لسەردەمێ شەرێ دووێ یێ جیهانی دەمێ گوتیە( ونستون چەرچل) سەروك وەزیرانێ بریتانیا ، ئەم یێ دهێینە توپبارانكرن و رەوشا بریتانیا باش نینە و وەلات بەرەڤ وێران بونێ ڤەدچیت ، چەرچل پسیاركر گوتێ ئەرێ پەروەردە و دادگەهـــ چاوانە ؟ بەرسڤ دا و گوت پەروەردە یا بەردەوامە و دادگەهـــ یا ب دادوەریە ، چەرچل گوت پا د ئارام بن ئەم بسلامەتین .. ئەڤ نمونە لسەر رەوشا ئیراقێ دهێت كو بتمامی بەروڤاژیە .ئیراق ئێكە ژ وەلاتێن كو هندی سال دەربازدبن بەرەڤ پاشڤە دچیت و چ جورێن پێشكەفتنێ ل ڤی وەلاتی چێنابن و جهناگرن و بێ سەروەریە .
د مێژوویێ دا داستانا گلگامش مانا ژین و ژیارێ دا مروڤان و بەروڤاژی نوكە ئیراق ب هەمی مانایاڤە مروڤان ب گیان و ب هەست دكوژیت ل هەمی بوارێن سیاسی ، دادوەری ، ئێمناهی ، ئابوری ،كومەلایەتی ،تەندروستی ،پەروەردەیی ، ژینگەهی و هەتا دوماهیێ ... ل سالا ٢٠٠٣ ئەمریكا لژێر ناڤێ ئازادى یا ئیراقێ ژ رژێما گور ب گور وەسا نیشادا كو دێ بهار ئیراقێ بهارەكا پر گول بیت و ب ڤێ مەبەستێ شیعە بونە دەستەهەلات ژبو حوکمرانیا ئیراقێ ، ئەڤە بو ئەگەرێ درێژەدان ب هەڤركیێن هزارسالی .. ئێك ژ گرنگترین پرەنسیپێن دیموكراتیزەكرنێ ژێك جوداكرنا حوكمێ دین و سیاسەتێ یە و دین بوتاكی و سیاسەت بو هەمیا ، لێ ئەو پروژێ دابەشكرنێ و پشکپشكیێ ل ئیراقێ بو ئەگەر كو هەتا نوكە هاولاتیێ ئیراقێ دخوینا ناكوكیادا بگەڤزیت .. ئەگەر هەر تشت ل جهێ خو كارنەكەت واتە دێ هەمی جهـــ خرابن ، لەوا پروسا دیموكراتی كرنا ئیراقێ و ئازادیا ئیراقێ نەبتنێ ب روخاندنا كەسەكێ بو بناڤێ سەدام و ژناڤبرنا حزبا بەعس ، بەلكو دڤێت كارهاتباكرن بو راستكرنا وان كەسێن دناخێ خودا سەدام و دهزرا خودا بەعسی .
دیموكراتیكرن دێ ژ بنیاتی دەستپێكەت نە ژ حوكمرانا ، چونكە ئەو حوكمرانە ژی بخو پەروەردەیێ قوتابخانا رەگەز پەرستی و توندرەویێ یە . ل سەردەمێ حكومەتێن بوری یێن ئیراقێ سەرەراى هەمى کێم و کاسیێن رژێما گور ب گور بتایبەت دکتاتوریەتا وان بەرامبەرێ مللەتێ کورد بەلێ ژبو رێڤەبرنا حوکمرانیەکا شارستانى و تەکنوکرات دزانى کا چاوا ئەرک و مافا دابین بکەتن هەر لبەر روناهیا ڤى جورێ حوکمرانیێ زور گرنگى ددا ب کارێن پلاندانانێ و ئەڤ چەندە بو ئەگەرێ هندێ کو بشێوەکێ پراکتیکى هەمى وەزارەت و دام و دەزگەهـ دبونە تەمامکەرێن ئێک و دوو نموونە لسەر ڤێ چەندێ وەزارەتا پلاندانانێ هەبو كو پلانا پێنج سالی بو هەمی وەزارەتا ددانا و وەسا دهاتە نیشادان وەکى سەرێ هەرەمێ حوکمرانیێ و هەمی كاروپروژە ب پلان و بەرنامەبون نەوەكی نوكە هەرتشت یێ هەی بەلێ بێ پلان و بەرنامە ، بو نموونە پرانیا ناوچێن سامانێن سروشتی هەیی ب چ شێوا هزرا نڤشێ داهاتی نەهاتیە كرن و هەر زاروكەك لشوینا سامانێ وان لژێر ئەرد بیت بەروڤاژی دێ دخرابترین ژینگەهـــ دا مەزن بیت و ل پتریا مافێن خو یێن سەرەتایی بێ بەهربیت .
یا کو لڤێرە من دڤێت دیاربکەم ئەوە کو بنەمایێن دروستکرنا دەولەتێ و رێڤەبرنا حوکمرانیێ ل ئیراقێ نە د دروستن و تا رادەکێ دویرن ژ پیڤەرێن سەردەم بو نموونە پاراستنا سنورا کو نوکە بویە کێشەیەکا مەزن بو نەئارامیێ ل ئیراقێ و گرنگیدان ب کەرتێن وەکى تەندروستى و پەروەردە و کشتوکال ، بو ڤێ مەرەمێ دڤێت حوکمدارى یا جودابیت ژ ئایینى و هەر دەستەلاتەک سەربەخوبیت لدیف (دەستەلاتا دادوەرى ، دەستەلاتا پەرلەمانى یان تشریعى و هەروەسا دەستەلاتا جێ بەجێکرنێ ) داکو مافێن خەلکى دپاراستى بن وکەس نەشێت دەستێ خو بدانیتە سەر دەستەلاتى ب تەمامى کو گرنگترین سیمایێ حوکمرانیا سەرکەفتى و دیموکراتە . داکو ئیراق ژڤێ کریزێ دەربازببیت و ئاستێ گەشەپێدانا مروڤى بلندببیت و تاکی ئیراقى تاکەکێ گەشبین و پێشکەفتنخوازبیت و ژیانەکا سەردەمانە هەبیت و هەست ب پارستن و ئێمناهیێ بکەتن .
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی