سەعید عەلی محەمەد

دوای وتەكانی بەڕێز كاك محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود:
چۆن ئۆپۆزسیۆنی ڕاستگۆ‌و ڕاستەقینە بناسینەوە؟!

ئاشكرایە لەهەموو وڵاتێكی جیهاندا لایەنی دەسەڵات ئەركی ڕاپەڕاندنی كاروباری هاونیشتمانیان‌و پاراستنی مافەكانیان‌و دەستەبەركردنی ئاسایش‌و ئارامی بۆیان لەئەستۆدەگرێت! هەروەها بەپێی سروشت‌و جۆری سیستمی سیاسی‌و ئاستی پیادەكردنی فەزای دیموكراسی یاساو ڕێساكان دادەڕێژرێن‌و جێبەجێدەكرێن، ئەمەش بەئامانجی پاراستنی ماف‌و ئازادییەكان‌و ڕێكخستنی پەیوەندییەكانی نێوان تاكەكانی كۆمەڵگەو دەسەڵات‌و ڕێگریكردن لەبێسەروبەریی‌و بڵاوبوونەوەی فەوزاو پاشاگەردانی‌و تێكچونی ئاسایشی گشتی!.

ئەگونجێ هەندێجار كەسانێك یان چەند دەستەو تاقم‌و لایەنێك لێرەو لەوێ بەو یاساو ڕێسایانە ڕازینەبن، یان لەسەر شێوازی جێبەجێكردن‌و دابەزاندنی ئەو یاسایانە بۆ نێو ژیانی واقیعی كۆمەڵگە ڕاوبۆچوونی جیاوازیان هەبێت كە ئەمەش سەرهەڵدانی دیاردەیەكی سیاسی نوێی لەفەزای گشتی وڵاتدا لێدەكەوێتەوە كە پێی دەوترێ: دیاردەی ئۆپۆزسیۆن بون.

ئەڵبەت پسپۆڕان‌و شارەزایانی بواری سیاسەت قسەی زۆریان لەسەر ئەم دیاردەیە كردووە، هەروەها پێناسەی جۆراوجۆریان بۆ وشەی ئۆپۆزسیۆن داڕشتووە كە گرنگترینیان‌و نزیكترینیان ئەوەیە: ئۆپۆزسیۆنی سیاسی بەرامبەرە لەگەڵ دەسەڵاتی سیاسی لەهەردوو ڕوی پڕۆژەو ئامانجەوە، هەندێكیان دەڵێن: ئەم دەستەواژەیە لەبنەڕەتدا وشەیەكی لاتینیە كە بریتیە لە(oppositus)و واتای گێچەڵ دروستكردن یان وەستانەوە دژی حكومەت دەگەیەنێ.

بێگومان دیمەنی سیاسی هیچ وڵاتێك كە سیستەمی دیموكراسی پەیڕەوبكات تەواو نابێت ئەگەر ئۆپۆزسیۆنێكی نیشتمانی ڕاستگۆو ڕاستەقینە لەو وڵاتەدا بوونی نەبێت‌و لەپەرلەماندا فراكسیۆنێكی پەرلەمانیی نوێنەرایەتی نەكات!

ئەڵێم (ئۆپۆزسیۆنێكی ڕاستگۆو ڕاستەقینە)، چونكە هەندێك لەو حزب‌و لایەنە سیاسیانەی كە لەقۆناغە جیاوازەكاندا بانگەشەی ئۆپۆزسیۆنبونیان كردوە یان ئێستا ئەو بانگەشەیە دەكەن لەڕاستیدا ڕاستگۆنەبوون یا نین‌و ئۆپۆزسیۆن بونیان وەك ئامرازێك‌و كارتێكی فشار بۆ دەستكەوتی حزبی‌و تەنگەتاوكردنی حكومەت‌و دەسەڵات بەكارهێناوە یان دەیهێنن!.

هەندێك  زەرورەتی بونی ئۆپۆزسیۆن لەپەرلەماندا وەك زەرورەتی خوێ‌و بەهارات بۆ نێو خواردن وەسفدەكەن كە بۆن‌و تام‌و چێژێكی زیاترو تایبەت بەخواردنەكە دەبەخشێ‌و بەپێچەوانەوە  خواردنەکە بێ هیچ تام‌و بۆن‌و چێژو لەزەتێک دەمێنێتەوە.

ئۆپۆزسیۆن هەندێكجار ڕواڵەتیەو لەڕاستیدا بەشێكە لەدەسەڵات‌و چینە سیاسییەكە، ئەمانە لەسەر سواڵ‌و سەدەقەی دەسەڵات‌و چەند دەستكەوتێكی حزبی تەسك دەژین‌و خۆیان بەڕێوەدەبەن، ئەمجۆرە ئۆپۆزسیۆنە هیچ ڕۆڵێكی بنیاتنەری نابێت‌و تەنها گوزارشت لەبەرژەوەندییە حزبی‌و ناوچەیی‌و تایبەتییەكانی خۆی دەكات‌و هیچی تر!.
جۆرێكی تر لەئۆپۆزسیۆن هەیە ئەركی تەنها دەربڕینی هەڵوێستی ڕەخنەگرانەیە لەڕاگەیاندنەكان‌و تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان‌و قەت توانای دەرچونی لەو فەزایە نییەو ناتوانێ دابەزێتە شەقام‌و بەشێوەیەكی ڕێكخراوو تۆكمەو نەخشە بۆ داڕێژراو ڕوبەڕوی دەسەڵات ببێتەوە!.

هەندێكجار ئۆپۆزسیۆنی سیاسی لەدەرەوەی پەرلەمانەو وەك كاردانەوەی هاتنەكایەی دەسەڵاتێك یان سەرۆكێكی ناشەرعی خۆسەپێن لەدایك دەبێ، ئەمجۆرە ئۆپۆزسیۆنە خاوەن ڕوئیاو پڕۆژەو بەرنامەیەكی سیاسی تایبەت بەخۆیەتی‌و توانای پێشكەشكردنی ئەلتەرناتیڤی سیاسی ڕوون‌و ئاشكرای هەیەو ڕاستگۆیانە گوزارشت لەداواكاری‌و ئیرادەی گەل‌و جەماوەر دەكات!.

ئۆپۆزسیۆنی ڕاستگۆو ڕاستەقینە كامەیە؟
شارەزایانی سیاسی پێیانوایە ئەم خاڵانەی خوارەوە دەكرێ بەسیماو ئاماژەكانی ئۆپۆزسیۆنێكی ڕاستگۆو ڕاستەقینەی نیشتمانی لەقەڵەمبدرێن:
ـ كاركردن‌و ئەنجامدانی چالاكی سیاسی جۆراوجۆر بەشێوەیەكی ئاشتیخوازانەو لەچوارچێوەی دەستورو یاساو ڕێسا كارپێكراوەكاندا.
ـ مومارەسەكردنی سیاسەت لەچوارچێوەی ڕوئیایەكی نیشتمانیدا.
ـ مامەڵە نەكردن لەگەڵ وڵاتانی دەرەوە دژ بەبەرژەوەندییەكانی وڵات و پەیڕەونەكردنی تیرۆر و توندوتیژی و تۆقاندن وەك ئامڕازێك بۆ گۆڕانكاری.
ـ ئاشكراكردن‌و دەرخستنی سەرچاوەی تەمویل‌و دارایی.

لەدیدی شارەزایان‌و پسپۆڕانی سیستەمی دیموكراسیدا ئۆپۆزسیۆنی نیشتمانیی ڕاستگۆ هەمیشە لەكێ بەركێ یەكی پاك و شەفافدایە لەگەڵ  حكومەت بۆ ئەوەی پاڵ بە حكومەت و دەسەڵاتی جێبەجێكردنەوە بنێت باشترین ئەدای سیاسی‌و خزمەتگوزاری ئابووری‌و خەدەمی‌و ئەمنی پێشكەش بەهاونیشتمانیان بكات.

ئۆپۆزسیۆنی ڕاستەقینە لەوڵاتانی پێشكەوتوودا لەگەڵ هیچ هێزو وڵاتێكی دەرەكیدا دەست تێكەڵ ناكات‌و هاوپەیمانی لەگەڵ هیچ هێز گەلێكی ناوخۆیی ناكات بۆ ڕوخاندن‌و هەڵتەكاندنی حكومەت!

ئۆپۆزسیۆنی ڕاستەقینە بەتێڕوانینی ئەو شارەزایانە نابێتە بەشێك لە ئەجێندای دەرەكی دژ بە خەڵك و نیشتمان و نەتەوە ،  بەلای ئەوانەوە ترسناكترین جۆری ئۆپۆزسیۆن ئەو ئۆپۆزسیۆنەیە كە هەمیشە زمانی سوكایەتی و موهاتەرات و گوتاری ناشرینكردنی هەر لایەنێك پەیڕەو دەكات كە لەگەڵیدا هاوڕا و هەماهەنگ نەبێت!

ئۆپۆزسیۆن لەكوردستاندا :
بەو پێیەی لە كوردستاندا زۆرێك لەو حیزب و لایەنانەی كە لە ڕابردوودا دروشمی ئۆپۆزسیۆن بونیان بەرز كردبوویەوە و لە واقیعدا هەڵگری سیفەت و تایبەتمەندییەكانی ئۆپۆزسیۆنی ڕاستگۆ و ڕاستەقینە نەبوون، ئەم حاڵەتە كاریگەری خراپ و ئەرێنی بێ ئەندازەی  لە زهنیەتی تاكی كوردیدا دروست كردووە و، بێ هیوایی و بێ متمانەیی یەكی تا سەر ئێسقانی بەرانبەر كۆی پڕۆسەی سیاسی و دیموكراسی و سەرجەم حیزب و لایەنە سیاسییەكان بە هەموو ئاڕاستەكانیانەوە هێناوەتە ئاراوە! جەماوەر ئێستا سەری لێشێواوە و نازانێ لە هەڵبژاردنەكاندا دەنگ بە چ لایەنێك بدات؟ نازانێ كام حیزب و لایەن و هێزی سیاسی ئۆپۆزسیۆنی ڕاستەقینەن؟ هاوڵاتی نازانێ دەنگ بە هەڵگرانی دروشم و لافیتەی ئیسلامی بدات وەك جێبەجێكردنی ئەركێكی شەرعی و ئایینی سەرشانی خۆی؟ یان دەنگ بەو بەربژێرانە بدات كە ناوی خۆیان ناوە ئۆپۆزسیۆنی نیشتمانی و دروشمی دژایەتی كردنی دەسەڵات و بەگژداچوونەوەی گەندەڵی و نادادییان بەرز كردۆتەوە؟ یان دەنگ بەو بەربژێرانە بدات كە لە عەشرەت و بنەماڵە و خێزانەكەی خۆیەوە نزیكن بە ئومێدی ئەوەی لە داهاتوودا سودێكییان بۆی هەبێت و شتێكی بۆ بپچڕێنن؟!

لەڕاستیدا جەماوەر متمانەی بە هیچ یەكێك لەم ڕەنگ و فۆڕمانە نەماوە كە باسمان كردن، چونكە هەموویان بە لای هاوڵاتی یەوە بە فیعلی و بە واقیعی تاقیكراونەتەوە و، زۆربەشیان خاوەن هیچ گۆشە نیگا و بەرنامەیەكی سیاسیی چاكسازیی تۆكمەی ئەوتۆ نەبوون و، بەدرێژایی قۆناغەكانی ڕابردوو هیچ شتێكیان نەگۆڕیوە و، بارودۆخەكە وەك خۆیەتی و بەڵكو خراپتر لە جاران قەیرانەكان درێژەیان هەیە!

ئەو لیست و قەوارانەی كە ئێستا لە ساحەی سیاسی كوردستاندا وەك بەرەی ئۆپۆزسیۆن و جەماوەر خۆیان نمایش دەكەن و، هەر لە ئێستاوە هەڵپە و بەرنامەسازی بۆ كۆكردنەوەی دەنگە ناڕازییەكان دەكەن، هەمان تایپە كۆنەكانن و هەمان سیاسی و دەم و چاوەكانی ڕابردوون كە لای جەماوەر نەیانتوانیوە هیچ  دەستكەوتێكی گەورەی نەوعیی بەدەست بهێنن و، هیچ جۆرە گۆڕانكارییەكی ڕیشەیی لە سیستەمی حوكمڕانی و فەرمانڕەوایی لە كوردستاندا بهێننە كایەوە، بە مانایەكی تر واتە لە كوردستاندا تا ئەم چركە ساتەش هیچ ئۆپۆزسیۆنێكی نوێی ڕاستەقینە چ لەڕووی بەرنامە و پرۆژەوە چ لەڕووی كاراكتەرە پێشكەش كراوەكانەوە بەدی ناكرێ!

وتەكانی بەڕێز كاك محمدی حاجی مەحمود و دەرەنجامە خراپەكانی :
وەك بەڵگەیەك لەسەر ڕاست و دروستی بۆچوونەكەی ئێمە و سەلماندنی ئەو ڕاستییانەی خستمانەڕوو: لەم ڕۆژانەدا بەڕێز كاك محمد حاجی محمود لە دیمانەیەكی تایبەتدا پەردەی لەسەر دۆسیەیەكی نهێنی و پشت پەردە لاداو، كۆمەڵێك زانیاری هەستیارو گرنگی لەسەر بابەتێكی پەیوەست بەخۆی و چەند حیزبێكی هاوپەیمانی حیزبەكەی خۆی لە ساڵانی ڕابردوودا خستەڕوو! ناوبراو تایبەت بەو لیستەی كە چوار لایەنی كوردستانی بەناوی لیستی (خزمەتگوزاری و چاكسازی) بۆ هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان پێكیان هێنا ئاماژەی بە سەفقەیەكی نهێنی ژوورە تاریكەكان كرد، كە خۆی و هاوەڵەكانی لەو هاوپەیمانیەتە لەگەڵ دەوڵەتێكی ئیقلیمی بە سەرپەرشتی ڕاستەوخۆی كاراكتەرێكی عەسكەری و ئەمنی ئەو وڵاتە ئەنجامیان داوە و، دواتر وەرگرتنی ملیۆنێك دۆلاری لەو دەوڵەتە و دابەشكردنی لەنێو ئەو چوار لایەنەدا لێ كەوتووەتەوە، ئەمە جگە لەو بڕە یارمەتییەی كە ئەو چوار لایەنە لە سەرۆكی حیزبێكی كوردستانەوە وەریان گرتووە بۆ پشتیوانی كردنی لیستەكەیان!

ئەڵبەت من بە خۆپاراستن لە بڕیاردان لەسەر ئەوەی ئەو زانیارییانە ڕاستن یان ناڕاستن، ئەوەی زیاتربەلامەوە جێی پرسیارو تێڕامانە ئەوەیە: ئایا جوڵاندن و وروژاندنی ئەم بابەتە هەستیارە لەم كات و تەوقیتە تایبەتەدا لەپێناو چی و بە ئامانجی چی؟ كێ لە پشت جوڵاندن و وروژاندنی ئەم دۆسیە و خستنەڕووی ئەم زانیاریانەوەیە؟ بە تایبەت لەسەر زاری كەسایەتییەكی سیاسی سادەی وەك كاك محمدی حاجی محمود!

بەدەر لەم پرسیارانەش ئایا ئەو لایەنانەی كە ساڵانێكی دوور و درێژ لاف و گەزافی ئۆپۆزسیۆن بوون و بەرگری لە مافی میللەت و ڕاستكردنەوەی ڕێڕەوی دەسەڵاتیان بەرزكردۆتەوە چۆن نققەیان لەخۆیان بڕیووە و لە ئاست ئەم تۆمەت و دۆسیە قەڵبانەدا بێ دەنگیان هەڵبژاردووە؟!!

ئایا ئەم جۆرە تۆمەت و دۆسیە و زانیارییە هەستیارانە سیقە و متمانە و قورسایی و ڕاستگۆیی و نەزاهەت و پاكی و بێ لایەنی و سەربەخۆیی بڕیارو گوتاری سیاسی بەشێك لەو بەرەیەی كە ناوی خۆی ناوە (بەرەی ئۆپۆزسیۆن و جەماوەر) ناخاتە ژێر پرسیارەوە؟!!

لە ڕاستیدا تۆمەتی گەورە و ئابڕووبەر وەڵامدانەوەی گەورە و ئابڕووبەرو تۆقێنەری دەوێ، بە تایبەت لەم ساتە وەختەدا كە ئەو لایەنانە بە هەمان دروشم و بەرنامەی ئینتخابی و نەهجی سیاسی سەردەمی هاوپەیمانی (خزمەتگوزاری و چاكسازی) سەرقاڵی خۆئامادەكردن و خۆسازدانن بۆ چوونە نێو هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستانەوە! ئەو حیزب و هێزە سیاسییانەی كە بەڕێز سكرتێری حیزبی سۆشیالیستی دیموكراتی كوردستان ناوی هێناون لە ڕابردوودا و تا ئەم لەحزەش خۆیان بە دوژمنی سەرسەختی دەسەڵاتی گەندەڵ و فەرمانڕەوایەتی بنەماڵە و سەر مەشقی حوكمی ڕەشید و فریادڕەسی جەماوەر و خەڵك دەزانن، بۆیە پێویستە بۆ نیشاندانی پەرێز پاكی و لەپێناو لەکەدارنەبوونی سومعەی سیاسی و ئیسلامی خویان، هەروەها بۆ ڕەواندنەوەی گومانەكان و دروست نەكردنی كاریگەری خراپ لەسەر زهنیەت و دەروونی جەماوەر و دەنگدەرەكانیان، نابێ ڕێگە بدەن ئەم بابەتە بە ئاسانی بەسەریاندا بسەپێنرێ و تێپەڕێنرێ، ئەگەر نا بێدەنگ بوون و ڕستەو وەڵامی ئینشائی گومانەكان لەسەریان تۆختر دەكاتەوە و، دەیان پرسیاریش سەبارەت بە ڕادەی ڕاستگۆیی ئەو دروشم و شوناسە سیاسی و ئیسلامی و نیشتمانیەی كە ئەو لایانە هەڵیانگرتووە دەهێنێتە كایەوە!

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی