عیماد ئەحمەد

دڵۆپەی شەونم گریانی گوڵە
لێزمەی باران گریانی ئاسمانە
ڕوباری سیروان گریانی كوردستانە
١٦ ئۆكتۆبەریش خۆی گریانە

لەمێژووی نوێماندا (١٦) ئۆكتۆبەری ساڵی (٢٠١٧) دواهەمین كارەسات بوو، لەلایەن دەسەڵاتدارانی عێراق بەگشتی‌و لایەنی شیعەی دەسەڵاتدار بەبەتایبەتی بەسەر كوردا هات، به‌ڵام جیاوازیه‌کی زۆر جه‌وهه‌ریشی له‌گه‌ڵ سته‌م‌و غه‌دره‌کانی پێشوو هه‌یه‌، چونکه‌ دۆسته‌کانی دوێنێمان لەكاتێكدا هێشتا كفنەكەی هەڤال مام جه‌لال زەرد نەبوبوو كە (صمام الامان)ی عیراق بوو به‌هه‌مان سیاسەتی‌‌ ڕژێمه‌ دیکاتۆره‌کان كارەساتێكی تریان دژ بەكوردستان ئەنجامدا.

‎‏‎١٦ ئۆكتۆبەر كارەسات‌و تاوانێک بوو دژ بەمیللەتە ستەمدیدەكەمان، لەمڕۆژەدا بەڕونی هەڵوێستی ڕاستەقینەی  بەشێكی شیعەی عەرەب دەركەوت‌و ماسکی درۆزنانه‌یان بەرامبەر بەئەزمونی فیدڕاڵی لەكوردستان داماڵدرا كەچۆن ئەوان لەسەردەمی حوکمڕانی‌و دەسەڵاتدا بێ بەڵێن‌و بێوەفا دەرچوون‌و چاكەی كوردو بزوتنەوەكەیان له‌به‌رچاو نه‌بوو، بەناوی زۆرینەی پەرلەمانی‌و لەڕێی حكومەتی مەركەزیی‌و ئیعلامی چەواشەكاری دەستیان خستەناو دەستی هەندێك لەشۆڤێنی سوننەی عەرەب بۆ دژایەتیكردنی خەڵكی كوردستان كە لەسەردەمی شۆڕش‌و بەرهەڵستكاری چەندین یارمەتی‌و پشتیوانی‌و هاوكاری شیعەی كردوە لەمڕوەشەوە ھاوخەباتی‌و ھاوپەیمانی نێوان کوردو شیعە وەک دوو پێکھاتەی زوڵملێکراوی عێراق مێژوویی بوە.

لەدوای ڕوخانی دەسەڵاتی بەعسیش‌و بەتایبەتی سه‌رۆک مام جه‌لال زۆر هەوڵ‌و كۆششی کردوە بۆ بەهێزكردنی پایەکانی پێکەوەژیان‌و سازان‌و پێدانی پێگه‌ی به‌هێز بەشیعەی ھاوخەبات لەدامەزراوە تازەكانی عیراقدا.

‎لەدوای سەرھەڵدانی داعش‌و پەرەسەندن‌و سەركەوتنی لەزۆر ناوچەدا كەخەریك بوو لە(كازمیە)و (نەجەف)و(كەربەلا) نزیک ببنه‌وه‌. به‌هاوکاری هه‌مولایه‌ک تێکشکێندران، بەڵام  دوای شكستی داعش‌و رزگاركردنی بەشێكی زۆری ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی بەناو (دەوڵەتی ئیسلامی) بەهاوكاری هاوپەیمانان‌و پشتیوانی‌و یارمەتی هێزی پێشمەرگە كوردستان بۆ سوپای عیراق‌و حەشدی شەعبی، بەداخەوە دەسەڵاتدارانی عێراق لەجیاتی سوپاس‌و پێزانین‌و پێشكەشكردنی یارمەتی‌و هاوكاری بۆ كوردستان، هەلی ڕیفراندۆمیان قۆستەوەو وەكوو ئەوەی هەنگیان لەكونی داردا دۆزیبێتەوە بەبێ ڕەچاوكردنی هاوپەیمانیەتی‌و دۆستایەتی بەدەبابەی ئه‌برامزی ئەمریكی‌و بەسەرۆکایەتی عه‌بادی‌و بەسەرپەرشتی‌و پشتیوانی دەرەكی پەلاماری كوردستانیاندا له‌ئه‌نجامیشدا ناوچەیەكی بەرفراوانی كوردستان لەهەرێم دابڕا‌و ژمارەكی زۆری پێشمەرگەی  کوردستانیش شه‌هیدبون، به‌مه‌ش ئه‌و ناوچانه‌ دیسانەوە كەوتنەوە ژێر دەستی زوڵم‌و ستەمی هه‌ندێ لایه‌نی شۆڤێنی عه‌ره‌ب‌و دوبارەبونەوەی سیاسەتی ته‌عریب‌و ته‌هجیری شۆڤێنیەكان دەستیپێکردوە، ئەمە وێڕای سەپاندنی سزای دارایی‌و ئابوری‌و ئیداریش به‌سه‌ر هەرێمی  كوردستان.

‏‎لەڕاستیدا ڕیفراندۆم مافێكی ڕەوایەو رێگایەكە بۆ جێبەجێكردنی ئاشتیانەی مافی چارەی خۆنوسین، بەڵام کاتێک بێ ڕەچاوكردنی تەرازوی هێزو بەبێ گوێدان بەئامۆژگاری دۆستان‌و هەڕەشەی دوژمنان،  وەک کورد تاکلایەنە ڕیفراندۆممان ئەنجامدا، ئەوا وێڕای ڕەوایەتی مافەکەو سەروەرییەكی مێژویی، میللەت دەنگی خۆی گەیاندو دوژمنەكانیش گورزی خۆیاند وه‌شاندو ستەمی رۆژگاری لێكەوتەوه‌.

‏‎لەم سەروبەندی ئه‌م میحنەت‌و كارەساتەدا، بەداخەوە لایەنە سەرەكیەكانی هەرێمیش له‌بری یه‌کڕیزی  جارێکی دیکە كەوتنە ناو دۆخی ململانێی سیاسی توندوتیژو  تۆمەتبارکردن‌و هێرشكردنەسەر یەكتر، لەجیاتی برین ساڕێژكردن، تێزابڕێژی برینە کۆن‌و تازەكانیان كرد، دەرئەنجام بەمەش خەڵكی كوردستان  زەرەرمەندی یەكەم بوو، ئه‌وان به‌م په‌لاماره‌ دڕندانه‌یه‌ دوو نیشانیان پێشكاند ناوچه‌یه‌کی زۆریان به‌هێز له‌ئێمه‌ وه‌رگرته‌وه‌، له‌لایه‌کی تریش تۆوی ناکۆکی‌و دوبه‌ره‌کیه‌کی قوڵیان له‌ناوماندا چاند.‏‎

‏‎ئێستاش دوای تێپەربونی چەند ساڵێك بەسەر ئەو ڕوداوەدا ئەركی ڕاستەقینەی لایەنە سیاسییەكانی سەر گۆرەپانی كوردستان لەم قۆناغە سەختەدا، دانانی نەخشەڕێگایەکە بۆ چارەسەركردنی هەموو كێشەكان‌و دەربازبون لەم قەیرانەدا، ئەوەش خۆی لەیەكڕیزی‌و یەكهەڵوێستی‌و یەكدەنگی ھەمولایەنە سیاسیەکان ئه‌بینێته‌وه‌ لەڕێگای كۆبونەوەی فراوان‌و بەشداریپێكردنی زیاتری خەڵك لەپرۆسەی سیاسی‌و كۆمەڵایەتی‌و ئابوری  لەرێگای ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی‌و هەڵسەنگاندنی زانستی‌و واقعی بۆ دۆخی ئێستای هەرێم‌و دەسپێكردنی چاكسازی راستەقینەی  ئیداریی‌و دارایی‌و ئابوری‌و سیاسی‌و شۆڕكردنەوەی دەسەڵات بەشێوەی (لامەركەزی)  بۆ پارێزگاكانی هەرێم‌و ڕێكخستنەوەی پەیوەندیەكانی هەرێم‌و عیراقی ئیتحادی لەچوارچێوەى دەستوردا، كە مافە ڕەواكانی كوردستان لەدابەشكردنی ئەرزو دەسەڵات‌و داھات‌و تەواوی شایستەکانی مسۆگەربكات.

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی