵێكی ژیرانەی دەرهاویشتە سیاسییەكانی هەڵبژاردنی مانگی ئایار لە عێراق لەلایەن كوردەوە نەكرێت، ئەوە بێگومان دەبێتە سەرەتایەكی مەترسیدار بۆ ئەوەی قەوارەی دەستوریی هەرێمی كوردستانیش بكەوێتە بەردەم مەترسیی لەناوچوونەوە. ئەمە سەرەڕای ئەوەی هیچ گومانێك لەوەدا نییە، كە لە ڕێی ئەم هەڵبژاردنەوە كورد ناوچەكانی دەرەوەی دەسەڵاتی كارگێڕیی هەرێم بە شاری كەركوكیشەوە دەدۆڕێنێت. بەجۆرێك ئەوەی حكومەتە یەك لەدوای یەكە داگیركەرەكانی عێراق بە پیلانی سەربازیی ئەمنیی نەیانتوانی ئەنجامیبدەن، دەگونجێت بە شێوەیەكی یاسایی و لە ڕێی هەڵبژاردنەوە ئەم ناوچانە بەتەواوەتیی لەدەستبدەین و ئەم لەدەستدانەیش ببێتە هۆكاری گۆڕینی پەیكەری كارگێڕیی ناوچەكە و دواتریش ببێتە هۆكاری ئەوەی، كە دیمۆگرافیای ئەو ناوچانە سەرلەبەری گۆڕانی بەسەردابێت.
ئەگەر هەڵبژاردنەكانی پێشوی عێراق سەرەڕای دیمەنە گاڵتەجاڕییەكانی، بەشێك بووبێتن لە پیشاندانی سیمای دیموكراسییانەی دەسەڵاتدارێتیی لە عێراقدا، ئەوە هەڵبژاردنی مانگی ئایار ئەركێكی تری سیاسیی گرنگی بۆ دەسەڵاتدارانی عێراق تێدایەو مەترسییەكی گەورەیشە بۆ سەر كورد وەك نەتەوە لە عێراقداو هەرێمی كوردستانیش وەك قەوارەیەكی دەستوریی ددانپێدانراوی عێراق دەكەوێتە بەردەم مەترسیی لەناوچونەوە.
دەسەڵاتدارانی عێراق بەوردیی تاووتوێی دەرهاویشتەكانی هەڵبژاردنیان كردووەو بۆ یەكەم جاریشە، كە هێزە گەورەكانی شیعە بەئاشكرا دژایەتیكردنی كورد و ئەزمونی خۆبەڕێوەبەریی كوردیان وەك كارتی یەكەمی هەڵبژاردن بەكاربهێنن. واتە هەر هێزێكی شیعە بۆ ئەوەی ڕای گشتیی شەقامی عەرەبیی بۆ خۆی ڕابكێشێت، باشترین و بەهێزترین بەرنامەی سیاسییانەی دژ بە كورد لە هەڵمەتی هەڵبژاردندا دەخاتەڕوو، بە هەمان ئەو شێوەیەی، كە لە هەڵبژاردنەكانی توركیادا حیزبە ڕەگەزپەرستەكانی توركیا دژ بە كورد پەیڕەویانكردووە.
حیزبە كوردییەكانی هەرێمی كوردستان وەك هەمیشە ڕەچاوی ئەو مەترسییانەیان نەكردووە، كە ڕەنگە ئەم هەڵبژاردنە وەك ڕوداوە مەترسیدارەكانی پێشوو نەگبەتیی بۆ كورد بهێنێت، تەنانەت بەلایشیانەوە گرنگ نیە، بەهۆی هەڵبژاردنەوە پێگەی كورد لە عێراقدا چیی بەسەردێت و بەكوێ دەگات!
بە بڕوای ئێمە؛ ئەوەی بۆ حیزبە كوردییەكان لەم هەڵبژاردنەدا گرنگە، تەنها تاقیكردنەوەی سەنگ و پێگەی جەماوەریی خۆیانە. ئەگەر هات و بارودۆخیان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا باش و بەهێز بوو، ئەوا بێگومان هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانیش لە پایزی ئەمساڵدا ئەنجامدەدەن، بەڵام ئەگەر هات و ئەنجامەكە باش و گونجاو نەبوو، دەبێت زۆر لەوە دڵنیابین، كە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دوادەخرێت و وەك كارە قێزەونەكانی تریان چەندین پاساوی نابەجێی یاسایی و سیاسیی بۆ دەهێننەوە.
ئەحمەد میرە
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی