هەڵبژاردنەكانی ٢٤ ی مانگی حوزەیران ،دوێنێ تەواو بوو ، دەرئەنجامە بەراییەكانیش بەنزیكەیی بەدەركەوتن ، راستە جارێ سكڵاكان ماون بۆ ئەوەی سەیربكرێن وبە هەند وەربگییرێن ، لێ هەموو جارێ ئەردۆگان پاش هەڵبژاردنەكان ، ژمارە ورێژەكان دیاری دەكات و هەر ئەوەش دەبێتە دەرئەنجامی كۆتایی ، ئیدی ئەو دەرئەنجامە هەقیقیانەی كە لە سەندوقەكانەوە دەردەچن بەشێكی زۆری بە هەند وەرناگیرێن بەتایبەتی ئەو ناوچانەی دەرەوەی كۆنترۆڵی شەقامی هەدەپەن.
پیش هەڵبژاردن و لە كاتی هەڵبژاردن بەرامبەر شەقامی هەدەپە ، ئەردۆگان وئەكەپە هەوڵی گەورە دەدەن بۆ رێگەگرتن ، لێ دواتر هەوڵەكانیان بۆ كەمكردنەوەی دەنگەكانی هەدەپە ئەوەندە كاریگەری نابێت.
هەموو بانگەشەكان بۆ ئەوە بوو خەڵكی دەنگ بدەن بە هەدەپە بۆ ئەوەی ١٠٪ تێپەڕێنێت ، خودی خۆم تاكە ئامانجێكم، لە تەك ئامانجگەلێكی دیكە كە دواتر دێمە سەری، ئەوە بوو ئەو سنورە بشكێنێت ، ئەویش خۆشبەختانە هاتەدی . بۆچی گرنگ بوو؟
لە بەرئەوەی دوای كۆمەڵكوژییەكانی ٢٠١٦ لە پێنج شاری گەورەی باكوری كوردستان ، پێویستی دەكرد ئەو ئاماژەیە ببینین كە هێشتا خەڵكی كوردستان لە پشت ئەو حەرەكەتەن و داكۆكی لێ دەكەن ، بۆمنێكی چاودێر ئەو خاڵە گرنگ بوو ، خۆشبەختانە هاتەدی.
دەمەوێت جیا لەو شرۆڤانەی كراوە سەبارەت بەو دەرئەنجامانەی كە بڵابوونەتەوە ، شرۆڤەیەكی دیكە هەڵهێنجراو لە گۆشەنیگایەكی دیكە بخەمە بەردیدی بەرێزتان :
- راستە هەدەپە ١٠٪ تێپەراندووە ، ژمارەی كورسیەكانی وەك خۆی ماونەتەوە ، لێ ئەو كورسیانە جگە لە پاڵپشتێكی مەعنەوی بۆ بزاڤی ئازادیخوازی كوردان و بزاڤی مەدەنی خەڵكی كوردستان بە كورد و گەلانی دیكە لە توركیا ، ئەوەندە گۆڕانكاریی لەسەر ئەرز نا خوڵقێنێت ، چونكە:
١- خودی پەرلەمان لە دەستوری تازەی هەمواركراو ، دەسەڵاتگەلێكی بۆ سەرۆك كۆمار گواستۆتەوە ، دەكرێت بڵێین پەرلەمان ئەوەندە رۆڵی نەماوە و ، وەك پەرلەمانی پێشوو دەسەڵاتی نابێت. ئەردۆگان دوا قەڵایەك كە مابوو ترسی لێ هەبوو كە ئەگەر رۆژێك لە دەست ئاكەپە نەمێنێت و ، ببێتە كێشە بۆ دەسەڵاتەكانی ، پەرلەمان بوو . لە دەستوری تازە هەمواركراوی پارساڵ ، ئەویشی داگیركرد بە بێدەسەڵاتكردنی.
٢-ژمارەی كورسیەكانی هەدەپە ، گرنگە لێ خۆ پێشتریش ئەو ژمارەی هەبوو ،لێ لە ناو ئەو گەلەگورگە شۆڤینیە فاشیە ١٢ یان پارێزبەندیان لێسەندرا و بۆ زیندان رەوانە كران و دەیان هەزار هەدەپیش ئەوەتا لە زیندانن وسەدانیشیان تیرۆركران ودەربەدەركران .راستە كردەی پەرلەمانی كارێكی مەدەنیە و كاریگەری خۆی هەیە ، لێ لە توركیا نابێتە هۆی گۆڕینی زهنیەتی ئینكاری كوردان ، بەڵكو زۆرجار مرۆڤ وای بۆ دەچێت بە بەشداركردن بەو ژمارە لە پەرلەمانێكی ئاوادا ، شەرعیەتدانە بە خودی شۆڤینیەت و فاشیەت.كەواتە چارە چییە كورد بەشداری نەكات ؟
٣- لەوەڵامدا دەڵێم نەخێر ، دەبێت بەشداری بكات ، لە بەر هۆكاری:
٣-١- ئەو دەنگانە هەدەپە بۆ ئاكەپە نەڕوات ، تا هەمیشە لە سەر لێواری مەرگدا بێت، چونكە ئەگەر هەدەپە ١٠٪ تێنەپەڕێنێت یا بەشداری نەكات ئەو دەنگانە بۆ ئاكەپە دەچێت ، كە وەك پێشتر لە سەرەتای دووهەزارەكان دەنگی كورد بۆ ئاكەپە بوو ، ئەمەش یەكێك لە هەڵەكانی بزاڤی كورادن بوو ، رێگەی دەدا یا هانی خەڵكی كوردستان دەدا دەنگ بە ئاكەپە بدەن ، مارەكە بستێك بوو كورد بەداخەوە گەورەی كرد.
٣-٢- رەنگاورەنگی خەباتی كوردان دەسەلمێنێت ، هەر لە خەباتی چەكداری ، سیاسی ، دیپلۆماسی، میدیایی ، جڤاكی ،زیندان ،ئیدارەی خۆسەری، ژنان تا دەگاتە خەباتی شەقام و پەرلەمان ، ئەمە گرنگە تاكە هێزێكی رزگاریخوازیی جیهان بەدرێژایی مێژووی خەباتی رزگاریی ئەگەر هەبێت بەمجۆرە درێژە بە خەباتی بدات ،تەنها پەكەكەیە .بزاڤە چەكدارییەكانی باشور و رۆژهەڵات لە چوارچێوەی بزاڤێكی چەكداریی كردراو لەلایەن دەزگا مخابەراتیەكان شتێكی دیكە نەبوون !. پەكەكە ئەگەر لە قۆڵێك زەربە بخوات لە قۆڵێكی دیكە تەعویزی دەداتەوە و بەردەوام دەبێت. ئەم تایبەتمەندییە تەنها لە پەكەكە هەیە . بەشداریكردن لە بزاڤی پەرلەمانی لە توركیا بۆ ئەم مەبەستە گرنگە.. پەكەكە هەر لە شاخ و دۆڵەكان لەگەڵ ئەردۆگان لە شەردانییە ، ئەوەتا لە خەباتی شەقام و پەرلەمانیش شەڕ دەكات .هەدەپە سێیەم گەورە حزبە لەناو پەرلەمانی توركیا.
- ئەردۆگان بەلایەوە گرنگ بوو خودی خۆی لە ئاكەپە دەنگ زێدەتر بهێنێت ، چونكە دەسەڵاتە زۆرەكە لە سەرۆك كۆمارییە نەك پەرلەمان ، هەر بۆیەشە ئەو ساختەكارییەی كە كردویەتی زۆرتر لە دەنگەكان بۆ سەرۆك كۆمارییە. كێ باوەڕ دەكات هەدەپە ١٢٪ رەنگە زیاتریش بهێنێت لێ دەمیرتاش كەمتر لە ١٠٪ .ئەو ٣ بۆ ٤٪ دەمیرتاشی بۆ خۆی بردووە .هەموو راپرسییەكان وایان دەردەخست كە ئەردۆگان ٤٤٪ دەهێنێت !.
-حالی حازر ئێمە لەبەردەم مەشهەدێكی ئالۆزداین ، بەم هەڵبژاردنە حوكمی تاكە كەسی چەسپا ، ئیدی توركیا دەبێتە ئەندام لە یانەی دەولەتە دیكتاتۆرەكانی جیهان . پیاوێك دەسەڵاتی رەهای لە بەردەستە كە نە سوپا ، نەدادگا، نە رای ئازاد ، نە ئابوری وبازارێ ئازاد ،و نە پەرلەمان رۆڵیان هەیە، خۆی بەتاقی تەنیا پرۆژەیەك لێدەخوڕێت دەیەوێت بگاتە ئەنجام كە لە جیهاندا رەتكراوەیە ، دەیەوێت ئیمپراتۆریەتی عوسمانی نوێ سەرلەنوێ لەسەر وێرانكاریی گەلانی دیكە بنیات بنێت.
- لیرەی توركی كە ١٨٪ نرخی خۆی لە ٦ مانی رانبوردوودا لە دەستادوە ، ئیدی بۆ لەمەودوا زیاتر لە دەست دەدات، ئەمەش بەمانا كێشەكانی ئابوری بەرەو قەیرانی كوشندە دەچن ، نارەزایەتی خەڵكی ئیدی بەرەو رووبەرووبونەوە لەگەڵ دەسەلاتی دیكاتاتۆر دەبێتەوە.
-كەواتە توركیا بەرەو كوێ؟
زۆر لەو چاودێرە سیاسیانەی رەوشی توركیا بۆ ئەوە دەچن كە توركیا بەرەو سوریا بوونێكی لەسەرەخۆ دەچێت، كەمنیش بە توندی هاوڕای ئەو بۆچوونەم . بۆ ئەوەی كێشەكانی ناوخۆ چارەسەر بكات پەل بۆ دەرەوە داوێت ، ئەردۆگان دەستیپێكردبوو لێ ئەمجارە بە دەسەڵاتێكی رەهاوە ئیدی هەنگاوەكانی لە جاران خێراتر دەكات ، ئەمەش مەترسی گەورە دورست دەكات لەسەر بەرژەوەندییەكانی زلهێزەكان بەتابەتی ئەمەریكا ویەكێتی ئەوروپا . لەم نێوەندەدا روسیا وئێران كە هۆكار بوون بۆ مانەوەی ئەردۆگان، لە پەیمانی ئەستانە قایمی دەكەن وجڵەوی دەكەن و، هانی دەدەن بۆ ئەوەی زیاتر خلۆربێتەوە بۆ مۆدێلی بە سوریا بوون یا لانی كەم وەك یەمەن.
نیاز حامید
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی