نزیکەی دووساڵ بەر لەئێستا لەنووسینێکدا لەسایتی ئاوێنەو لەژێر ناوی (دووربینی ماکیاڤیلی‌و کوردبینی کورد) ئاماژەم بەبڕگەیەک لەکتێبە بەناوبانگەکەی ماکیاڤیلی (1469-1527ز) کە ناوی (الامیر یان شازادە)یە کرد.
نزیکەی 500 ساڵ بەر لەئێستا میکیاڤیلی ئەو کوڕە سیاسیەی درکی بەسیاسەتی داگیرکاری تورکەکان کردووە لەئیتاڵیاوەو کوردیش ساڵەهایە لەناو هەناوی تورک ئەژی تائێستاش نەک هەر تێینەگەیشتوون بگرە بوون بەبکەرو گێڕەری پیلانەکانی تورکیا.
میکیاڤیلی باس لەجۆرێکی داگیرکاری ئەکات کاتێک زمان‌و هەڵسوکەت‌و ژیان‌و یاساو ڕێساکانی داگیرکەر تەواو جیاوازن لەداگیرکراو، ڕێگرییەکانی بەردەم مانەوەی داگیرکەر زۆر گەورەو درێژمەودا دەبن، داگیرکەریش لەپێناو ئەمەدا دەبێت بەشێک لەخەڵکانی خۆی ڕابگوێزی بۆ ناوچەی داگیرکراوو لەوێ نیشتەجێیان بکات، تا جێگەی پێی خۆی قایم بکات‌و پایەکانی دەسەڵاتیشی لێ داکوتێت.
میکیاڤیلی بۆ ئەمە داگیرکاری تورک بۆ ناوچەی گریکەکان بەنمونە ئەهێنێتەوە کە چۆن لەهێرشەکانیاندا هەرچییان کردووە هێندەی ئەوە کاریگەری نەبووە کە خەڵکانی خۆیان لەوێ دانەمەزراندووەو نیشتەجێنەبوون، گەر وردبینەوە لەم چەند دێڕەی ماکیاڤیلی‌و تەماشای پێشهاتەکانی داگیرکاریی تورک بکەین لەباشور بۆمان دەردەکەوێت کە تورکیا لەساڵی 1992وە هەوڵی لەناوبردنی پەکەکە دەدات‌و بۆی ناچێتەسەر.
تورکیا چەندینجار پارتی‌و جارێکیش یەکێتی‌و پارتی پێکەوە بەکارهێناو لەهەموو جارەکانیش چەک‌و تەکنەلۆژیاو هەواڵگری ناتۆو ئیسرائیلی لەگەڵدا بووەو هیچی بەهیچ نەکردووە، هۆکارەکەشی ئەوەیە گەر سیاسەت‌و حزب‌و سەرکردە نۆکەرەکان بێلایەن‌و بێ تەرەف بکەین لەکێشمەکێشی نێوان پەکەکەو تورک، کوردی هەر چوار پارچەکە لەگەڵ پەکەکەدایەو لەگەڵ هەر حزبێکی کوردیشە دژ بەداگیرکەرەکەی بەشەکەی خۆی.
کەواتا هیچ کاتێک زەمینەی جەماوەری لەبارنییە بۆ تورک‌و دژ بەکورد، بڕوانە کەمپینی بایکۆتی کاڵای تورکی‌و خۆپیشاندانە بەردەوامەکانی خەڵکی باشورو کوردانی ئەوروپاو توڕەەیی سەرجەمی خەڵک‌و پەلامارە جەماوەرییەکەی شیڵادزێ دژ بەبنکەکانی تورک‌و ...هتد. کەوابێت ئێمەی کورد لەئاستی جەماوەری یەکین‌و لەچاوی تورکیش هەریەکین‌و هەروەکو یەکیش تورک بەدوژمن دەمانبینن، کەواتا ئەوە زمان‌و بیرو هەڵسوکەوتیشمانە کە یەکە وەک میکیاڤیلی ئاماژەی بۆکردووە.
بۆیە ئەستەمە تورک بەئۆپەراسیۆنی ساڵانەو وەرزانە هیچی دەرهەق بەپەکەکە بۆ بکرێت، هەمووان دەزانین کە لەسەردەمی تانسۆچیلەر چ ئۆپەراسیۆنێکی گشتگیرو گەورە دژ بەپەکەکە ئەنجامدراو ئیتر لەوکاتەوە ماشێنی سەربازیی‌و ئیعلامی‌و لۆبی تورکی بەردەوامەو لەهەڵکشاندایە دژ بەپەکەکەو پەکەکەش هەر لەفراوانبوون‌و گەورەبووندایە چ لەمەیدان‌و چ لەدڵی خەڵکیدا. تورکیا تێگەیشتووە لەوەی پەکەکە نە بەئاگرو نە بەئاسن‌و نە بەزیندانیکردنی ڕابەرەکەشیان لەناونەچووە.
هەربۆیە تورکیای ئەردۆگانی گەڕاوەتەوە سەر بیری کۆنی باپیران لەداگیرکاری کە ئەویش بەوەی بەشێک لەخەڵکی مەدەنی‌و هەواڵگریی‌و سەربازیی خۆی بهێنێتە ناو مەیدانی ململانێکان‌و هەروەک خۆشیان نایشارنەوه کە ئەوان هاتوون بمێننەوە‌و کرێ‌و پارەی ئەم خاکەشیانداوە بەپارتی‌و کڕیویانە. داری ببڕن هەرهی خۆیانەو ڕێگە لێدەن هەر هی خۆیانە.
ماوەتەوە ئێستا بۆ تورکیا فراوانکردنی ناوچەی داگیرکراوو هەڵکەندنی پەکەکەیە لەشوێنە هەستیارو قایمەکان. تورکیا لەوەش گەیشتووە کە ئەمکارە بەخۆی ناکرێت‌و دەبێت دەردە کورد بەرپا بکات. دەردە کوردیش تەنها بەشەڕی کورد بەکورد بەرپا دەکرێت.
هەموو پێشبینی‌و پێشهاتەکانیش وایان دەگووت کە پارتی کەوتۆتە نێو ئەم پیلانەوە‌و پارتی مانگ زیاترە خەریکی جوڵەپێکردنی پێشمەرگەیە بۆ ناوچەکانی پەکەکە، پارتی ئەیەوێ پەکەکە ئەو جێگایانە بۆ پێشمەرگە چۆڵبکات‌و ئینجا ئەویش ڕادەستی تورکیایان بکات، پارتی گرێیەکی گەورەی پەکەکەی له‌دڵدایە بەوەی پەکەکە خەریکە دەچێتە دڵی زۆرێک لەبادینییەکان، هەرچۆن چووەتە دڵی شەنگالییەکان‌و تەنانەت گەرمیانی‌و کەرکوکییەکانیش، چونکە ئەوانەی پارتی بۆ داعشی جێهێشتن، پەکەکە ڕزگاریکردن، پارتی وایداناوە لەهاوکاری تورک دژ بەپەکەکە ناحەزێکی ستراتیژی لەکۆڵ ئەبێتەوە، بەڵام بێخەبەرە لەوەی تورک پەکەکە لەناوببات‌و لێرە گەرا دابنێ دواتر دەبێتە ئەو مارە ژەهراوییەی کە بەگەستن‌و مژینی خوێنی پارتی‌و ئەوانی دیکەش ناوەستێت.
تورک ئەزانێت عێراق ئیفلیجە، پارتی دەستەمۆیە، گەر پەکەکە لەناوبچێت، بەبیانووی پاراستنی تورکمان ئەمێنێتەوەو هەرنەبێت کوردستان ئەکات بەمستعمرەیەک بۆ خۆی، ئاشکراشە کە مەبەستی سەرەکیی‌و ستراتیژیی‌و دورمەودای تورک لەم داگیرکارییە ئەوانەی سەرەوەیە، لەگەڵ ئەوەیشدا کە هەمیشە لەناوبردنی پەکەکەی وەکو بیانووی سەرەکی نیشاندەدات، بەڕای من بۆ تورکیای ئەردۆگانی کە ئایەو مایەی دۆڕاندووە، ستراتیژی گەورەتری لەپشت ئەم داگیرکارییە داناوە لەوەی بەتەنها ئامانجی لەناوبردنی پەکەکەو خنکاندنی زیاتری ڕۆژئاواو کۆنتڕۆڵی شەنگال‌و مەخموور بێت.
گەر خوێنەر یان پارتی بشپرسن پەکەکە چی ئەکا لەخاکی هەرێم؟.. ئەوا بزانن کە مانەوەی پەکەکە لەمپەرێکی گەورەیە بۆ ئەو ستراتیژە دورانەی تورک.
ئێ چۆنە ئێمەو پەکەکەش بپرسین ئەی میت‌و تورک چی ئەکەن لێرە؟ گەر ئێوە لەوەڵامدا بڵێن بەبیانووی پەکەکە هاتوون؟ .. ئێمەش دەتوانین بپرسین ئەی تورک لەلیبیاو سوریاو ئازربێجان چی ئەکات؟
ڕاستییەکەی پەکەکە تەنها بیانووە، گریمان پەکەکە وجودی نییەو گەر کوردی باشور سەربەخۆیی ڕابگەیه‌نێت تورک تەنها سەیرکەر ئەبێت؟ ئایا تورک هیچ کات شاردوویەتییەوە کە ئەگەر کورد لەمەریخیش قەوارەیەکی هەبێت تێکی دەدەین؟
من تێناگەم لەسەرکردایەتی پارتی کە هیچ کات بیری لەم تەسریحاتانەی ئەردۆگان‌و تورکەکان نەکردۆتەوە؟ ئایا مانەوەی پەکەکە باشترە یان نەمانی بەرامبەر بەتورک؟ باشە پارتی بەکام عەقڵییەت‌و سیاسەت لەپلانی وەها خەتەرناکی تورک گلاوە؟
پرسیاری جەوهەریش لێرە ئەوەیە ئەی پارتی چی بکات؟.. پارتی دەبووایە یان ئەگەر درەنگ نییە، بێلایەنی هەڵبژێرێت، لەچ سەردەمێکدا قەندیل‌و ئەو لوتکە سەربەرزانە کۆنترۆڵکراون تائێستا تورکیا کە بەخۆی ناکرێت پارتی تەکلیف بەوکارە بکات‌و دەستی کوردی بەخوێنی کوردی سور بکات؟
پارتی ئەبێت بەهەمووان بڵێت‌و بەدەنگی بەرز کە ئێمە شەڕی براکان ناکەین، ئەوسا تورکەکان باش لەمە دەگەن. نەک تۆ ببی بەدەست‌و قاچ‌و چاوی تورک، پێشمەرگەو زێرەڤانی بکەی بەقۆچی قوربانی ئەرتەشی تورک، نە ڕێگە بەبنکەی هەواڵگری‌و سەربازی تورک دەدەم‌و نە دەبمە داردەستیشی، تورک شەڕی خۆی چۆن دەکات با بیکات، تورکیاو ئێران‌و عێراقیش چاک ئەزانن کە ئەوان هەرگیز خاوەنی ئەو چیا سەرکەشانە نەبوون، قەندیل جارێ پارتی‌و سەردەمێ یەکێتی‌و هەندێکاتیش دیموکرات‌و ساڵانێکیشە جێگەی پەکەکە، تاقە ڕۆژێکیش سەربازێکی ئێران‌و عێراق‌و تورک پۆستاڵی لەلوتکەی قەندیل نەداوە بەزەویدا.
جا تورک چۆن دەیگاتێ با بێگاتێ، یان ئەوەتا باری پارتی وەها لاری ژێر شانی تورکە کە نەتوانێ لەقسەی دەربچێت؟
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی