لە مۆدێرنێتەی سەرمایەداری ئەمڕۆی جیهانیدا تا دێت جیهان بە گشتی و ڕۆژهەڵاتی ناوین بەتایبەت گۆڕانكاری گەورە بە خۆیەوە ئەبینێت ،خودی سیستەمی سەرمایەداری هەمیشە ناوەندی شۆڕش و دژە شۆڕشەكانی لە بەرژەوەندی خۆی كۆتایی پێهێناوە،ئەمەو جگە لە شەڕە ئایینی و مەزهەبییەكان كە بەردەوام كۆمەڵگای دوچاری شەڕ و پێكدادان كردوە لەنێوان خۆیانداو سەرەنجام دەسەڵات سیستەمی سیاسی سەرمایەداری هێزی زیاتری خۆیان بەدەست هێناوە لە ئەنجامی ئەو ئایدۆلۆژیا ڕاسیزم و ناسیۆنالیزمە توندەڕەوەوە،
زۆرینەی كۆمەڵگاكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەراستی ئەمڕۆ بوە بەو كێكەی ڕۆژئاوا و هەردو جەمسەری جیهانی شەڕی لەسەر بكەن ،نیال فێرگستۆن خاوەنی كتێبی شارستانییەت و هەژمونی ڕۆژئاوا بەسەر ڕۆژهەڵاتدا بۆ یەكێك لە فاكتەرەكانی ڕكابەرایەتی شۆڕشی زانستی ئەگەڕێنێتەوە ،
ئێستای گەلانی ناوچەكە گەشتونەتە ئەو بڕوایەی چیدیكە ئیسلامی سیاسی و خاوەن مەزهەبییەكانی ناتوانن دەستەبەری ژیانێكی هاوچەرخ و یەكسانیان بۆ فەراهەم بگەن ،بۆیە لەسەروبەندی خۆپیشاندانەكانی ئێران و عێراق هەوڵێكی زۆر و بەهێز بۆ دەربازكردنی ئەو لاوازییانە هاتۆتە گۆڕێ كە ئەمڕۆی گەلانی تێدا داناوەو هەردەم لە جیاتی ئەوەی دیسپلینی رێكخستن و عەقڵییەتی وەك پێویستییەكی ژیانی ئازاد ببینین هەمو كات لەلایەن دەسەڵاتدارنییەوە كۆنتڕۆڵ كراون ،
گرنگی و جیاوازی خۆپیشاندانەكانی ئەمڕۆی گەلانی ناوچەكە تا دوا ڕادە لەو پێناوەدا گونجاو لەبارە كە داواكارییەكانیان ئەو ئامانجە بەدی بێنێت كە گەلێكی ئازاد هەوڵی بۆ ئەدات و هەر جۆرە تواناو دەرفەتێكیان بۆ گۆڕینی ژیان و گەڕانەوە بۆ عەقڵانییەت و گۆڕانی كردار گەرایی و بەدەستهێنانی مافەكانی تاك و كۆمەڵگایەكی ئازاد و دەنگی دلێر و ڕاپەڕیویان لە بەرژەوەندی گەل بشكێتەوە ،
سۆسیۆلۆژیای مۆدێرنێتەی سەرمایەداری ڕاستینەیی كۆمەڵگای لە ساتی ئێستادا خنكاندوەو بەشێوەیەكی ڕادیكاڵ لەرێگەی چەواشەكردن و پەردەپۆشكردنەوە لەهەوڵدایە پەیوەندییەكانی كۆمەڵگا بە مێژوو و ڕابردوەوە داببڕێت و هێندەی دەستی پێ بگات لەسەرجەم راستییەكانی حەقیقەتی كۆمەڵگا دوری دەخاتەوە ،دەمەوێت بڵێم دورنییە بەرژەوەندی سەرمایەداری ببێتە هۆكار بۆ ڕێككەوتنی لەگەڵ دەسەڵاتدارانی ناوچەكە و وڵاتان و سەرەنجامیش خوێنی هەمو ئەوانەی لە هەوڵی خۆ ڕزگاركردنیان بون لە سیستەمە سەرمایەدارییەكە بە فیڕۆ بچن و دواجار ڕزگاری ژیانی گەلانیش بكرێتە قوربانی ،
ئاسۆی ڕوانینی گەلان بۆ دەسەڵات وچۆنێتی دەستەبەركردنی مافەكانیان بۆ جێگیركردنی ژیانێكی كۆمیۆناڵە لەسەرجەم سێكتەرەكانی ژیانی كۆمەڵگادا،بەتایبەت كۆمۆنە ئابورییەكان چونكە نەریتی ئابوری كۆمیۆناڵ ڕۆڵی سەرەكی لە كۆمەڵگایەكی سەردەم و یەكساندا دەبینێت و هەروەها ڕێگای ڕزگاری لە هەژمونی سەرمایەداری جیهانی دەكاتەوەو لە هەمو جۆرە قۆرغكاری و چەوسانەوەیەك دەربازی ئەبێت بۆیە ئەو خاك و كۆمەڵگایانەی كە ئەیانەوێت لە هەژمونی سەرمایەداری وسیاسەتەكەی ڕزگارییان بێت پێویستە گەورەترین شۆڕش لە بەرامبەر مۆدێرنێتەی سەرمایەداری ئەنجام بدەن ،
بێ گومان نەخشەو ستراتیژی زلهێزەكان لەمیانەی سیاسەتیان لە مێژە ئەو ئاستەیان دەرباز كردوە كە مرۆڤایەتی و ژینگەكەی قوت بدەن ،بۆیە بەردەوام كۆمەڵگاكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەراست دوچاری هەمان ئەو وێرانكارییانە هاتون كە دنیای سەرمایەداری بە سەریدا سەپاندون و هەمیشە لە هەوڵدا بون كێشەی بێ چارەسەری لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناویندا هەبێت، بۆیە پێویستە گەلانی ناوچەكە لە ئەگەری گۆڕانكارییەكان ئاگاداری ئەوە بن گۆڕینی قیبلەكانی نوخبەیەكی سیاسی دەسەڵاتداران لەسەر هەمان هێز و بیركردنەوەیان دوبارە ئاواكردنەوەی پاوان و قۆرغكارییە بە گوێرەی زهنییەت و بەرژەوەندییەكانی مۆدێرنێتەی سەرمایەداری زلهێزەكان و ڕێكەوتننامە نێودەوڵەتییەكان و سەرلەنوێ هەژمونی سەرمایەدارییە لەسەر هەرێمی ڕۆژهەڵاتی ناوەراست،بۆیە لەرودانی هەر گۆڕانكارییەك و داڕشتنەوەی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەراستدا بەشی گەلان دوبارە ڕەگ داكوتانەوەی ناچارەسەری و قوڵكردنەوەی زیاتری كێشەكان ئەبێت .
كەمال محەمەد
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی