پەت و گوریسی رۆژنامەنوسێكی دورخراوە

09/11/2019

حلمى ره‌سول ره‌زا

 

لەژێرناوی "پەتەكەی بەرهەم ساڵح" رێبوار كەریم وەلی، بابەتێكی بڵاوكردۆتەوە، كە پێدەچێت بەهۆی دورخستنەوەی لەكاری نوسین، ئێستا وەك پێویست زانیاريه‌كانى پێنه‌گات و پێى نه‌درێت، بۆیە لەوتارەكەیدا جگە لەوەی كەمی زانیاری پێوە دیارە، لەهەمانكاتیشدا توشی بەریەككەوتن و بۆچوونی دژ بەیەك بۆته‌وه‌و ناچار بوه‌ دۆو دۆشاو تێكه‌ڵ بكات. 
بەدەر لەوەی هەق بەخۆمان بدەین تاكو  قسە لەوە بكەین كە هۆكارى ئه‌وه‌ چيه‌ ماستەكەی كاك رێبوار گوریسێكی درێژی تیایە، دەبێت هەقی ئەوەش بەنوسەر بدەین، كە رەنگە ئەو جۆرە نوسینانە زیاتر پەیام بێت بۆ برادەرەكانی، تا رادەی تورەیی ئەوان لەسەر خۆی كەمبكاتەوە و ببێتە هۆی لابردنی ئەو ئابڵوقەیەی بە بریارێك خراوەتە سەری.
بە كوردی و كورتی بابەتەكەی كاك رێبوار لەم چەند خاڵەدا كورت دەكرێتەوە.
- لەساڵی 2012 تاڵەبانی سینگی خۆی كردە قەڵغانی مالیكی تا عێراق بەدەردی سوریا نەچێت.
- سەرۆك كۆمار بەرهەم ساڵح هەموو هه‌وڵێكى  بۆ ئەوەیە حكومەتی عێراق بخات، (كە ئەو دەیەوێت گەندەڵكاران سزابدات) تا كۆنترۆڵی دەسەڵاتی تەنفیزی بكات و لەوێشەوە كۆنترۆڵی یەكێتی بكات.
- بەرهەم ساڵح ناتوانێت لەسەر هەموو پەتەكان وەك تاڵەبانی گەمە بكات بەوانەی ناو پارتی و یەكێتیشەوە، بۆیە لەسەردانەكەی بۆ هەولێر نەگەیشتە ئەنجام. 
- سەرۆك بارزانی ڤیتۆی خۆی بەكارهێناوه‌و بڕیاری یەكلاكەرەوەی لە بارەی مانەوەی عادل عەبدولمەهدی داوە، بەمەش توانی ناوه‌ندى بڕيارى به‌غدا بێنێتەوە هەولێر.
- سەرۆككۆمار بەڵێنی بەئێران داوە بۆ پرسی دەستور و كەركوك.
- سەرۆك كۆمار لای كورد وا خۆی پێشان دەدات ئەگەر حوكمی عێراق ببێ بە سەرۆكایەتی و ئەو ببێتەوە بە سەرۆكی عێراق، كوردستان و عێراق دەبن بە دوو دەوڵەتی كۆنفیدراڵ.
- بەرهەم ساڵح وەكو سەرۆكی عێراق لە چوارچێوەی خواستی هاوبەشی هەموو هێزەكان (كەهێزەكان مەبەست پارتییە) نەبوتە سەرۆككۆمار بۆیە پشتیوانی ناكرێت.
رێبوار كەریم لەنوسینەكەیدا هەرچەندە وەك نیشاندانی دڵسۆزی، باسی ئەوە دەكات و خۆزگەش دەخوازێت، كە هێزە كوردستانیەكان لەباتی سەركردەیەكی شیعە متمانەی زیاتریان بە سەرۆككۆمار بكردایە كە كوردە، ئەوە دەخاتە پێش چاوی خوێنەران، گوایە هێزە كوردیەكان، متمانەیان بە عادل عەبدولمەهدی زیاترە، به‌ڵام ئه‌وه‌ى بیرچوەتەوە كە پێشتر خۆی هۆكاری نزیكی بارزانی بۆ سەرۆككۆمار، بەوە دیاریكرد كە لە دەرەوەی خواستی بارزانى بەرهەم ساڵح پۆستی سەرۆككۆماری وەرگرتوە و ئەوەش وەك تۆڵە مامەڵەی لەگەڵ دەكرێت نەك باش و خراپی سەرۆك وەزیران، ئاخر خۆ گەر باش و خراپی سەرۆك وەزیران مەحەك بوایە نەدەبوو پارتی و بارزانی مامەڵەیان لەگەڵ بەرپرسەكانی حەشدی شەعبی بكردایە، یان نەدەبوو دەستیان بخستایەتە دەستی ئەو سەركردەو هێزە سوننانەی مێژوویەكی رەشیان لەبەرامبەر دۆزی كورد هەیە، كاك رێبوار دەیەوێت خۆڵ بكاتە چاوی خەڵك و هەڵوێستی هەندێك سەركردە و لایەنێكی سیاسی یەكسان بكاتەوە بە هەڵوێستی هەموو هێزە سیاسییەكان و تەنانەت هەموو كوردیش.
رێبوار دەیەوێت بڵێت، مام جەلال پەت پەتێنی سیاسی كردوە، بۆیە سەركەوتوو بوە، بەڵام دكتۆر بەرهەم گەمە كەرێكی باش نییە و نەیتوانیوە، وەك ئەوبكات. ئەم قسەیەی رێبوار هەم سوكایەتیە بەرۆڵی مام جەلال، هەم لێدانە لە توانای دكتۆر بەرهەم، لە پاڵ ئەوەشدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، سەرۆك بارزانی بریاریداوە سەرۆك وەزیران بمێنێتەوە و بەمەش بریاری سیاسی لە بەغداوه‌ گوێزایەوە بۆ هەولێر. له‌ هه‌مان كاتدا  نوسەر بۆ ئەوەی خۆی لە وەڵامدانەوەی هەموو ئەو گومان و پرسیارانە بشارێتەوە كە لەم پەرە گرافەدا خۆی مەلاس داوه‌، راستەوخۆ دەڵێت بارزانی ڤیتۆی بەكار هێناوە و سەردانەكەی سەرۆك كۆماریش بۆ هەولێر شكستی هێناوە، ئەو لەو پرسیارانە رادەكات ڤیتۆ بۆچی و لەبەرامبەر چی، پێشمان ناڵێت، لەكوردستان چەند كەسی تر مافی بەكار هێنانی ڤیتۆیان هەیە، بەرچاو رونیشمان ناداتێ بۆ سەرۆك بارزانی دژی داخوازیەكانی شەقام و ئەو هەموو خۆپیشاندەرەیە، و بریاریداوە عادل عەبدولمەهدی بمێنێتەوە؟،  تەنانەت كاكی نوسەر لەسەر ئەوەش ناوەستێت، ئاخۆ سەرۆك بارزانی بەناوی كێوە ئەو بریارە چارەنوسسازەی داوە.
لە رابردوودا كورد لەهەموو شۆرش و راپەرینەكانی خەڵكی عێراق هاوبەشی كردوەو بەشداریش بووە، لەشۆرشی ساڵانی بیستەكان و دامەزراندنی كۆمارو بەشداری لەگەڵ شورشی عەبدولكەریم قاسم، تەنانەت لە مێژووی نوێش شان به‌ شان هاوبەش بووە بۆیە مافی شەراكەتی نوسینەوەی دەستور و حوكمرانی پێ رەوا بینرا، ئێستا ئەبێت چ لێكدانەوەیەك لەلایەن شەقامی عەرەبیەوە بكرێت بۆ ئەوەی كورد بكەوێتە بەرامبەر خواستی خۆپیشاندانێكی ئاوا گەورەو فراوان، ئاخۆ ئێمە عادل عه‌بدولمه‌هديمان  بۆ ئەوە قبوڵە  كە موچەمان بۆ بنێرێت و چاو پۆشی لە فرۆشتنی نەوت بكات، وەك ئەوەی كاك رێبوار دەڵێت، دەتوانێت ئه‌و موچەو ژيانمان  دابین دەكات؟.
كاك رێبوار لە شوێنێكدا ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كە سەرۆك كۆمار ئەیەوێت وا بەخەڵك بلێت، كە عێراق و كوردستان دەكاتە دوو كۆنفیدراڵی، بۆ ئەو قسەیەش هیچ بەڵگەیەك ناخاتە روو، جه‌نابيان  ئەوەی بیرچوەتەوە كە ئەوانەی ئێستا بەقسەی ئەو بریاری بەغدادیان هێناوەتە هەولێر، پێشتر جاڕی جیابونەوەیانداوە كە نەك دەیكەنە دوو كۆنفیدراڵی، تەنانەت ئەیكەنە دوو دەوڵەتی جیاش، ئێ باشە ئەگەر واش بێت بۆ ئەبێت ئەو بریارەی جاڕدانە شۆرشگێڕانەو نەتەوه‌يیانە بێت، بەڵام ئەوەی سەرۆك كۆمار پێچەوانەكەی بێت.
دواین سەرنج گەر لەسەرەتای ئەو خاڵەوە دەستپێبكەین، كە مام جەلال لە 2012 دژی مالیكی نەبووە نەبا عێراق ببێتە سوریا، با باسێكی ئەوەش بكەین ئەی كێ‌ بوون ئەوانەی دژی بوو، ئەی كێ‌ بوون ئەوانەی لەگەڵ سوننە، قەتەر،توركیاو وڵاتانی كەنداو بەرنامە رێژیانكرد بۆ تێكدانی دۆخی ئەوكاتە، خۆ گەر ئەو دۆسيه‌يه‌ ە هەڵبدرێتەوە، كە هیواخوازم بەتانیەكی به‌سه‌ردا بدرێت، رەنگە ئێستاشی لەگەڵدا بێت پشكی هەندێك هێزی كوردی تێدا بێت، چونكە راستە دەڵێن ئەوەی لەمیدیا دەوترێت ئەوە سیاسەت نییە، سیاسەت ئەوەیە كە لەژوورە تاریكەكاندا بریاری لەسەر دەدرێت، ئەو راستیەش بۆ ئەو قوناغە و  ئێستاش راستە، كەژێر بەژێر گەمەیەكی شاراوە هەیە و هەندێك هێز دەیانەوێت عێراق نەك ببێتە سوریا بەڵكو وه‌ك بۆسناو هه‌رسكى جارانى لێبێت.

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی