فاشیستێکی وەک ئەتاتورک لە سەپاندنی پۆشینی زۆرەملێی مۆدێلی رۆژئاوایی و قەدەغەکردنی حیجاب لە تورکیادا، هەڵەیەکی مێژوویی دژ بە ماف و ئازادی ئینسان کرد. ڕەزاشای ئێرانیش بە چاولێکەری ئەتاتورک هەمان هەڵەی بەکۆپیکراوی گواستەوە بۆ ناو کۆمەڵگەی ئێرانی. لە دوای کەوتنی حەمەڕەزاشا و هاتنی ئایەتوڵڵاکان، فاشیزمی ئاخوندەکانی ئێران بە دیوە پێچەوانەکەیدا، کەوتنە درێژەپێدانی هەمان هەڵەی مێژوویی، بەڵام لە ژێر عەبای دینیدا، هەڵەی سەپاندنی سیستم و مۆدێلێکی تایبەتی پۆشین.
سەپاندنی هەر مۆدێل و سیستمێکی پۆشین، عەلمانی بیکات، یان دەسەڵاتێکی دینی، سەندنەوەی ماف و ئازادی شەخسییە لە مرۆڤ. ئەگەر بەزۆر، تەنورەی کورت، یان لچک و حیجاب، بکەیتە مۆدێلی پۆشینی ژنان، جیاوازییەکی نییە، هەردووکی وەکیەک سەپاندن و زەوتکردنی مافی هەڵبژاردن و ئازادی پۆشینە. لە ڕوانگەی ماف و ئازادییەوە، جیاوازییەک لەنێوان بەزۆر بە جبەکردنی جەستەی ژن و پۆشینی پانتۆڵێکی تەسک، یان تەنورەیەکی کورتدا نییە.
تۆ بەزۆر سەری مرۆڤ بە کڵاو و شەبقەی ڕۆژئاوایی، یان لچکی ڕۆژهەڵاتی داپۆشیت، هیچ جیاوازییەکی نییە، چونکە هەردووکی هەر سەپاندن و زۆرەملێ و پەلاماردانی ماف و ئازادی شەخسی مرۆڤە.
لە مۆدێلی هەردوو فاشیزمی عەلمانی تورکی و دینیی ئێرانیدا، خاڵێکی هاوبەش دژ بە ئازادی هەڵبژاردن و پۆشین هەیە: ئەویش مۆدێل و سیاسەتی بەزۆر سەپاندنە، سیاسەتێک لە شەقامەکان، قاوەخانەکان، قوتابخانە و زانکۆکان، ناو هۆڵی پەرلەمان، پارکەکان و هەر شوێنێکی فەرمی و گشتیدا، سزایەکی بۆ لادان و دەرچوون لە مۆدێلی تایبەتی دەوڵەت و سیستمی کۆنتڕۆڵی دەسەڵات داناوە. سیستمێک بە هەموو هێزی کۆنتڕۆڵی خۆیەوە خەریکی بەتاڵکردنەوەی مرۆڤە لە خەون و هیوا، خەریکی شۆڕکردنەوەی فتوای ئاغاکانی دەسەڵاتی سیاسییە بۆ ناو ماڵ و ژوورەکانی نووستن. بە ناوی ژیان، پێشکەوتن و ئەخلاقەوە، خەریکی بەرینکردنەوەی ڕووبەرەکانی تاریکی و مەرگ و بێ ئومێدین.
مێژوو پێماندەڵێت، هەموو مۆدێلێکی سەپاندنی زۆرەملێ لەبەردەم ئیرادە و خواست و مافی ئینسان بۆ مومارەسەی ئازادییە شەخسییەکانی شکستی خواردووە، بۆیە وەک چۆن مۆدێلی عەلمانییەکانی چانکایا شکستی خوارد، مۆدێلی فاشیزمی دینی ئاخوندەکانی تاران و هاوشێوەکانیشی ناتوانن سەرکەوتووبن.
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی