نێرگزیەت بریتیە لە خۆپەرستی وخاوەنەكەی لەخۆبایی وخۆبەزل زانین وهەوڵدانی بەدەستهێنانی دەستكەوت لەسەر پشتی خەڵكی تر. فرۆید نێرگزیەت كورت دەكاتەوە لە دوو خەسڵەت: شێتی مەزنایەتی (جنون العظمة) وپچرانی پەیوەندی بە واقعی دەرەوە.
توشبوانی نەرگزیەت خۆشەویستیان نیە بەڵكو هەردەم لەدوای بەدەستهێنانی دەسەڵاتن لەرێگای سەپاندنی هەژمونیان بەسەر كەسە نزیكەكان پێش دوورەكان. ئەوەش دەروازەیەكی گرنگە بۆ ناسینی دیكتاتۆرەكان؛ چونكە هەردەم دیكتاۆرەكانی ئەو نەخۆشیە دەرونییەیان هەیە بۆیە خەسڵەتەكانی نێرگزیەت بە ئاشكرا پێوەیان دیارە.
دیكتاتۆرە نێرگزیەكان یان نێرگزیە دیكتاتۆرەكان داوای نەمری دەكەن، وێنای قەدو باڵا وعەقڵ وبیرو هۆش وداهێنانەكانیان بەرجەستە دەكەن لە رێگای مورید ودەروێشەكانیان، بۆیە دەبینین زۆر خولیای وێنەگرتن وبڵاوكردنەوەی وێنە جۆراو جۆرەكانیان بە شێوازی جۆراو جۆر.
نێرگزیەكان لەرێگای چوون بۆ وەرگرتنی دەسەڵات، خۆیان چواردەور دەدەن بە كۆمەڵێك مورید ودەروێش وئەندام ولایەنگر كە ناتوانن بەڵكو نازانن بڵێن (نەخێر). ئەو دەروێشانەش یان گەمژەن یان دوورِو وكەسانی هەڵپەرست وبەرژەوەندی پەرستی ترسنۆكن.
سیاسەتی دیكتاتۆرەكان بریتیە لە یان رەش یان سپی، یان لەگەڵمی یان سیخور وخۆفرۆش ونامەردی، ئەمەش بەمەبەستی خاڵیكردنەوەی رقوقینەی خەڵكە بۆسەر نەیارەكانی نەك خۆی. هەر بۆیە دەبینین دیكتاتۆرەكان رەفیقە كۆنەكانیان یان لەناوبردوە یان دەستەمۆ وبێ ئیرادە وسەركزیان كردونە.
خەسڵەتێكی تری نێرگزیەكان هەبوونی گومانە لە هەركەس وهەر شتێك. هەر بەو گومانەش مامەڵە دەكەن وگشت رێكارە یاسایی وبەها ئەخلاقیەكانیش دەبەزێنن لە پێناوی كۆنترۆڵ كردنی كەسە گومانلێكراوە نزیكەكانی خۆی.
ئەمرۆ ئەركی سەرەكی رۆشنبیران وچاڵاكوان وویژدان زیندوەكانە حەقیقەتی ئەم جۆرە كەسانە بۆ خەڵكی ئاشكرا بكەن ورێگە بە دەروێش ومورید وهەڵپەرستەكانیان نەدەن ببن بە پەیژەی یاریكردن بە عەقڵ وئیرادەی نەوەی نوێی داهاتوو.
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی