ترامپ سەر بە کام ئەمەریکایە

07/01/2021

دانا رەشید

ئەوەی لە کۆنگرێسی ئەمەریکا ڕویدا بۆ ئیدارەی ترامپ چاوەروان نەکراو نەبوو، بەڵام بۆ جیهانی دەستاو دەست کردنی کورسی حوکمڕانی شۆک بوو، ئەمما بزانین ئەمەریکا چۆن بیری لێ دەکاتەوە، ئایا ئەم ئاوەی ترامپ رشتویەتی ئیدی پێێ لێ دەخشێنرێت، یاخود لێپرسینەوەی لێ دەکرێت و سزای لەبارەوە دەدرێت، ترامپ سەر بە چ جیهانێکە، بێ گومان ترامپ تەنها لە ناو چین و توێژە جیاجیاکانی ئەمەریکا هەواداری نییە، بەڵکو لە نێو سەرۆک و حکومەت و دنیای ئەوروپاو رۆژهەڵاتیشدا هەواداری هەیە، بۆ نمونە ئەردۆگان کە بە ڕوونی بینرا چون دەیتوانی خواستە نەخوازراوە راسستەکانی خۆی لەمەڕ کێشەی کورد لە سوریا لە بەرگی بەرژەوەندی هاوبەش لە ئیدارەی ترامپ بسەپێنێت، ئەمەش بۆ ترامپ چاوەروان کراو بووە، چونکە دۆناڵد ترامپ لە ئەساسدا سەر بە زانستی سیاسەت نییە .

بەڵام کێشەکە لێرەدا نییە، بەڵکو کێشە لە سیستەمی نوێێ سەرمایەداریدایە کە دەبێ جارێکی تر لە قاڵب بدرێتەوە، دەنا سیاسەت بەمانا لۆجیکی و فەرهەنگی و زانستیەکەی هەموو مانا و بەهاکانی خۆی لەدەست دەدات، هەروەک چۆن لە تورکیای ئەردۆگان لە دەستی داوە، بێ گومان ئەردۆگانیش سەر بە هەمان مەدرەسەی ترامپە وەلی ئەوەیە ئەردۆگان لە کۆمەڵگەی تورکیا بۆی چۆتە سەرو ترامپ لە ئەمەریکا بۆی ناچێتە سەر، رەنگە ئەو مۆدیلە لە هەرێمی کوردستانیش بیانەوێ بیخەنە گەر بۆ نمونە نەوەی نوێ و شاسوار ، کە لە هەمان مەدرەسەیە و ئێستە دەیانەوێ بە شێخێکی تریقەت مانیفێستی بکەن .

ترامپ دەرکەوتەی یان هەڵتۆقیوی ئەو قڵیش و بۆشایی زەمەنیەیە، یەکەم بەهۆی زۆری جەنگەکانەوە و گۆڕان بەسەر کوالیتی جەنگ لە ململانێی سیاسەتی ئابوری بۆ جەنگ دژی تیرۆر دوای ١١ ی سەپتەمبەر و ئەزمەی دارایی، ترامپی هێنایە کایەی سیاسەتەوە، کایەیەک کە ترامپ هیچی لێ نازانێت ، بەڵام مەکینەیەکی زەبەلاحی مێدیایی و حیزبی بەگەڕی خستوە بۆ مەرامی خۆی، دوەم جیهانی چەپ و دنیای کۆمۆنستی ئیدی شکستی خواردوو ئەو فکرە بەرای زۆر لە شرۆڤەکارانی جیهانی هیچ هێزێکی ململانێی پێ نەماوە، بێ گومان هەوادارانی بیری چەپ بە دیوە ناشرینەکەیدا خۆیان خزاندۆتە ناو حیزبە کۆنسەرڤاتیڤ و قەومی و دژە دیمۆراسیەکانەوە ، رەنگە ئەمە ئەگەر یەک پاساوی هەبێ ئەوەیە کە کۆمۆنیست خۆی سەر بە جیهانی دیمۆکراسی نەبوە .

ئەوروپا بە نابەدەڵی خواحافیزی لە ئینگلیز دەکات و ئینگلیزیش بە هەمان ئاوازی ترامپیزم بارگاوی بوە، ئەمەش ترسێکی تری بۆ هەم جیهانی دیمۆکراسی و هەم ئەوروپا خوڵقاندوە، کە جارێکی تر بەو ئاوازە مێژوو یان ڕابوردوو ئاوس بکاتەوە ،چونکە کۆمەڵگە جیاوازەکانی ئەوروپی هەموو کاتێ بە ئاسانی بە بئری قەومی و راسستی بارگاوی دەبێ و سەرهەڵدەداتیەوە لێرەو لەوێ ، بە ئاشکرا مێرکڵ راوێژکاری ئەڵمانیا، نوکتەو قسەی توند لەبارەی ترامپەوە دەکات، ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا مشتومڕەکانی کۆشکی سپی و لێدوانەکانی دژی ترامپ ئاشکرایە، بەڵام ئەوەی نائاشکرایە ئینگلیزە، گەلۆ ئینگلیز کە بە بڕبڕەپشتی یەکێتی ئەوروپا دەناسرا ، ئایا بۆ داهاتوو پشتی جیهانی ئەوروپا دەگرێت یان دەچێتە پاڵ ئەم جۆرە لە سیاسەت و پشتی ئەوروپا دەشکێنێت ؟

ترامپ سەربە شەقامە سەرکێشەکانی نیوۆرکە نیۆرک لە ئەمەریکا بە زڕ براکە ناسراوە، ڕەنگە تەنها پەیوەندی نیوۆرک بە ئەمەریکاوە نەخشەی ئەمەریکا بێت، دەنا نیورک هێندەی لە ژێر رکێفی شەقامە مەترسیدارەکانی خۆیدایە لەژێر رکێفی کۆشکی سپیدا نییە، ترامپ سەربە بێ مۆراڵترین توێژی کۆمەڵگاکانی ئەمەریکایە کە بە گۆڤارە پیسەکان ناوی دەبرێ، وەک کۆمپانیای خیلاعی و لەشفرۆشی و موسارەعەی بێ قەیدو شەرت و تەنانەت کەیف خۆشی بە شەرە کەڵەشیریش، واتە جیهانێکی نەخوزراو دڵرەق، لە ئاهەنگی دەستاو دەست کردنی دەسەڵات لە نێوان ترامپ و ئۆباما کاتێ ترامپ لە بەرچاوی کامێراکان دەستی هێنا بە لەشی ئافرەتێکدا ، واتە من نوێنەری ئەمانەم، ئیدی ئەمەریکا بریاری خۆی دا کە بۆ خولێکی تر نابێتەوە بە سەرۆک، چونکە وا باو بوو بە دەنگی کرێکاران هەڵبژێردراوە نەک دەنگی لەش فرۆشان، کرێکار دەنگی یەکلاکەرەوەیە لە ئەمەریکا، ئەمە چینی کرێکاری تورە کرد کە وەک لەش فرۆش لە قاڵبی دان .

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی