سەیرو سەمەرەی سیاسەتی كوردستان هەر لە رووی گەندەڵی ئابووری و سیاسی و ئیداریەوە نابینرێت، بەڵكو ئەوەتا تەانەت ئەخلاق و بەها شەخسی و تایبەتیەكانیش وەكو خۆی نەماون و زۆر سیفەت و ئاكاری وا دروستبوون كە نامۆن لەگەڵ ئەخلاق و ئەدەب و تایبەتمەندیەكانی كورد و مێژووەكەی، یان هاوردە كراون و لەگەڵ ئەوانەدا هاتووە كە پەروەردەی شوێنی ترن و هیچ پەیوەندیەكی بە كوردەوە نیە یان بەرژەوەندی و پەروەردەی نادروست زۆر شێخی بەرماڵی بۆ تەنانەت ئەوانەی خۆیان بە رۆشنبیری سیاسی و پەروەردەی دونیای دیموكراتی و پێشكەوتوخواز دەزانن دروستكردووە، كە قبوڵی ئەو سیفەت و رەفتارانە دەكەن و فرچكیان بە هیچ وڵات و كۆمەڵگەیەكی پێشەوتنخوازی دونیای سەدەی بیست و یەكەمەوە نیە.
ئەوەی جێگەی داخە كە ئێستا خەڵكانی خۆ بە رۆشنبیر وخاوەن شەهادە و تازەهەڵكەوتوو ئەو سیفەتانە هەڵدەگرن و رەفتاری پێوە دەكەن كە مێژووی كۆمەڵایەتی و سیاسی كورد دەشێوێنن. مەعقولە پابەندبونت بە سەركردەیەكەوە بێت بە باشی وخراپیەوە بێ ئەوەی هەڵوێستێكی روونت هەبێت ئەگەر كار بگاتە ئەوەی خیانەتیش بكات لە گەل نیشتیمانەكەی و، كەس نەزانێت بیروباوەرت چیە و فكرت لە كوێیە ورەنگ و جەوهەری فەلسفەی ژیانی خۆت چۆنە و كەس نەتناسێت ئەگەر نەڵێن پیاوەكەی فڵان سەركردەیە، مەعقولە بە وازهێنان لە حزبێك و بیروباوەرێك و فكرێك و گەڕانەوەت وابەستەی رەفتار و جموجوڵ و سەنگەرگۆرینی ئەو سەركردەیە بیت كە بەرژەوەندیە تایبەتەكانت دابین دەكات و بەس و، خۆت و كەسایەتیت سفركردبیت، چ مەعقولە شێخی دەرباری سەركردەیەكی خۆ بە رۆشنبیر و سەردەمانە و دونیای پێشەكەوتن بیت و چ سەردەمێكە كە خەڵكی وادروستبون و خۆیان بە سەركردە دەزانن قبوڵی ئەو كەسانە دەكەن كە بە هەڵەو راستیان پابەندبونی ئەو جۆرە كەسانەیان زامن كردووە و كەسایەتی تایبەتیان نەهێشتووە و، دواتر هەر ئەو كەسانە لە دواجاردا تەنانەت دەستی ناپاكیان لە رووی ئەخلاقیشەوە بە خۆت و خێزانەكەشت دریژبكەن، كەچی تۆ هەر بە توندی پەیوەست بیت پێوەی و بە خۆتەوە بیبەستیتەوە.
هەموو لایەك دەزانن چەند كەسانێك هەبوون بەهانەیان بۆ وازهێنان لە حزبەكەیان دەهێنایەوە و هێڵی راست و چەپیان بەسەر ئەو حزبەدا هێنا كە سەركردەكەیان لێی زویر بوو، هەر لە ماوەیەكی كورتدا و پاش خواستنی بەرژەوەندیەكان بۆ گەڕانەوە هەمان ئەوكەسانە لەسەركردەكەیان زیاتر بەهانەیان بۆ گەڕانەوە و پیاهەڵدان بە هەمان حزب دەهۆنیەوە و تەنانەت تا پلەی سیفر سەربەخۆیی بیر و فكریان بۆ خۆیان نەهێشت و كە باس بێتە سەر رۆشنبیر و رەخنەی بنیاتنەر و سیاسەتی زانستیانە و پابەندبون بە فلەسفە و فكر و بیروباوەری تایبەتی خۆیان، لاف و گەزافی وا لێدەدەن خۆیان بە كەسێكی سیاسی و رۆشنبیری عەیار بیست و چوار حساب دەكەن و لە رووی كرداریەوە تەنانەت پابەندن بە رەفتاری ئەو سەركردەیەیان و ئەوەندە پابەندن پێوەی تەنانەت شوێن و جۆری خەوتنەكەیان لە ماڵەكەی خۆشیان دیاری دەكات و پەیوەندیان بەخێزانەكەشیانەوە وێنادەكات و تەنها رێكردن و خواردن و خواردنەوەكەیان بەدەستی خۆیان دەبێت، كەچی خۆیان بە ترۆتسكی و ماركس و زانای سەردەم دەزانن.
چەند عەیبە تۆ بەخۆت نەزانیت كە نازانیت دونیا چۆن دەگوزەرێت ئەخلاق و مەعریفەت چ رۆڵیكی هەیە لە ژیانتداو شەرم لەو رەفتارانە نەكەیت كە كاتی بەسەرچووە و تەنانەت لە زەمانی دەرەبەگایەتی و شێخ و درەوێش و ئاغا و دەرباریشدا نەبووە و ئێستا جێگەی شەرمەزاریە كە تۆ بەو شێوەیە بژیت.
ئەگەر ئەم جۆرە رەفتارانە بۆ خەڵكی نەخوێندەوار و پەراوێزخراو و كەم مەعریفەت تا رادەیەك بەهانەی خۆی هەبێت، بەڵام بۆكەسانێك كە ئەوەندە رۆژ تا ئێوارە قسەی قوتیان دەكرد و گوایە ئەوان رێگەی لاری حوكمرانی كوردستان راستەرێ دەكەنەوە كەچی لە سەرەتاوە سیفەتە راستەقینە و ئەخلاقە تایبەتەكەی خۆیان و بیركردنەوەی ناگونجاوی خۆیان دەرخست كە عەیبو شورەییە خۆیان و دەموچاویان بۆ خەڵك دەربخەن. تۆ بڵێیت بەرژەوەندی مادی ئەوەندە بخوازێت تەنانەت تاكە تایبەتمەندی و سیفەتی پیاوەتی و رەفتاری پیاوانەت نەهێڵێت و بەهانە بۆ رەفتاری مەعبودەكەت بهێنیتەوە و شەرم نەكەیت لە هیچ شتێك ئەگەر زیان لەمیلەتەكەشت بدات. مەعقولە بۆ وەڵامدانەوەی كەسانی تر بە فەرمانی ئەو جۆرە كەسانە و بە رای بتەكەت بنوسیت و وەلائت بۆی تازەبكەیتەوە و خۆت بدۆرێنیت لەبەر چاوی تەنانەت دۆستەكانی خۆت نەك هەر دوژمنەكانت. ئەوەتا دونیا وای لێهاتووە هەموو جۆرە خەڵكێك ببینێت كە لە بەدبەختی لەسەر رۆشنبیر و سیاسی سەردەم و خاوەن شەهادەی باڵا و ناوی دیار ناسراوبیت.
ئەوە لە بیر هیچ كەسێك نەبوو كە ئەم شێوە رەفتار و گوفتارو كردارانە لە لایەن خەڵكانێكەوە ببینیت كە وابەستەیی بە سەركردەیەكی دیاریكراو بۆتە گرنگترین بیروباوەر و فكر و فەلسەفە و بنەما ئەخلاقی كانی ژیانیان. ئەوەی سەیرە كە تەنانەت خۆتیش بزانیت چەند لە ریزی خاوەن ئاكاری سیاسی و مەعرفی دەرچویت و بەردەوام بیت لە رەفتار و كاروانەكەت. ئەوە بسەلمێنیت كە شەرم و حەیا شكا هیچ شتێك بە بەریوە نامێنێت و لە ئاكار و نزمترین بنەمای ئەخلاقی بیبەری دەبیت. ئەمەیە باڵاترین پلەی گەندەڵی كە لەم كاتەدا دەركەوتووە و لە مێژووی كورد و كوردستانی پێش راپەرین نمونەی نەبووە.
عیماد عەلی
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی