لەدوای فشاری خۆپیشاندەران و ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت لەعێراق، وە گۆڕانکاری لە ئەنجامی هەڵبژاردنەکان، دەتوانین بڵێین تا ڕادەیەک پرۆسەی سیاسی لەعێراق پێی-نایە قۆناغێکی تر، بەجۆرێک ئەگەر لەپێشودا نەریتی تەوافقی سیاسی پەیرەوکرابێت بۆ دابەشکردنی پشک و پۆستەکان، ئەوا لەئێستادا دۆخێکی نوێیە و پابەندیەکی ئەوتۆ نیە بەو عورفە سیاسیەوە، بەڵکو هێزی زۆرینە کە ڕەوتی سەدرە و لەهەمان کاتدا لەسەربنەمای بەرژەوەندی و بەرنامەی سیاسی خۆی هاوپەیمانی پێکهێناوە لەگەڵ چەند هێزێکی تر ، بەئاراستەی حکومەتی زۆرینە هەنگاو دەنێت .
ئەگەر چی لایەنێکی وەک ڕەوتی سەدر لە ھەڵبژاردنی پێشوش واتە ھەڵبژاردنی ساڵی (٢٠١٨) ی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق ھێزی یەکەم بوو ، بەڵام ئەو پێداگرییەی ئێستا دەیکات بۆ دروستکردنی حکومەتی زۆرینە ئەو کات نەیبوو، ئەگەر بەشێکی ھۆکاری ئەم بابەتە بۆ زیادبوونی ژمارەی کورسییەکانی ڕەوتەکە لە ھەڵبژاردنی ئەم جارە بگەڕێتەوە، ئەوا بەشەکەی تری دەگەڕێتەوە بۆ لاوازبوونی ڕەوتە سیاسییەکانی حەشدی شەعبی ، کە لە ئێستا و ڕابردوودا لە زۆر قۆناغ وەک دوو جەمسەری ناکۆک بەیەکتر کاریان کردووە.
ئەوەی لێرەدا جێگەی سەرنجە پرسی سەرۆک کۆمار و ناکۆکی حیزبە کوردیەکانە ، ململانێ ی پارتی و یەکێتی لەسەر ئەو پۆستە گەیشتۆتە ئاستێک پرسە گرنگ و نیشتیمانیەکان بەلاوە بنێن و تەنها کار بۆئەوەبکەن چۆن یەکێکیان ئیرادەی خۆی سەربخات بەسەر ئەوی تردا، ئەمەش تا ئاستێک ڕۆیشتووە هەموو سازشێک بکەن بۆ بەرامبەرەکەیان تاوەکو وەک براوەی دەست-شکانەوەکە دەربکەون، هەرچەندە هێزە کوردیەکان لەسەر پرسە نیشتیمانیەکان دابەش بوون و زیاتر لەسەر بنەمای بەرژەوەندی جیاواز بیریان کردۆتەوە، بەڵام لەئێستادا کە عێراق بەرەو حوکمی زۆرینە دەڕوات پۆستی سەرۆک کۆمار مەترسیەکی ترە لەسەر پرسی کورد لە ئایندەی عێراق-دا .
ئەگەر ئەم جارەیان لە فۆڕمی حوکمی زۆرینەدا ھە سێ سەرۆکایەتیەکەی عیراق و کابینەی حکومەت یەکلایی بکرێتەوە ، دەرگا دەکاتەوە بۆ ئەوەی لە داھاتوودا زۆربەی پرسەکانی تریش بە زۆرینە یەکلایی بکرێنەوە ، ئەمەش ترسی جدی دروست دەکات ، نەک ھەر لەسەر پۆستی سەرۆک کۆمار کە لە دوای ساڵی (٢٠٠٥) وەک عورفێک بەرکەوتەی کورد بووە ، بەڵکو مەترسی دروست دەکات لەسەر ھەموو ئەو دەستکەوت و مافانەی کورد لە عیراقی دوای کەوتنی ڕژێمی سەدام بەدەستی خستون، لەوانەش مافە دەستورییەکان.
کورد لە ئێستادا پێویستە ھێزی خۆی بخاتەکار بۆ ئەوەی ڕێژەی کورد لە پێکھاتەی سوپای عیراقدا زیاتر بکرێت ، پێشمەرگە ھاشێوەی حەشدی شەعبی ساڵانە لە یاسای بودجەی عیراقدا بڕە پارەیەکی بۆ تەرخان بکرێت ، جەخت لەسەر چارەسەرکردنی کێشەی ناوچە دابڕاوەکان بکاتەوە کە لەدوای ساڵی (٢٠١٧) ەوە ئەو ناوچانە دووچاری گرفتی زیاتر ھاتوون ، پێویستە کورد لە ئێستادا کار بکات بۆ چارەسەرکردنی پرسی نەوت لە نێوان حکومەتی ھەرێم و حکومەتی عیراق ، ئەو گرفتەی لەدوای شکستھێنانی دانانی یاسای نەوت و غاز لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق سەرھەڵدەدات و دواتر لە ساڵی (٢٠١٢) وەزارەتی نەوتی عیراق پەیوەست بەو پرسە داوایەکی یاسای لە دژی وەزارەتی سامانە سروشتیەکانی حکومەتی ھەرێم لە دادگای فیدرالی تۆمار دەکات ، تا ئەم ساتەش ئەم داوایە یەکلایی نەکراوەتەوە.
کورد و پێکهاتەکان دەبوایە لەئێستادا بیریان لای ئەو مجلیسە اتحادیە بێت کە لەمادەی( ٤٨ ) و ( ٦٥ ) ی دەستورداهاتووە و تاکو ئێستا دانەمەزراوە، چونکە تاڕادەیەک ئەو مجلیس ە ڕێگردەبێت لەهەندێ هەنگاو کە بەئاراستەی زۆرینەیەکی زۆردار بڕوات .
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی