سەرتیپ جەوهەر

25ی تەمموزی 2018 بێ‌ ئەوەی هیچ لەگۆڕێ بێت، گروپی تیرۆرخوازی داعش پەلاماری چەند ناوچەیەكی جیاوازی پارێزگای سوەیدای دا كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی لەپێكهاتەی دروزن. لەو پەلامارەدا نزیكەی 250 كەسیان كوشت و سەدانی دیكەش بریندار بوون. سەرەتا رژێمی سوریا تۆمەتباركرا، بەڵام دواتر تیرۆرستانی داعش بەرپرسیارێتیەكەیان راگەیاند.
ئەم پەلاماردانە، سەرەتایەك بوو بۆ خۆ رێكخستنەوەی دروزەكان و دروستكردنی هێزی چەكدار، لەبەرامبەر ئەو تاوانە خۆپێشاندان و ناڕەزایەتی گەورە دەستیپێكردو رژێمی بەشار ئەسەد ناچاركرا دەست لەكاروباری ئەمنی ناوچەكە هەڵگرێت و تەنها فەرمانگە خزمەتگوزارییەكان بەڕێوەببات. لەوكاتەوە سوەیداو چەند ناوچەیەكی دیكەی دەوروبەر كە دروزی لێ بوون، بەناڕاستەوخۆ لەڕووی ئیداریی و ئەمنیەوە كەوتە دەست دروزەكان خۆیانەوەو دیمەشق رۆڵ و كاریگەری بەسەرناوچەكەدا نەما چونكە زۆر لاواز بوو.
لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد لە 9ی دیسەمبەری 2024، گروپە جیاوازە توندڕەوەكانی ناو دەستەی تەحریری شام بەسەرۆكایەتی ئەحمەد شەرع، هەوڵیاندا پەلاماری ناوچەی دروزەكان بدەن، بەڵام دروزەكان خاوەنی هێزی جیاوازی چەكداریی خۆیان بوون و خێرا بەریان بەهێرشی گروپە چەكدارەكان گرت. هاوكات سوپای ئیسرائیل راستەوخۆ پشتیوانی لەدروزەكان كردو نەیهێشت هێزە چەكدارەكانی ئەحمەد شەرع سوەیداو ناوچەكانی دروز لەباشوری سوریا كۆنترۆڵ بكەن.

پێكهێنانی گروپی چەكدار
لە 2018 وەو لەدوای پەلاماردانەكان، بۆ خۆپارێزی لەداعش و رژێمی پێشوو، دروزەكان ژمارەیەك گروپی چەكداری جیاوازیان دروستكرد، لەوانە هێزی دژە تیرۆر، هێزی فەهد،  هێزی شێخ كەرامە، پارێزەرانی وار (دیار)، پیاوانی كەرامە.. تد، بەڵام لەئابی 2025 شێخ حیكمەت هیجری كە رابەری رۆحی دروزەكانە زۆربەی ئەو گروپ و كۆمەڵە چەكدارانەی یەكخست لەژێرناوی پاسەوانانی نیشتیمان (حرس الوگنی).
ئەو گروپ و هێزە چەكدارانەی دروز، تەنها لەناوچەكانی خۆیان بڵاوبونەتەوە، ئەركی سەرەكیان پاراستنی ناوچەكانی خۆیانە. جاران بەشێك لەو گروپانە لەلایەن خودی رژێمی سوریا هاوكاری دەكران تاوەكو لەدەست دەرنەچن و دوورنەكەونەوە، بەشەكەی دیكەیان لەلایەن ئەنجومەنی رۆحانیی دروزەكان هاوكاریی دەكران، بەڵام لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد ئەو گروپە چەكدارانە لەلایەن ئیسرائیل و ئەمریكاو ئوردن و چەند وڵاتێكی دیكەی عەرەبی.
ئەو گروپە چەكدارانە، زۆربەیان گوێڕایەڵی ئەنجومەنی رۆحانی یان شێخ و رابەرە ئاینیەكانی خۆیانن بەتایبەتیش حیكمەت هیجری كەبەیەكێك لەگرنگترین رابەرەكانی دروز دادەنرێت و پیاوێكی میانڕەو و خاوەن جەماوەرو هەوادارێكی زۆری دروزە لەسوریاو لوبنان و ئیسرائیل و لوبنان. هەم رۆڵی رابەرێكی سیاسی و هاوكات رابەرێكی رۆحی دەبینێت.

لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد
لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد، دروزەكان وەك هەموو پێكهاتە جیاوازەكانی سوریا رووبەرووی فشارێكی زۆر بوونەوە. هەرزوو دروزەكان لەترسی كوشتوبڕ، ناوچەكانی خۆیان بەتەواوی جیاكردەوە كە بریتیە لەپارێزگای سوەیداو دەوروبەری كە دەكەوێتە باشوری سوریا سەر سنوری ئیسرائیل.
بەهۆی ئەو كۆمەڵكوژییەی لەسەردەستی داعش پێشتر (2018) بەسەریان هات، ترسێكی زۆریان لەرژێمی نوێی سوریا بەسەرۆكایەتی ئەحمەد شەرع هەبوو، بەوپێیەی ئەوانیش گروپی توندڕەوی ئیسلامین. گومانەكەشیان راست دەرچوو، ئەوەبوو هەر سەرەتای رووخانی رژێمی ئەسەد دروزەكان رووبەرووی پەلاماردان بوونەوە، بەدیاریكراوی لە مانگی ئابی رابردوو لەلایەن گروپە چەكدارەكانی دیمەشق رووبەرووی كۆمەڵكوژیی و تاڵانییەكی بەرفراوان بوونەوەو بەهۆیەوە هەزاران هاوڵاتی دروز كوژران و هەزارانی دیكەش برینداربوون. بەشێك لەم كۆمەڵكوژیانە لەمیدیاكان و تۆڕەكانی كۆمەڵایەتیی بڵاوبویەوە.
تائێستا ئامارێكی ورد بەردەست نییە، بەڵام هەندێك سەرچاوەی ناڕەسمیی باسی كوژرانی 2800 كەس دەكەن كە زۆربەیان مەدەنی بوون. ئەمە جگە لەوەی بەپێی ئاژانسی پەنابەرانی سەر بە UN نزیكەی 130 هەزار هاوڵاتیی دروز لەناوچە جیاوازەكانی دیمەشق و شارەكانی دیكەی سوریا ئاوارەی سوەیدا بوون، هەروەك دانیشتوانی نزیكەی 35 گوند رووبەرووی دڕندەترین شێوازی كوشتن و راگوێزان بوونەتەوە.
ئەم كۆمەڵكوژییەی دروزەكان لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد لەسەردەستی دەسەڵاتدارانی نوێ‌ یەكەم رووداوی خوێناوی نەبوو، بەڵكو پێشتر لەسەرەتای ئاداری 2025 گروپە چەكدارەكانی دیمەشق پەلاماری پێكهاتەی عەلەوییەكانیاندا لەشارەكانی بانیاس و تەرتوس و لازقیەو حمس و حەما، بەهۆیەوە نزیكەی 4 بۆ 4500 كەس كوژران كە زۆربەی هەرەزۆریان ژن و منداڵ و پیرو كالی مەدەنی بوون.
كۆمەڵكوژیی دروزەكان خاڵی وەرچەرخانی گۆڕانی تێگەیشتنی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بوو بەرامبەر حوكمڕانی دیمەشق. لەكۆمەڵكوژیی عەلەوییەكان لەئاداری رابردوو، ئەمریكاو ئەوروپا خۆیان بێدەنگ كرد، بەڵام لەكۆمەڵكوژیی دروزەكان بێدەنگ چونكە ئیسرائیل زۆر بەتوندی رووبەرووی دیمەشق بویەوە ئەمریكاو ئەوروپا كەوتنە جوڵە. ئەگەر ئیسرائیل نەبوایە ئەوا كۆمەڵكوژیی و مەرگەساتی دروزەكان زۆر گەورەتر دەبوو، بەڵام زۆر بەخێرایی لەڕێی موشەك و فرۆكەی جەنگییەوە رووبەرووی چەكدارەكانی دەستەی تەحریری شام بویەوە، ناچار ئەحمەد شەرع دەستبەجێ كەوتە گفتوگۆو پەلاماردانی دروزەكانی راگرت.
لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد، پەیوەندییەكی ئیداریی و ئەمنی و ئابوریی لەنێوان دیمەشق و سوەیدا نەماوە. بەپێی زانیارییەكان تائێستا حكومەتی دیمەشق تەنها دوو موچەی بۆ ئەوناوچانە خەرجكردووە، زۆرینەی فەرمانگەكانی دەوڵەت لەناوچەی دروزەكان پەكیان كەوتووە، ئەوەی بەنیوەناچڵی كاردەكات چەند فەرمانگەیەكی خزمەتگوزارییە بێئەوەی بتوانن خزمەتگوزاریی دابین بكەن.
فەرمانگەكانی رەگەزنامەو پۆلیس و كاروباری دادگاكان زۆربەی نەخۆشخانەكان پەكیان كەوتووە هەندێكیان لەلایەن نەخۆشخانەكانی ئیسرائیلەوە هەندێك هاوكاریان دەكرێت. بەشەو و رۆژ تەنها 3 كاتژمێر كارەبا هەیە و سوتەمەنیی بەنرخێكی زۆر گران دەستدەكەوێت. دیمەشق هەموو مامەڵەیەكی دارایی لەگەڵ سوەیدا راگرتووە، فەرمانگەكانی دادی و تۆماری رەگەزنامەی كێشاوەتەوە.
ئەمنیەت و ئاسایشی سوەیداو دەوروبەری لەلایەن هێزە چەكدارەكانی دروزو پۆلیسی ناوخۆ دەپارێزرێت كەلەلایەن مەرجەعیەتی دروزەكان كە زیاتر شێخ حیكمەت هیجری هەژموونی بەسەردا هەیە سەرپەرشتی دەكرێت.
ناوچەی دروزەكان لەرووی ئابورییەوە لەدۆخێكی ئێجگار خراپدایە. بێكارییەكی زۆر هەیەو هاتوچۆی بازرگانیی و پەیوەندی ئابوریی لەگەڵ دیمەشق زۆر لاوازبووە. ناوچەی دروزەكان لەبرسێتی و گرانیەكی ئێجگار بەئازارە، بەقسەی خۆیان لە 100 ساڵی رابردوو گرانیی و نەهامەتی هاوشێوەی بەخۆیەوە نەبینیوە.
بەپێی زانیارییەكان، تائێستا ئەمریكاو ئەوروپاو وڵاتانی عەرەبیی لەرووی مرۆیی و ئابورییەوە هاوكاریی دروزەكان ناكەن. تەنها چەند رێكخراو و كۆمەڵەیەكی دروز لەئیسرائیل هاوكاریان دەكەن. دانیشتوانی سوەیداو دەوروبەری بەشێوەیەكی سەرەكی پشت بەكشتوكاڵ دەبەستن، هاوكات رەوەندی دروز كە لەئەمریكاو ئەرجەنتین و ڤەنزوێلاو لوبنان و ئەوروپا چالاكن، بەشێك لەدانیشتوانی سوەیدا لەرووی بژێوی و ئابورییەوە پشت بەهاوكاری كەسوكاریان لەتاراوگە دەبەستن.

داواو خواستی دروزەكان
لەدوای رووخانی رژێمی ئەسەد دەرفەتێكی نوێ‌ هاتەپێش دروزەكان تاوەكو داوای مافی تایفی و تایبەتمەندی خۆیان بكەن. سەرەتای رووخانی رژێمی ئەسەد باسیان لەجۆرێك لەفیدراڵیی و خۆبەڕێوبەری دەكرد، بەڵام دیمەشق بەهیچ شێوەیەك ئامادەنەبوو گفتوگۆ لەسەر ئەم خواستە بكات. دوای كۆمەڵكوژیی و پەلاماردانەكەی 7ی ئابی 2025 دروزەكان خواستی خۆیان خۆبەڕێوبەریی یاخود لامەركەزیەتەوە گۆڕیی بۆ سەربەخۆیی و هەموو جۆرە پەیوەندیی و بەیەكەوە ژیانێك لەگەڵ رژێمی نوێی دیمەشق رەتدەكەنەوە.
ئەم گۆڕانكارییە لەخواستی دروزەكان بۆ دوو هۆكاری سەرەكیی دەگەڕێتەوە، یەكەم:
 ئەو كۆمەڵكوژییەی بەسەریان هات بیانویەكی لەجێ بوو كە دروز وەك تایفەو پێكهاتەیەكی جیاواز ناتوانن لەگەڵ دیمەشق یاخود لایەنیكەم لەگەڵ رژێمی نوێی سوریا هەڵكەن! بەوپێیەی حوكمڕانانی نوێ‌ گروپێكی ئیسلامیی توندڕەون و باوەڕیان بەپێكەوەژیانی پێكهاتەكان نییەو دروزەكان بەكافر دەزانن و شەرعیەت دەدەنە كۆمەڵكوژیان.
دووم؛ هاوكاریی و پەنادانی ئیسرائیل. لەدوای رووخانی ئەسەد، ئیسرائیل بەشێوەیەكی جددی پارێزگاریی لەدروزەكان دەكات. لەگەڵ رووخانی ئەسەد دەستبەجێ پەلاماری گروپە توندڕەوەكانی سەر بە ئەحمەد شەرعی بۆ سەر سوەیدا راگرت و لەڕێی پەلاماردانی ئاسمانییەوە دەیان چەكداری لێ كوشتن. لەماوەی دوو رۆژی 7 تا 9ی ئابی رابردوو كاتێك چەكدارەكانی دیمەشق هێرشیان كردە سەر سوەیدا، فرۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل بەتوندی پەلاماری شوێنە هەستیارەكانی دیمەشقیان دا، تەنانەت پەلاماری وەزارەتی بەرگریی و سەرۆكایەتی كۆماریشیان دا، ئەمە بووەهۆی ئەوەی ئەحمەد شەرع دەستبەجێ پەلاماردانەكان رابگرێت.
ئەم پشتیوانیەی ئیسرائیل لەدروزەكان، پاڵنەرێكی سەرەكیی بوو بۆ ئەوەی داوای سەربەخۆیی بكەن نەك خۆبەڕێوبەری.
داكۆكیكردنی ئیسرائیل لەدروزەكانیش دەگەڕێتەوە بۆ دوو هۆكار، یەكەم: ژمارەیەكی زۆر دروز لەئیسرائیل هەن و رۆڵ و پێگەو كاریگەرییان هەیەو لەرووی رۆحیەوە پابەندێتی ئاینیان لەگەڵ پیاوانی ئاینی دروز لەسوریا هەیە بەتایبەتیش لەگەڵ شێخ حیكمەت هیجریی كە رابەری گەورەی دروزەكانە، بۆیە دروزەكانی ئیسرائیل وڵاتەكەیان ناچار بەهەندێ جموجۆڵ دەكەن.
دووەم: جوگرافیای نیشتەجێبوونی دروزەكان دەكەوێتە سەر سنوری ئیسرائیل، لەرووی ئەمنی و ستراتیژییەوە بۆ ئیسرائیل زۆر گرنگە ناوچەیەكی دابڕێنراو لەنێوان خۆی و سوریادا هەبێت لەژێر هەژموون و كاریگەری ئیسرائیل دابێت و دەبێتەهۆی زیاتر پاراستنی ئەمنیەتی ئەو وڵاتە، بۆیە پشتیوانی لەدروزەكان دەكات بۆ گەیشتن بەجۆرێك لەمافی خۆبەڕێوبەری.
كۆمەڵكوژیی و پەلاماردانەكانی ئابی رابردوو، كاریگەریی زۆر گەورەی كردە سەر دروزەكان. هەستی سەربەخۆبوونی لا چەكەرەكردن بۆ خۆپاراستن لەقڕكردنی بەكۆمەڵ. ئەم رووداوە بووەهۆی ئەوەی حیكمەت هیجری رابەری رۆحی دروزەكان زۆربەی هێزە چەكدارەكانی سوەیدا لەچوارچێوەو پەیكەربەندییەكی نوێ‌ بەناوی پاسەوانی نیشتیمانیی یەكبخات و گروپە جیاوازەكانیش لەدەوری یەك گوتاردا كۆببنەوە.
لەسوەیدا حزبێكی سیاسی دیاریكراو نییە، بەڵكو ژمارەیەك گروپی چەكداری جیاواز كە ژمارەی هەموویان لەنێوان 5 بۆ 6 هەزار چەكدار دەبێت، بەڵام لەژێر كاریگەری مەرجەعیەتی ئاینیدان كە گەورەترینیان حیكمەت هیجرییە كە تائێستا سیاسەتێكی هاوسەنگی گرتۆتەبەرو رۆڵی رابەرێكی سیاسی و رۆحی دەبینێت. لەناو دروزەكان هێشتا سیستەم و پەیكەربەندیی خێڵەكیی و بنەماڵەیی لەهەڕەتیەتی و كۆمەڵگایەكی كەمێك خۆپارێزن.
جگە لە شێخ حیكمەت هیجری چەند مەرجەعێكی دیكە هەن بەڵام كاریگەریان لاوازە، لەوانە شێخ یوسف جەربوع كە پێشتر مەیلی رژێمی ئەسەدی هەبوو داوای بەگفتوگۆ چارەسەری كێشەكانی دەكرد لەگەڵ رژێمی ئەسەد. هەروەها شێخ حمود حەناوی كە مەرجەعێكی هاوسەنگ و میانڕەوە.
سەبارەت بە پەیوەندیی دروزەكان لەگەڵ كورد، لەرووی جوگرافیەوە لێك دابڕاون، بەڵام هەردوو پێكهاتە داوای خۆبەڕێوبەریی و یان سەربەخۆیی دەكەن، چونكە هەست بەچەوساندنەوەو پەراوێزخستن لەلایەن دیمەشقەوە دەكەن چ لەسەردەمی رژێمی پێشوو (ئەسەد) هاوكات دوای رووخانی رژێمی ئەسەدو هاتنی حوكمڕانانی نوێ‌، لەهەمانكاتدا هەردوو پێكهاتە لەلایەن ئەمریكا پشتیوانی سیاسی دەكرێن.

دروزەكان كێن؟
دروزەكان وەك تایفەیەكی ئاینیی لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەن. ژمارەیان بە1.5 بۆ 2 ملیۆن كەس دەخەمڵێنرێت، بەنزیكەی نیوەی ئەو ژمارەیە لەسوریا نیشتەجێن بەتایبەتیش لەپارێزگای سوەیدا. دوای سوریا، لوبنان ئینجا ئیسرائیل دواتر  ئوردن و فەلەستین دێن كە دروزەكانی لێ‌ نیشتەجێن.
بەپێی ئامارو زانیاریی ناڕەسمیی ژمارەی دروزەكان لەسوریا بە 700 بۆ 750 هەزار كەس دەخەمڵێنرێت. لەوژمارەیە 100 بۆ 150  هەزارێكیان لەدیمەشق و دەوروبەری دەژین وەك جەرەماناو سەحنایا، 250 هەزارێكیش لەدەرەوە لەوڵاتانی ئەمریكاو ئەرجەنتین و ڤەنزوێلاو وڵاتانی دیكە دەژین، بەنزیكەی 450 بۆ 500 هەزاریش دانیشتوانی پارێزگای سوەیدان جگە لەئاوارەو راگوێزراوەكان. واتە لەرووی دانیشتوانەوە نزیكەی لە 4%ی دانیشتوانی سوریا پێكدێنن كە نزیكەی 22 بۆ 23 ملیۆن كەس دەبێت.
لەڕووی جوگرافییەوە لەسوریا بەنزیكەی لە 90% بۆ 95% یان لەپارێزگای سوەیدا نیشتەجێن كەرووبەرەكەی بەنزیكەی 6500 كیلۆمەتر چوارگۆشە دەبێت كە دەكاتە 3.5% بۆ %4 جوگرافیای سوریا كە 185 هەزار كیلۆمەتر دووجایە.
سەبارەت بەو پێكهاتەیە ئاڵۆزییەكی زۆر هەیە، لێرەدا من نامەوێ‌ بچمە وردەكاریی مێژوویی ئەو پێكهاتەیە. بەشێك لەمێژوو نوسانی عەرەب بەعەرەبیان دەزانن و گوایە لەئیسماعیلیەكان جیابوونەتەوە، بەڵام ئێستا دروزەكان خۆیان بەعەرەب نازانن دەڵێن ئێمە دانیشتوانی سوریاین و بەتایفە دروزین. هەروەك دەگوترێت لەقۆناغێكی دیاریكراوی مێژوویی خۆیان بەمەزهەب و پێكهاتەیەكی ئیسلامی ناوبردووە ئەمەش بۆ خۆپارێزی لەكۆمەڵكوژیی حوكمڕانیی دەوڵەتی ئیسلامیی، بەڵام لەڕاستیدا پەیوەندیان بەئاینی ئیسلامەوە نییە بەڵكو خاوەنی فەرهەنگ و نەریتی ئاینیی تایبەت و جیاوازی بەخۆیانن. هەروەك چۆن دەگوترێت كاكەییەكانیش لەقۆناغێكی دیاریكراوی مێژوویی لەترسی قڕكردن ناوی ئیمامی عەلیان بەرز راگرتووە.
هەندێك سەرچاوەی مێژووییش ریشەی دروزەكان دەگەڕێننەوە بۆ نەتەوەیی كورد، بەبەڵگەی ئەوەی باوكە گەورەیان ئەمیر ئەبو محەمەد حەسەن كوڕی یوسف مەكزون سنجارییە! واتە لەشنگالەوە هاتووە كە زۆرینەی دانیشتوانەكەی كوردی ئێزدین. بەڕاستیش ئێزدی و دروز لەزۆر سروت و باوەڕ لەیەكتریەوە نزیكن، بۆنمونە لەهێشتنەوەی پرچ و سمێڵ و لە لەبەركردنی جل و بەرگ و لەهەندێك باوەڕی ئاینی بۆنمونە دۆناودۆنكردنی گیانی مرۆڤ لەدوای مردن هەمان باوەڕیان هەیە. هەروەك لەهەندێك سروتی ئاینیی زۆر لەئێزدیی و كاكەییەكانەوە نزیكن و ئەو سێ‌ كۆمەڵگا ئاینیە كەمێك بەداخراو ناسراون.
مێژووی سەربەخۆ خوازیی دروزەكان تەنها ناگەڕێتەوە بۆ ئەم چەند ساڵەی دوایی، بەڵكو مێژوویەكی دوورودرێژی خەباتی گەیشتن بەمافی چارەی خۆنوسینیان هەیە. لەسەدەكانی 17 تا 19 جۆرێك لەحوكمی خۆبەڕێوبەری یان تایبەتمەندیان هەبوو لەچوارچێوەی دەوڵەتی عوسمانیی. لەدوای جەنگی جیهانی یەكەم واتە لە 1921 تاوەكو 1936 فەرەنسیەكان جۆرێك لەحوكمی خۆبەڕێوبەرێتیان دابوو بەدروزەكان بەناوی دەوڵەتی چیای دروز و پایتەختەكەیان سوەیدا بوو، بەڵام دوای رێككەوتنیان لەگەڵ دەوڵەتی سوریا (دیمەشق) ئیدی دەستیان لەدروزەكان هەڵگرت و ئەو حوكمی خۆبەڕێوبەرییەی هەبوو هەڵوەشایەوەو بەرەبەر لاوازكرا تاوەكو بەعسیەكان حوكمی سوریایان گرتە دەست ئیدی دەستیانكرد بەكوشتوبڕو چەوساندنەوەی دروزەكان و هیچ شوێنەوارێكی خۆبەڕێوبەرێتیان نەهێشت تا 2018.

پوختە
 جگە لەكورد، پێكهاتەكانی دیكەی نەتەوەیی و تایفی و ئاینیی گرفتیان لەگەڵ رژێمی نوێی سوریا هەیە. ئەوان چاوەڕوان بوون بەگۆڕانی رژێمی ئەسەد بارودۆخ بەرەو كرانەوەو ئازادیی و گەیشتن بەمافە دیموكراتییەكانیان بگەن، كەچی پێچەوانە بوویەوەو سوریای دوای ئەسەد زۆر خراپترو تاڵترە بۆ گەلی سوریا.
لەوەتەی ئەو رژێمە نوێیە دەستبەكاربووە، لەهەموو هەنگاوەكانی بەناو گواستنەوەی دەسەڵات، بەشداریان بەهیچ پێكهاتەیەك نەكردووە، هەر لەنوسینەوەی دەستوری كاتی بگرە تا پێكهێنانی حكومەت و پرسی هەڵبژاردنی پەرلەمان، لەهەموو خراپتر لەماوەی 10 مانگی رابردوو دوو كۆمەڵكوژیی دژ بەعەلەوییەكان و دروزەكان كردووە هەر ئەمە وایكردووە پێكهاتەكان لەیەكتر نزیكببنەوە، بۆیە دەبینین پەیوەندییەكی باش لەنێوان رێڤەبەری خۆسەر لەرۆژهەڵاتی فورات و دروزەكان هەیە، هەردوولا هەم داوای خۆ بەڕێوبەری و هەمیش پارێزگاریی كۆمەڵگای نێودەوڵەتی دەكەن لەحوكمڕانیی و دەسەڵاتدارانی نوێی دیمەشق.

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی