ناوەراستی ئەم هەفتەیە، (مایك پۆمپێیۆ)، وەزیری دەرەوی ئەمەریكا لەوتاری هەفتانەی خۆی، لەبارەی عێراقەوە قسەیەكی نوێی كرد، گوتی(بۆ ئەوەی وڵاتەكەتان سەربەخۆی بێت، دەمانەوێت هاوكاریتان بكەین، و هاوكاریتان دەكەین بۆ دووبارە بونیاد نانەوەی وڵاتەكەتان)، جیا لەوەزیری دەرەوەی ئەمەریكا، دواجار لەڕێگای پەیوەندی تەلەفۆنییەوە، (مایك پێنس)جێگری سەرۆكی ئەمەریكا، لەگەڵ سەرۆك كۆماری عێراق باسی لەوەكردووە كە دەبێت ویستی عێراقییەكان لەدەرەوەی دەستوەردانی دەرەكی رێزی لێبگیرێت، تادێت ئاستی توندوتیژیەكانی عێراقیش زیاتر دەبێت، ئەمەش نیگەرانی ئەمەریكای لێكەوتووەتەوە، كوژرانی خۆپیشاندەران دواجار ئەمەریكای هێنایە دەنگ، ئاگاداری دەسەڵاتدارانی عێراقیشی كردوەتەوە لەوەی خۆیان بەدوور بگرن لەكوشتنی خۆپیشاندەران، ئاستی كاردانەوەكان بەرانبەر بەتوندوتیژیەكان وای كرد كەوەزارەتی دەرەوەی عێراق، باڵیۆزی هەریەكە لە وڵاتانی (كەنەدا و بەریتانیا و فەرەنسا و ئەڵمانیا)بانگ بكات، ئەوەش بەمەبەستی ئاگاداری كردنەوەیان لەدەستوەردان لەكاروباری وڵاتدا، دیار نییە چارەنووسی عێراق بەرەوكوێوە دەچێت، داواكاری خۆپیشاندەران بریتیە لەگۆڕینی كۆی سیستەمی سیاسی عێراق و سەركردە سیاسییەكان، لەم لاشەوە هەوڵەكان بۆ دانانی سەرۆك وەزیرانی عێراق و هەمواری دەستوور و گۆرینی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق و یاسای هەڵبژاردنەكان بەردەوامی هەیە.
عێراق لەبەردەم دوو ئەگەردایە، یەكەم: دیاری كردنی سەرۆك وەزیرانی نوێ لەلایەن سەرۆك كۆماری عێراقەوە بەپێی یاسا، یان هەڵبژاردنی پێشوەختە، لەهەردوو ئەگەرەدا گەرەنتی دامركانەوەی نارازییەكانی شەقامی عێراق ناكرێت، چونكە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق پێنج مانگ كاتی دەوێت بۆ هەڵبژاردن و دیاریش نییە بەدانانی سەرۆك وەزیرانی نوێی عێراق داواكاری خۆپیشاندەران كۆتایی پێبهێنرێت، ئەم ئەگەرانە ئەمەریكای خستوەتە جوڵە. سەركردایەتی ئەمەریكا پەیوەندی راستەوخۆیان لەگەڵ سەركردایەتی سیاسی كوردستان دروستكردووە، بەشێك لە ئامادەكاریەكان رەنگ بێت پەیوەندی بەئەگەری تێكچوونی دۆخی عێراقەوە بێت، سەردانی (مایك پێنس) جێگری سەرۆك ئەمەریكا و (جێمس جیفری سۆن) نێردەی تایبەت سەرۆكی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق و سوریا بۆ كوردستان دەرخەری جوڵەیەكی نوێی ئەمەریكایە بۆ قۆناغی داهاتووی، ئەوەی هەیە پێشبینیە كە ستراتیژیەتی ئەمەریكا بریتیبێت لە دوورخستنەوەی ئێران لەسەرجەم سێكتەرە سیاسی و سەربازییەكان. لە قۆناغی یەكەم بەشێك لەسەركردەكانی حەشدی شەعبی خرانە ریزی تیرۆرەوە، بۆ قۆناغی دووەم لێدانی سەربازییە لە سەرجەم بنكەو بارەگاكانی حەشد، هەڵبەتە ئەمە بێ كاردانەوە نییە، بەشێك لە چاودێرانی سیاسی عێراق پێیان وایە (دوای سزاكانی ئەمەریكا بەسەر چەند سەركردەیەكی حەشد، ئاستی توندوتیژیەكانی بەرز تر بووەتەوە)، ئەمەش دەرخەری ئەوەیە كە جەمسەرگەری ئێران و ئەمەریكا بەرەو گرژبوونی زیاتر دەروات.
رەنگ بێت بەلای ئەمریكەكانەوە وێنای دوو عێراق بكرێت، (عێراقێكیان ئەوەیە كە پڕە لە ناسەقامگیری، گەندەڵی، بێكاری، نارازی سەرشەقام، دەستوەردانی دەرەكی، كوشتن و بڕین، ململانێی ئەمەریكا و ئێران)، عێراقێكی دیكە ئەوەی چەند ساڵێكە خۆیان ئەم چەمكەیان هێناوەتە ئاراوە، مەبەستیان لە كوردستانە كە(سەقامگیری سیاسی و ئەمنی هەیە، بوژانەوەی ئابووری هەیە، شەرعیەت و رەوایەتی دەسەڵات تائاستێكی بەرچاو بەرزە، لەلایەكی دیكە خەڵك و دەسەڵات گرفتیان لەگەڵ سیستەمی رۆژئاوا و ئەمەریكا نییە)، بەڵام لە عێراقەكەی دیكە ئەمە نابینرێت، خەڵك و دەسەڵات جۆرێك لەلێكترازانیان لەگەڵ ئەمەریكا هەیە، بەچاوی داگیركاری تەماشا دەكرێن، لێرە و لەوێ داوای دەرچوونی هێزەكانیان دەكرێت، جیالەوەی تایبەتمەندی كوردستان ئەوەیە كە لەڕووی كلتوریەوە، جۆرێك پارێزگاری لە پێكهاتە جیاوازەكان دەكرێت كە ئەمە بۆ ئەوان زۆر گرنگە، چونكە نمونەی لەم شێوەی كوردستان لەناوچەكە نییە، تەنانەت لە ئیسرائیلیش، كۆی ئەمانە وادەكات كوردستان شوێنێكی ستراتیژی گرنگ بێت بۆ وەبەرهێنان، بۆ هێزە پێك ناكۆكەكان.
ئەمەریكای دەیەوێت رۆڵی ئێران كەم بكرێتەوە، بگەرێتەوە بۆ سنوورەكانی خۆی دوورخستنەوەی هێزەكانی ئێران و هەڵوەشاندنەوە حەشد لەبەرنامەیدایە، بەپێچەوانەوە، كوردستان گرنگی جیپۆلۆتیكی بەرز بووەتەوە ئەمەریكا دەیەوێت هەڵەكانی بەرانبەر بەكوردستان راستبكاتەوە، چونكە لە 16ی ئۆكتۆبەری 2017 بینیمان كەئەمەریكا چۆن كەوتە هەڵەوە، رێگای دا بۆ مانەوەی حەیدەر عەبادی، چاوپۆشی بكات لەوەی كوردستان لاواز بێت، ئەمە هەڵە بوو، پێگەی ئەمەریكا و هاوپەیمانان لەناوچەكە چۆڵ بوو، ئاسایشی هاوپەیمانان كەوتە مەترسییەوە، ئەمانە فاكتەری گرنگن كە دووبارە چاوەروانی ئەوە بكەین ئەمەریكا بەسیاسەتی نوێ بگەرێتەوە، هاتنی (مایك پێنس)و جوڵە دیپلۆماسییەكان وادەكات پێگەی كوردستان بگەرێتەوە بۆ پێش 16ی ئۆكتۆبەر ئەم جوڵە بەومانایە نییە كە كوردستان هاوكاری بكرێت بۆ جیابونەوە، بەڵكو هەوڵ هەیە پێگەی بەهێز ببێتەوە، جیالەوەی پێگەی سیاسی سوننەلە عێراق لاواز بووە، وڵاتانی كەنداو بەمەترسی دەزانن، بۆیە نایانەوێت ئەم ناوچەیە بكەوێتە دەست شیعە و لەمەترسییەكانی دوای 16ی ئۆكۆتبەر گەیشتوون، سەرجەمی ئەمانە وادەكات كوردستان بەهێز ببێتەوە، بەمەرجێك كاربكرێت پێگەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بەبەهێزی بمێنێتەوە لەگەڵ تەبایی سیاسی.
كارزان سەباح هەورامی
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی