ئەو دیموكراسیەی بە نامۆیی لەدایكبوو

18/09/2022

عیماد عەلی

هەر شتێك لە كاتی تایبەتی خۆی و لەسەر زەمینەی بابەتی و خودیی گونجاوی خۆی نەیەتە ئاراوە، ئەوە لە ژینگەكەی خۆیدا یان بەردەوام نەخۆش یان نامۆ دەبێت لەگەڵ دەوروبەریدت یان هەر لە سەرەتاوە لەبار دەچیّت و بە ئاسایی لەدایكنابێت.
سەرەرای ئەوەی كوردستان بۆ سێ دەیە دەبیـَت سیستمی تۆتالیتاری تێیدا نەماوە، دیموكراسی وەك چەمك و ئەویش زۆر سادە تەنها لە هەڵبژاردندا وەك میكانیزمێك خۆی دەبینێتەوە و پەیرٍەو دەكرێت، واتە دیموكراسیەك لەسەرەوە بۆ خوارەوە بێت و وەكو لاساییكردنەوەی كوێرانەی ئەوانیتری جیاواز لە هەموو شتێك، ئەمە دووربێت لە زەمینەی لەباری خۆی و پەیرٍەوكردنیبەو شێوە شێواوەی تیۆری ئەویش لەسەرەوە بۆ خوارەوە نەك لە خوارەوە بۆ سەرەوە، واتە چەمكێكی گەورەی پرٍ لە واتا و فەلسەفەیەكی بیركردنەوەی سەردەمیانە وحوكمی مۆدێرنە، لە پرٍدا هێنرابێتە كوردستانێك، كە نە پێشینەی سروشتی خۆی نە زەمینەی لەباری نەك تەنها لە كوردستان بەڵكو لەم ناوچەیەش بە گشتی نەبووبێت، واتە دوور لە منداڵدانی ئاسایی خۆی  و لە نیًوەندی كۆمەڵگایەك كە هەڵگری زمانێكی نەگونجاو تاقیكرابێتەوە و تا ئەمرٍۆ بە ئاراستەیەكی ئاڵۆزی زگزاگ ئاسا  و پرٍ لە چەوتو چێڵی رێگەی گرتۆتە بەر.
هەر لەسەرەتاوە دیاربوو كە ئەم رێگەیە سەركێشیە و كارێكی درێژخایەنی بێ ئامانجی دوور مەودایە لەم ناوچەیە بەگشتی و ئاوا بەو خێراییە نیشانی تایبەتی خۆی ناپێكێت، كەچی سەرپەرشتیارانی ئەم تاقیكردنەوەیە پشتیان بە فاكتەری كات بەستووە كە كەفیلی راستكردنەوەی  رێرٍەوەكەی دەكەن و  هیلاكیەكی دەوێت بۆ بە جوانی دیاریكردنی هەنگاوی یەكەمی راستودروستی دیموكراسی راستەقینە و پێگەیشتنی لە كوردستاندا، ئەمە لە كاتێكدابوو بێ ئەوەی هیچ وردبوونەوەیەك لە سەركەوتنی ئەم ئەزمونە لە ئاسۆی دووری جێبەجێكردنی ئەم چەمكەدا بكەن و ئەگەر بكرێت بە وردبینیش بێت تیشكی درەوشاوەی ئەم چەمكە گرنگە لە دووریشەوە بێت لە ئاسمانی كوردستاندا ببینن.
لە كوردستانێكی بێ دەستوور و یاسای بنەرەتی پێویست، لە گوردستانێك حكومەتەكەی گیرۆدەی دەستی  كردەوەی حزبەكان پاشكۆیەتی حكومەت بۆیان بێت، لە كوردستانێك سیاسەتەكەی بەدەست فەریكە سیاسی و گەندەڵ و خەڵكێكەوە بێت كە بە دیموكراسی راستەقینە نامۆ بێت و تەنها لە بازنەیەكی تەسكدا بسورٍێنەوە، لە كوردستانێك جگە لەبەرژەوەندیە تەسكی حزبی و كەسی و بنەماڵەییەكە هیچیتر نەخوێنێتەوە،  ئا لەم كوردستانە رەنگی ئەم دیموكراسیە چۆن دەبێت و بە كێ و چۆن پەیرٍەو دەكرێت.
ئەم جۆرە رەفتارە و گرتنەبەری ئەو رێگایە  تەنها لاساییكردنەوەی بێ بنەما نەبێت و جگە لەوەی لەگەڵا چەمكە كۆمەڵایەتی و سیاسیەكان نامۆبێت هیچیتری پێوە دیار نەبێت و جگە لەوەی بەردەوام لە ژێر رەحمەتی تەئویل و راڤەكردن و ئیجتیهادی حزب وسەركردەكان و بەرژەوەندیەكانیان بێت هیچی تری لێ بەرهەم نایەت و جگە لە دەرچەیەكی تاریك و ئاڵۆز هیچیتر چاوەرێی چارەنوسی بەدیهێنانی ئامانجەكانی لە نێو ئەم گەلەدا ناكات.
دەكرا ئەم دیموكراسیەتەش بە هەموو كەموكورتیەكانیە پەیرٍەو بكرایە، بە مەرجێك ئاراستەكەی لە خوارەوە بۆ سەرەوە بوایە، واتە یەكەمجار لە قوتابخانە و زانكۆ و دامودەزگاكان و شار و شارۆچكە و لادێكان جێبەجێبكرایە و دواتر لە بارودۆخی گونجاوی خۆی  و باڵابوونی كۆی هۆشیاری گشتی و كەلتوری گونجاو بە سروشتی لەدایكبوایە  و ئەوسا لەگەڵا زەمینەكەیدا جوتبوایە و نامۆیی بەخۆیەوە نەبینیایە.
دیارە ئەمەش لە كۆمەڵگەیەك بێت كە تاكەكانی لانی كەمی بەرژەوەندیەكانی خۆیان بخوێننەوە و بریاری دروست بە بێ كارتێكردنی ئەویتر بدەن و دوور بن لە فشاری ئیسلامی سیاسی كە دیموكراسی وەك ئامرازێكی سەپاندنی عەقیدی خۆیان ببینن، نەك رێگەی حوكمرانی گەل و پێشكەوتنی نیشتمان. لەم نیشتمانەدا دیموكراسی تەنها وەكو پیادەكردنی چەمكێكی نامۆ وخەیاڵپڵاوی لە فەزادا بەدوور لە بوونی كۆڵەكە سەرەكیە راستەقینەكانی لەسەر ئەرزی واقع  بۆ گەیشتنی حزب و كەسەكانە بۆ جێگایەك لە پێناو چنینەوەی  راستەوخۆی بەری تایبەتی ئەم چەمكە بۆ خۆیان و هیچی تر.
ئێستاش پاش بەركەوتنی هەڵە و كەموكورتیەكانی و ئاڵۆزبونی رێرٍەوی پیادەكردنی ئەم چەمكە، ئایا دەكرێت بە نەشتەرگەری چارەسەر بكرێت و بگەرٍێتەوە باری عافیەتی تایبەتی خۆی یان بە داوودەمران و و چاوەرێی كات وەك چارەسەری دوورمەودا؟

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی

بەپەلە