(یەكێ لە هاوڕێكانی زیندانت، كاتێ یادەوەریی جەنابتان دەگێڕێتەوە دەڵێت "زۆر جار لە سوچێكی زیندان بە بێدەنگییەكی قووڵ دادەنیشت و سەری بەسەر كتێب و لاپەڕەو وشەدا شۆڕدەكردەوە، كەم دوو بوو، بەڵام گوێگرو خۆشەویست و گونجاو بوو لەگەڵ زیندانییەكانی تردا. كە پێمان دەوت تۆ شاعیری گەورەی كوردیت، خەندەیەكی كورتی دەكردو دەیوت، من شاعیر نیم، من تەنها شیعر قەرزدەكەم و دەینووسم.! ئەوەش دەڵێن كە بەردەوام شیعریی عەرەبیی و توركیت خوێندووەتەوە. باس لەوەش دەكرێت زۆرێ لەو شیعرە وەرگێڕاوانەی كۆبەرهەمی شیعرەكانت، لەكاتی زیندان وەرگێڕا بێت و هەندێكیانت لە رۆژنامەی ژین بڵاوكردووەتەوە.)
(لەبارەی شیعری وەرگێڕانەوە وام بە مامۆستا گۆران وت.!)
*لەڕاستیدا، لەسەرەتای ئەم گفتوگۆو دەمەتەقێیەی من و تۆوە، خۆم بۆ پرسیاریی وا ئامادەكردبوو. رەنگە ئەم بابەتە درێژە بكێشێ و بمانبات بۆ سووچی جیاوازو تاریكیی نێو دنیای ئەدەبیات و شیعرم. دەبێ كەمێ هەناسە درێژ بیت، رەنگە هەندێ لە پرسیارەكانیشت، لە ئێستادا نەتوانم وەك خۆی وەڵامت بدەمەوە. یان وەڵامێكت بدەمەوە، تۆ پێی رازی بیت.
(مامۆستا گۆران وای وت.!)
- "من شاعیر نیم، شیعر قەرز دەكەم.!" ئەم دێڕەت كەمێ ئاڵۆزو گوماناویی نییە؟ چۆن شاعیر نیت؟ ئەی بۆ بە رچەشكێنی شیعری قۆناغێكی ئەدەبی كوردیت ناو دەبەن؟ ئەمە لە سادەییتەوەیە، یان نهێنیی و تاریكییەكی تێدایەو دەتەوێ بۆ خوێنەرەكانت كەمێ روناكی كەیتەوە؟
*هیچیان... ئەوەی هەیە، شیعرەو من نووسیومە، هەست و سۆزە، ئازاری ناخە، هێرشی وشەو ئازاری جوان بینینەو هیچی تر، كە لاوازم لەبەردەمیانداو ناتوانم خۆمی لەبەردەمدا راگرم و دەینووسمەوە. سوپاس بۆ تۆو بۆ خوێنەرەكانیشم، كە بە شاعیرێكی باش، هێمام بۆ دەكەن.! من وا لە شیعرەكانم گەیشتووم. دڵنیام هەندێ لە شیعرەكانیشم، بەدڵی خوێنەرەكانم نین.
(گۆران، ئەم قسانەی بە جۆش و خرۆشەوە وت، بەس بە دەنگێكی هێواش و ئارام.)
- من قسە لەسەر شیعرە نووسراوەكانت ناكەم، لەپێشتردا زۆر قسەمان لەسەركرد، بۆچوونی هاوبەش و دیدی جیاوازیشمان هەبوو. قسەم لەسەر شیعرە وەرگێڕاوەكانتە. لە كۆبەرهەمە شیعرییەكاندا، هەندێكیان ناوی شاعیرەكەی بەسەرەوە نییە. نازانین شاعیرەكەی كێیە؟ هەندێكیان گومان دەبەم شیعری خۆت بن و بەناوی وەرگێڕانەوە بۆ خوێنەرت نووسیبێ.! (هەروەك م. حەمەی مەلا كەریمیش گومانێكی لەو شێوەی هەیە.!)
هەروەك شیعری گەڕانەوە لە زیندان كە لە ژمارە (١١٢٤ی ٢٠-١١-١٩٥٢) لە رۆژنامەی ژین بڵاوتكردووەتەوە. نە لە رۆژنامەكە، نە لە دیوانی كۆ بەرهەمە شیعرییەكانتا، ناوی شاعیرەكەی لەسەر نییە. شیعرەكەش بەم شێوەیە دەستپێدەكات:
دەرچووم، دەرچووم بەندم پسان
لەگەڵ هاوڕێ و برادەران
هاتینەوە دەر لە زیندان
دڵپڕ لە كینەی زۆرداران
لەگەڵ ئەوەی شیعرەكە باسی ئازادبوونی زیندانیی دەكات، خۆشت لەو بەروارە لە زیندان ئازادكراویت، ئایا ئەمە بیانوویەك بووە، بەناوی وەرگێڕانەوە بڵاوت كردووەتەوەو شیعری خۆتە؟ یان تەنها محەمەدی مەلا كەریم و من گومانمان پێبردوویت.
یان لە شیعرێكی تریشدا بەناوی "دڵەكەم" بەناوی وەرگێڕانەوە بڵاوت كردووەتەوە، ئەویش ناوی شاعیرەكەی لەسەر نییە؟ شیعرێكی تریش بەناوی "دەربەدەر" نازانین هی كێیە وەرتگێڕاوە. بەپێچەوانەوە دەیان شیعری تری (نازم حیكمەت و مەهدی جەواهیریی و مەعروف ڕەسافیی و جبران خەلیل جبران)ت وەرگێڕاوەو ناویانت خستووەتە سەر شیعرەكان.! ئەم شیعرە بەناو وەرگێڕاوانەی دیوانەكەت، نهێنیی چی تێدایە؟
* (گۆران كەمێ بێدەنگ بوو. دەستی هێنا بە قژە لوولەكەیداو دوودڵیی و دڵەڕاوكێ لە ڕووخساریدا دەركەوت.) لەڕاستیدا من هەر لەسەرەتای گفتوگۆكانماندا ئەوەم بە تۆ وت، كە من شاعیر نیم.!
(ئەم ڕستەیەی مامۆستا گۆران، كەمێ تووڕەبوونی پێوە دیار بوو) تۆ ئەوە دەزانیی من لە جەواهیریی شاعیری گەورەی عەرەب جیاوازترم؟ جەواهیریی نەك شیعریی خۆی، شیعریی زۆری شاعیرانی تریشی لەبەر بوو، بەڵام من كەم شیعریی خۆمم لەبەرە، مەگەر بۆم بخوێنیتەوەو كەمێ لێی ڕابمێنم.
(م. گۆران، بەردەوام بوو لەقسەكردن لەسەر شیعرو شیعرە وەرگێڕاوەكانی)
- دڵەكەم:
ئەوەندەی دەریایەك پڕ دڵەكەم
ئەڵێی هێلایەنە بۆ خەفەت و خەم
هەوارگەم دوور وڵات، دەشتەو بیابان
دڵەكەم بەدبەختەو حاڵم پەرێشان
من خۆشم و نازانم چیم و چیكەرم
بە "لم"ی بیابانا مەرگە ڕابەرم
دەربەدەر:
گۆرانیی "قین ئەڵێم با ڕقم هەڵسێ
ئاغایەك بمێنێ مەیدان بەرنادەم
ئەو كەسەم دەردی خۆی لەبەرد ئەنووسێ
مزگەوتێك جێی"میر"بێ من لێی سەرنادەم
ئەم كۆپلە شیعرانەم بۆ خوێندەوە، كە سەیری ڕووخساریم كرد، تەواو خەیاڵ و هۆشیی ڕۆشتبوو. جارجار دەستی بۆ لاجانەكانی دەبردو سەری بۆ ئاسمان بەرزدەكردەوە، وەك ئەوەی وەحیی بۆ بێت و لە چاوەڕوانییدا بێت.!
(كەمێ بێدەنگیی)
*بیرم نایەت، ساڵێنێكی زۆر پێش ئێستا ئەو شیعرانەم نووسیوە، یان كردوومن بە كوردیی. خۆشم نازانم كامیانە. با بمێنێ بۆ ڕۆژگاریی خۆی و بۆ ئەوانەی دەیانەوێ شیكارو توێكاریی بۆ وشەو دێڕە شیعرەكانی من بكەن. چیترت هەیە لەسەر شیعرە وەرگێڕاوەكانم؟
(مامۆستا گۆران وا پرسیاریی لێكردم !)
(گفتوگۆ لەسەر شیعری وەرگێڕاو، درێژەی دەبێت.)
كامەران سوبحان
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی