چۆن دەنگدەران دەتوانن گەمەکە بگۆڕن؟

3 کاتژمێر پێش ئێستا

ئاوات خەیروڵا



لەدوایین ساتەكانی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقداین، رەنگە زۆربەمان خۆمان یەكلایی كردبێتەوە لەبارەی پرۆسەكەوە، هەندێكیشمان قەلەقی ئەو پرسە گرنگە بین.  

پێویستە روون و راشكاو و مەنتق قسەبكەین، روو لە یەكێتی و خەڵكی كوردستان بكەین و بپرسین بۆچی پێویستە دوایین چانس بدەین بە یەكێتی و یەكێتی نوێ بەسەرۆكایەتی بافڵ جەلال تاڵەبانی چی كردووە؟ 

لە ساڵی ٢٠٠٩-ەوە دەنگدەران توڕەن لە پرۆسەی سیاسی لە هەرێمی كوردستان، زۆرێکیان بڕیاڕیاندا لە ڕێگای پارتی و یەکێتی هێزێکی نوێ تاقیبکەنەوە، تاقیشیانکردەوە، بەڵام دەرکەوت بژاردەکەیان هەڵەبوو، باڵانسی هێز لە کوردستان تێکچوو لە قازانجی پارتی شكایەوە، ئیدی لەو رۆژەوە ئەوانەی، کە لە پارتی توڕەبوون لا ئیرادییەن سەنگەکەیان چووە خزمەتی پارتی و پارتیش ئەو هەموو قەیرانەی دروستکرد، كە ماوەی 16 ساڵە بەردەوامیی هەیە، بەڵام لەدوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانەوە، كە ساڵێك زیاترە ئەنجامدراوە، دۆخەكە گۆڕا و یەكێتی بە سەرۆكایەتیی بافڵ تاڵەبانی ستۆپی پێكرد.

لە ئێستاشدا دەنگدەران لە بەردەم دەەفەتێکی گرنگتردان، کە ئەو هەڵەیەی ٢٠٠٩ روویدا، ئێستا راستیبکەنەوە و یەکێتی بکەنەوە بە هێزە رکابەرە سەرسەختەکەی پارتی و هەموو داواکاریی و کێشەکان بە سەرۆکی یەکێتی بسپێرن، چونکە دەرکەوت تەنیا یەکێتی و سەرۆکەکەى ئەتوانێت ستۆپ بە پارتی و بڕیارە خراپەکانی بکات.

بەپێچەوانەوە پەرتەوازەیی دەنگ هێزی خەڵک پەرت دەکات و پارتیش سودی لەمەدایە و هەوڵەكانی چوار ساڵی رابردووشی، كە زۆربەی شكستی پێهێنرا دەرخەری ئەو راستییەن.

بۆیە ئێستا دەرفەتە، دەرفەتی زێرینی دەنگدەرانە و یەکێتی و خودی سەرۆکی یەکێتی بخەنە ژێر باری بەرپرسیاری بۆ چوار ساڵی ئایندە و شەڕەکە بەو بسپێرن، بەتایبەت مووچەخۆر و گەنج، چارەنووس و داهاتوییان بەستراوە، بە هێزی یەکێتی و خودی بافڵ جەلال تاڵەبانی، بردنەوەی یەکێتی و بافڵ تاڵەبانی هێزێکی زیاتر ئەدات بە چینی مووچەخۆر و گەنجان و خوێندکاران.
 ئەمانە شیعار نین، ئەمە ئەزموون و روئیا و ستراتیژى یەکێتیی نیشتمانیی كوردستانە، لە سەر دەستی گەنجێک قۆناغی شاخ و خەباتی شاخی گۆڕیووە بۆ هێزێکی بنیاتنەر و یاریکەرێکی سیاسی لە ناوچەکە. 

كەواتە دەنگدان بە یەکێتی بەهێزکردنی بەرەی خەڵک و موچەخۆرانە، بەهێزکردنی خوێندکاران و گەنجانە، چونکە راگرتنی هەنگاوەکانی پارتی دژی مووچەخۆران و کاسبکاران و گەنجان بە بوونی یەکێتییەكی بەهێز دەکرێت.

هەمووان باش دەزانین، یەکێتیی ئێستا بە تەواوی جیاوازە، بە فعلی یەکێتی ئێستا حزبی شار و حکومڕانی شارە و شارییانە سیاسەت ئەکات و هەنگاو دەنێت، ئەمەش ئەو دۆخەیە، کە هەندێک دۆستی یەکێتی و هەندێک نەیار، هێشتا لە گرنگی قۆناغی نوێی یەکێتی بەسەرکردایەتیی بافڵ جەلال تاڵەبانی نەگەیشتوون.

بافڵ تاڵەبانی چۆن یەكێتی هەڵسانەوە؟ 
ئەو بە كرداریی یەکێتی هەستانەوە، لە قەیرانیی سەرکردایەتی، دەستوەردانی پارتی، فرە هێزی چەکدار، لاوازیی بەشداریی یەکێتی لە حکومەت، بوونی گروپی مافیا و باندی سیاسی لە سنووری قەڵەمڕەوی یەکێتی، لاوازی کورد لە ناوچە دابرێنراوەکان بەتایبەت دوای شکستی ریفراندۆم، هەموو ئەمانەی گۆڕی و پێچەوانەی کردەوە.

ئەم هەنگاوانەی بافڵ تاڵەبانی سەرەتا دۆزی سلێمانی گۆڕی و شار ئارامتر و گەشەی كرد و پرۆژەکان کەوتنەوە سەرسکەی خۆیان، بوژانەوەیەک رووی لەم دەڤەرەکردەوە کە لە ٢٠١٣ ەوە نەبینرابوو.

بەڵام ئەم هەنگاوانەی بافڵ تاڵەبانی کۆمەڵێک دۆڕاوی سیاسی دروستکردووە، خەڵکێک لە بەرژەوەندیی دراوە، خەڵکانێک، کە هەوڵی کودەتا و ئاژاوەیانداوە راپێچی زیندان کراون، بازرگانێکی سیاسی دەستبڕ بەسزای خۆی گەشتووە و مافی خەڵکی لێوەرگیراوەتەوە.

هەر ئەوانەش نا، دەستی پارتی لە ناو حزب و لە سنوورەکە بردڕاوە، دەستی سیخوری وڵاتان و چاوساغی درۆنەکان کۆتایی هات، وایكردووە لەدەستكەوتەكانی سەرۆكی یەكێتی كەمبكەنەوە.

لە ئاستی عێراقیشدا یەکێتی و سەرۆکەکەی ژمارەیەکی قورس و کاریگەرە و ئەمریکا و ئێران و روسیا حسابی لەسەر ئەکەن، سنووری  قەڵمڕەوی یەکێتی جگەلەوەی سەرچاوەی هێزی ئابوریی و کارەبای کوردستانە، بەشێکیشە لە ستراتیژی وزە لە ناوچەکە.

بۆیە ئێستا لە هەرێم و بەغداد بێ بافڵ تاڵەبانی و یەكێتی هیچ بریاڕێکی ستراتیژی نادرێت، لە ئاستی نێودەوڵەتیشدا، جوڵە دیبلۆماسییەکانی بافڵ تاڵەبانی گەشەکردنێکی گەورەی بەخۆیەوە بینیووە.

هەروەها دۆخی موچە لە بەغداد بە هەوڵەکانی بافڵ تاڵەبانی بەجۆرێک لە بەرژەوەندی خەڵک گۆرا، کە بۆیەکەمجار پارتی ناچارکرا نەوت لە رێگەی سۆمۆوە هەناردە بکات و چیتر لەمپەری سەرەکی بەردەم مووچە نەمێنێت.


ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی