توندوو تیژی دیاردەیەکی نەخوازراوی هەمووکۆمەڵگەی جیهانە، تەنها پەیوەست نیە بەوڵاتیک و شوینیک، بەڵام داب و نەریت و شوێنی جوگرافیای ناوچەکان کەم تازۆری دیاردەکان دەگۆڕن
هەموو مرۆڤەکان ڕووبەڕووی توندووتیژی دەبنەوە، بەڵام زورجار منداڵان یان ژنان زیاتر دەبنە قوربانی.
توندووتیژی تەنها پەیوەست نیە
بەژنانەوە، ناکریت بوتریت تەنها ژنان ڕووبەڕووی توندووتیژی دەبنەوە
بۆیە لیرەدا گرنگە بزانین توندووتیژی چیە؟
توندوو تیژی بەگشتی، شیوەیەکە لەڕەفتار کردن بۆ ترس و تۆقاند و بێ دەنگ کردنی تاک یان کۆمەڵگە
گەر ئیمە باسی ئەوە بکەین ،
ژنان چۆن ڕووبەڕووی توندوو تیژیەکان ببنەوە، دەبیت جۆرەکانی توندوو تیژی دەست نیشان بکەین
زیاتر خۆی لەم سێ جۆرەدا دەبینیتەوە
(دەرونی، جەستەی، سێکسی)
ئەگەرچی هەموو جۆرەکانی توندووتیژی بەتوندووتیژی دەرونی دادەنریت، ئەگەر جەستەیش بیت، زیاتر کاریگەری لەسەر دەرون جێ دەهێڵیت
، بەڵام جیگەی داخە، کەمی هۆشیاری کومەڵگە، لەهەموو ڕویەکەوە، چ ژنان یان پیاوان، زیاتر توندوو تیژی جەستەی بەتووندووتیژی دادەنین
بایەخ بەتندووتیژیە دەرونیەکان نادریت، بەتایبەت وەک( قسەو قسەڵۆک و سوکایەتی جنیوودان ،کەمی پیدانی خۆشەویستی و ڕیگری کردنی لە هەڵبژاردنی شیوازی جلووبەرگ و گرنگی نەدان بەماڵ... هتد)
هەموو ئەم جورە توندوو تیژیە هێشا لەزۆر شوین بە توندووتیژی ئەژمار ناکریت.
هۆکارەکانی،ئەم کردارە نەخۆازراوە دەگەڕیتەوە بۆ ئەو کۆمەڵگایانەی کە داب و نەریت و ئاین و باوک سالاری تیدا باڵادەستە، ئەمانە دەبنە هۆکاریک بۆملکەچ کردنی کۆمەڵگا، کەڵک لێ وەرگرتن بۆ دەم کوت کردنی نیوو بەشی کۆمەڵگا، زور جار دەسەڵات دارانی وڵات هۆکارن بۆ دریژەدان بەم کردارە نەخوازراوە، بکەرانی وک پیویست سزا نادرین
ئەوەی کە هەیە، ساڵانە ئاماری توندوو تیژیەکان بڵاودەبیتەوە، بەداخەوە، دڵتەزینن، ساڵ بەساڵ زیاتر دەبیت،
لەکوردستان، لەدوای بەرپاربوونی ناسەقام گیری سیاسی و ئابووری، ئامارەکان ئاماژە بەزیاد بوونی توندووتیژیەکان ئەدەن، دژی ڕەگەزی مێینە.
ئەوەی گرنگە لەسەر ژنان چی بکەن؟
1- خەبات کردنیکی بەردەوام، بێ کۆڵ دان لەسەر مافەکانیان، وەرگرتنەوە لەلایەن دەسەڵاتەوە
ئەمەش خۆی لەوەدا دەبینیتەوە، ژنانیکی داکۆکیکیاری ڕاستەقینە بەشداری لەسیاسەتدا بکەن، مافی ئافرەت وەگریتەوە
2- چی تر وشەی( عەیبە) وەلاوە نین، بچنە مەیدانی ئازادی،کار بۆ نەهێشتنی جیاوازیە، ڕەگەزیەکان بکەن
3- خۆنەکردنە قوربانی هیج شتیکی ئەم کۆمەڵگەیە، زۆرجار ژنان دەبنە قوربانی هەڵەی هەست و سۆز بۆ پیاوان، پیویستە کچان فێربکرین، ژیانی خۆت لەپیش هەموو شتیک ئەم جیهانەوەیە
4- هەوڵدان بۆسەربەخۆی بوونی باری ئابووریت، زۆرجار دەبینین کیشەکان لەم خاڵەوە سەرچاوە ئەگریت، چونکە میژووی سەرهەڵدانی توندووتیژیەکان دەگەڕیتەوە، بۆ میژووی سەرهەڵدانی سیستەمی سەرمایەداری، پیش ئەم سەردەمە، ژنان و پیاوان یەکسان و هاوبەش بوون لەڕوووی هەموو کارەکانی کۆمەڵگادا
5 -بێدەنگ نەبوون، بیدەنگ نەبوون بەرانبەر هرچ جۆرە توندوو تیژیەک کەڕووبەڕوی ژنان ئەبیتەوە، لەباشترین چارەسەرەکان دادەنریت بوکەم کردنەوەی ئەم دیاردەیە، لەئیستا جیگاو فەرمانگە و ڕیکخراوەکان زۆرن کار بۆ ژنان ئەکەن، بۆیە چیتر توندووتیژیەکان مایەی قبوڵ کردن نیە
بۆ ریشەكێشكردنیی توندوتیژیی دژ بەژنان تەنها خەباتی دژ بەدابونەریتەكان، فەرهەنگ و كەلتوری ئاینی و كۆنەپەرستانەو فەرهەنگی پیاوسالاری بەس نیە، بەڵكو دەبێت خەباتی بەردەوام
دژ بەسیستەمی جیاكردنەوەو نایەكسانی سەرمایەداریی كەبەدواكەوتوویی و نایەكسانی بۆ بەردەوامی ژیان پێویستی پێیە و دەوڵەتانی پارێزگاری ئەم سیستەمەیش رێكخراو بكرێن. ڕیگە بە هیچ مرۆڤیكی نەدریت دژ بەئازادیەکانی ژنان ومافەکانیان سوکایەتی بکریت ، بوار بەخەباتی یەکسانی خوازی و بدریت. ناکریت گۆشەكانی ئەم خەباتە لەچوار دیواری ماڵدا سنوردار بكرێتەوه، یان لەشوێنی كار و خوێندن بەشێوەیەكی گشتی دەبێت لەهەموو مەیدانەكانی كۆمەڵایەتی پەرەی پێبسێنرێت.
هەڕەشه و سوكایەتیكردن بەژنان، ڕێگری لێبکریت، چونکە سوکایەتی بەژن سوكایەتیكردنه به هەموو مرۆڤایەتی. بەمجۆرە، دەبێت مرۆڤە ئازادیخواز و یەكسانیخوازەكانی كۆمەڵگە سەبارەت بەبێ مافی ژنان هەڵوەستەیەكی گونجاو و بەردەوام لەخۆیان نیشانبدەن.
ئەمە جگە لەخەباتی بەردەوامی ژنان بۆئەو بابەتانەی کەتیدا ئافرەت بەلاواز پیشان ئەدات.
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی