ئەوەی ترسناكە و راگەیاندنی كوردستان داهێنانی تێدا دەكات!، داتاشینی هەواڵ و بابەتی سیاسیە بە پێی مەزەندەی نوسەرەكە و راوبۆچون و خەمڵاندنی خۆی بە پێی پشتخانی رۆشنبیری و مەیلی سیاسیی، بەمەبەستی سیاسی یان لەبەر نەبوونی زانیاری پێویست، كە ئەمە درۆی زەقی تێدا دەكرێت. ئەوەی باویشە و تاكە لە كوردستاندا، ئەوەیە كە زۆرجار درۆی هەواڵی بڵاوكراوەی راگەیاندنەكان بۆ خەڵك دەردەكەویت كەچی هیچ پۆزش و داوای لێبوردنێك لە ڕای گشتی و خەڵك نابینیت، سەرەرای ئەوەی چەند بە قورس و خراپ لەسەر ژیانی خەڵك بكەوێت، بۆ ئەوەی بەو پێیەی خەوشێك لەسەر راستگۆیی روكەشیانەی ئامرازەكە دروست نەبێت.
پتەوی و بێلایەنی و راستگۆیی و ناووناوبانگی سەرچاوە و پشتی پەردەی هەر ئامرازێكی راگەیاندن و هەر هەواڵێكی بڵاوكراوە دەرخەری راستگۆیی هەر ئامرازێكی راگەیاندن و بابەت و هەواڵێكی بڵاوكراوەیە لە هەر شوینێك بێت، واتە راستگۆیی هەر سایتێكو رۆژنامەیەك بەندە بە چەند مەرجێكەوە: سەرچاوەی زانیاری و هەواڵ و بابەتەكان و خەڵكی پشت ئامرازەكەی راگەیاندن و سیاسەت و فكری خاوەن سەرچاوەكەی و ئامانجەكانی و فەلسەفەی كارەكەی وبیركردنەوە و پاڵنەرەكانی خەڵكانی سەرپەرشتیكار و راگەیاندنكاری ئامرازەكەیە. ئەمە جگە لە جۆری بابەتەكە و ئامرازەكە و ئەوەی پەیوەندیی بە بنچینەی ئامانجی خاوەنە رەسەنەكەی ئامرازی راگەیاندنەكەوە هەیە.
رۆڵی رۆژنامەنوس و بەرژەوەندیە هەمەچەشنەكان چیە، رێژەی راستی و درۆكە چۆن دەردەكەوێت، كێ راستی و دروستی بابەتەكە یەكلایی دەكاتەوە و كێ وردبینی دەكات لەسەرجەم لایەنەكانیەوە نەك تەنها لە باری زمانەوانیەوە و كێ زەرەر و كێ قازانج دەكات لە بڵاوكردنەوەی هەر بابەتێك لە هەر بوارێكدا بێت.
بیگومان شتی راست بەگشتی راستە، چی لە بونیان و ریشە و ناوەخن و بابەتە سەرەكیەكە بێت یان لە شتە لاوەكی و لقەكان و پەرواێز و توێكڵەكەدا بێت، ئەگینا ناتوانرێت بە راست پۆلێن بكرێت. بەڵام درۆی جۆراوجۆر لە هەردوو لاوە دەكرێت، واتە لە ناوەخن و مەتن و بناغە و پەراوێزیش و ئەوەی لە بنەڕەت و بنەما و ناوەرۆك و سەرلەبەری بابەتەكەدا درۆی تێدا بێت خەتەرناكترین جۆری درۆی رۆژنامەگەری ئەمرۆیە لەكوردستاندا، لەپاڵ ئەوەشدا درۆی لاوەكی و ترشو خوێ بەمەبەستی پڕفرۆشی و قازانجی مادی و بێ مەبەستی قووڵ و زۆرجاریش درۆی سپی رۆڵی سەلبی خۆی دەگێرێت، بەڵام زیانەكەی كەمتر دەبێت.
وەك ئەوەی دیارە كە لە ژیاندا چۆن دەتوانرێت راست و درۆی جۆراوجۆری خەڵكی شاری و لادێی و دەشتەكی و خەڵكی رۆشنبیر و ساویلكە و بژاردە و عەوام و هۆكارە هەمەجۆرەكانی درۆ و چۆنێتی بەرهەمهێنانی درۆی تاك و كۆ لەیەك جیابكرێتەوە، ئاوهاش دەتوانرێت پشتی راستودرۆی سایت و رۆژنامەكانی كوردستان و مەبەست و ئامانجیان دیاری یكرێت.
لەكوردستان سایت و رۆژنامەی حزب و (بێلایەن) و سێبەری زۆر بەربڵاوە و لە یەكەمین ژمارەوە دەتوانرێت جۆرەكانیان وخەڵكی پشتپەردەی ئەم ئامرازانە دیاری بكرێت. ئەوەی زاڵە لەو بەینەدا زۆرینەیان سیاسین و تەنها مەبەستی دامەزراندنیان قازانجبەخشینی خاوەنەكانیانە نەك دەرخستنی حەقیقەت. بەڵام ئەوەی لێكەوتەی راستەوخۆ وناراستەوخۆی لێدەكەویتەوە هەمیشە وەك پرۆسەیەكی پیلاندارێژراو بۆ چەواشەكردنی هۆشیاری خەڵكە بۆ مەبەستێكی دیاریكراو لە كۆمەڵگەدا، بەداخەوە بۆ ئەوەی چەواشە و درۆ جێگەی راستی و راستگۆیی بگرێتەوە و بەهەمان سیاسەت و ململانێی نێوخۆی حزبەكان لە ئامرازە هەمەچۆرەكانی راگەیاندنەكانیشیان رەنگیداوەتەوە و، بەئەستەم راستیی بابەتەكان دەبینرێت. زۆرجار بە بێدەربەستی شت بڵاودەكرێتەوە و زیانی گەورەی دەبێت و بێ هیچ سزایەك تێدەپەرێت. زۆر جاریش ئەگەر راستیش بڵاوبكرێتەوە كە زیانی بۆ پەزەكان بێت ئەوە سەری رۆژنامەنوسان و قەڵەمەكانیشیان تێدادەچێت. بۆیە سڵكردنەوەی زیاتر و لەبەرچاوگرتنی خاترانە و بەرژەوەندی و ترس و دڵەراوكێی هەمەچۆر و نەبونی شەفافیەت و لەبەردەستنەبونی زانیاری، درۆی زەقی خستۆتە نێو بڵاوكراوەكانەوە، بەشێوەیەك كە تەنها بە فرتو فێڵ و مانۆر و یاری بە وشەكردن خاوەنی بابەت خۆی لە لێپێچینەوەی دەسەڵات یان لەدەستی زەرەرمەند رزگار دەكات، زۆرجار كە پشتی ئامراز و رۆژنامەنوسەكە دەسترۆیشوویەكی بەهێز بوو بەبێ هیچ پرسیاركردنێك لە دادگا و عەدالەتیش قوتار دەبێت.
بەداخەوە توێژینەوە لەم بارەوە لە كوردستان زۆر كەمه، لەبەر ئەوەی ناوەندە ئەكادیمیەكانی راگەیاندن تازەن و مێژوویەكی قووڵێان نیە و، بەهەمان شێوەی وڵاتانی تری پێشكەوتوو نین، باری كۆمەڵایەتی خەڵك و ڕوانینیان بۆ ئامرازەكانی راگەیاندن وەك خۆی نیە، بۆیە وردەكاری زەرەری گشتی ئەم بابەتە بۆ هەموو كەسێك بە روونی دەرناكەوێت.
بەڵام چۆن راستو درۆكان جیابكرێنەوە؟ ئەمەش ئەگەر خوێنەر وریا بێت و پشتخانی ئامرازەكە بزانێت و ئامانجەكەی دیاریكراو بێت و پشتی دیڕەكان بخوێنێتەوە، ئەوا دەتوانێت بەم شیوەیە راستو درۆكان جیابكاتەوە:
مەبەستی ئامرازەكە بۆ بڵاوكردنەوەی هەر بابەت و هەواڵێك و كات و شوێنی و پەیوەندی بە خاوەن ئامراز و نەیارەكان و دۆستەكانی لەنێو بابەتەكەدا چی دەگەیەنێت.
خوێندنەوەی ململانێی هەمەجۆرەكانی حزبەكان و پەیوەندی ئامرازەكەی راگەیاندن بە هەر یەكەیانەوە و ڕەنگدانەوەی ئەو كێبڕكێ و ململانێیانە نێوخۆیی و دەرەكیانە لەسەر سایتو رۆژنامەی سێبەر بە نمونە خۆی دەسەپێنێت.
داڕشتنی هەواڵ و بابەتەكان و دەرخستنی حەقیقەت یان لێدانی لایەنێك یان كەسایەتیەك بەراستەوخۆ یان ناراستەوخۆ و بەهەر شێوەیەك بێت تەنانەت ئەگەر بە چەواشەكاریش بێت، ڕووبەر و بنمیچی راستگۆیی ئامرازەكه دەردەخات .
درۆی زەق و پەیوەست بە پێویستیەكانی خوێندنەوەی قۆناغەكە و وەزعی سیاسی و پەیوەندیە هەمەجۆرەكانی خاوەن ئامراز و رۆڵی كەاسایەتیەكان و خاوەندارێتی مادی و سیاسی ئامرازەكەی راگەیاندن و رێگەی كاركردنی، ترسناكترینیانە.
چۆنێتی دارشتنی هونەری چەواشە و فرتوفێڵی خەڵكی پەیوەندیدار بەو ئامرازانەوە و هەوڵدان بۆ خستنەبازاری هەواڵ و بابەت و فڕێدانی باڵۆنە سیاسیەكان و رۆڵی راگەیاندن لە یەكلاییكردنەوەی ململانێ و كێبڕكێی سیاسی زیاتر لە كوردستان و گرنگی نەدان بە هەوڵ و پێویست بۆ بینینی كردەوەكانی نەیارانمان لە دەرەوەی كوردستان لەمەڕ پرسە گرنگەكانمان لەكوردستاندا خۆی فەرزكردووە.
بۆیە دەكرێت تا ئێستا ئەم ئەزمونە نوێیەی كوردستان لەبواری راگەیاندن و وردەكاریەكانی لە دونیای رۆژنامەگەریدا، زۆر بە سەلبی بۆ جوڵانەوە سیاسی و حكومرانیی تاقە ئەزمونەكەی كوردستان لەم قۆناغە و دوارۆژیشی بكەوێتەوە، بە تایبەتی لە كەشوهەوا و ڕووبەرێكی فراوانی دەستێوەردانی دەرەكی لەم بوارەشدا بەرێوەدەچێت . بۆیە دەكرێت بڵێین ئێستا كوردستان لە قۆناغی پشێوی رۆژنامەگەری و بێ سەروبەری و بێدەربەستی ئامرازەكانی راگەیاندن بەرێدەكەین و لێكەوتەكانی كاروباری سیاسی لایەنەكان رەنگدانەوەی زۆری لەسەر ئەم كەرتەدا هەیە.
جیاكردنەوەی راستودروستی هەر بابەت و هەواڵێكی ئەم سایتو رۆژنامانە ئەوەندە قورسە هەر یەكەو بە شێوەیەكو بە پێی پشتخانی خۆی لێی دەڕوانێت و لێی تێدەگات، بۆیە سەرەرای زۆری و بۆری بابەت و هەواڵەكان كەچی لای زۆرینەی خەڵك بە ئەستەم راستو درۆ جیادەكرێنەوە و زۆر بە قورسی درۆكان دەردەكەون .
عیماد عەلی
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی