بەرایی:
ڕەهەندە جیۆسیاسییەکانی ئەم پرسە درێژدەبێتەوە بۆ دوورتر لە پرسی نەتەوەیی یا مافە کولتورییەکانی کورد تا یەک لە ئاڵۆزترینی ئەو دۆسییە هەرێمایەتییانە پێکبێنێت، کە لەهەرچی دۆسییەی دیکەهەیە لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا ئاڵۆزتربێت، چونکە درێژبوونەوەی بە نێو چواردەوڵەتی ناکۆک و ناجۆر بەیەک و بەریەککەوتنیان بە کاراکتەرە نێودەولەتییەکان لە ناوچەکەو جیهاندا، ئەم پرسەی تەنها وەک پرسێکی ناوخۆیی هیچکام لەو دەوڵەتە داگیرکارانە نەهێشتۆتەوە، بەڵکو کردویەتییە ڕەگەزێکی زیندووی نێو هاوکێشە هەرێمایەتی و هاوسەنگی هێزە نێودەوڵەتییەکان.
یەکەم: کوردستانی دابەشکراو لەنێو هاوسەنگییە هەرێمایەتییەکاندا:
کورد بەسەر چواردەوڵەتی میحوەری خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا دابەشکراوە، کە هەریەکەیان پێیوایە بچوکترین جوڵەی کورد هەڕەشەیەکی ستراتیژییە بۆسەر یەکپارچەیی خاکەکەی.
ئەم هەڵکەوتە جوگرافییە یەکتربڕە، کوردی کردۆتە کارتێکی هەستیار لە ململانێ هەرێمایەتییەکاندا.
ناوچە کوردییەکان، دەکەونە ناوچە دەوڵەمەندەکان بە سامانی سروشتی (نەوت، گاز، ئاو)و پێگەیەکی ستراتیژی نزیک لە سنوری نێودەوڵەتییەوە، کە ڕەهەندی ئابووری و ئەمنی زۆر گرنگ بە پرسەکە دەبەخشێت.
دووەم: هەڵوێستە هەرێمایەتییەکان لەمەڕ ئاوات و ئامانجەکانی کورد:
دەوڵەت و هەڵوێستی جیۆسیاسیان لە پرسی کورد:
تورکیا – پێیوایە هەر قەوارەیەکی کوردی سەربەخۆ (بە تایبەت لە سوریاو عێراق)هەڕەشەیەکی ڕاستەوخۆیە بۆسەر ئاسایشی نیشتمانی ئەو، هەربۆیە بەردەوام لە دژی پارتی کرێکارانی کوردستان و هاوڕێبازەکانی دەستوەردانی سەربازیی دەکات.
ئێران- ڕێگرە لەسەربەخۆیی باشوری کوردستان و لەگەڵ ڕێکخراوە کوردییەکانی خۆرئاوای ئێران لە جەنگدایە و داکەوتنی نەتەوەیی کوردی وەک هەڕەشەیەک دەبێنێتەوە لەسەر یەکپارچەیی خاکی دەوڵەتەکەی.
عێراق - بەپێی سستمی فیدرالی ددان بە هەرێمی کوردستاندا دەنێت، بەڵام ڕێگرە لەسەربەخۆیی بە تایبەت دوای ڕیفراندۆمی ٢٠١٧و لە ئێستاشدا هەوڵی لەقاڵبدانی نفوزی سیاسیی و ئابووری هەرێم دەدات.
سوریا – سستمی کوردی لە ڕۆژئاوا وەک کارتێکی تاکتیکی بەکارهات و دواتر گەڕایەوە سەر دژایەتیکردنی، چونکە دەیبینی مایەی بەدەستهێنانی هێزی سیاسیی و سەربازییە، بە تایبەت دوای پشتیوانیکردنی ئەمریکاو هاوپەیمانان لەم ئەزموونە.
سێیەم: هێزە نێودەوڵەتیەکان و پرسی کورد:
١.ئەمریکا:
هێزە کوردییەکانی (بە تایبەت هێزەکانی سوریای دیموکرات)وەک هاوبەشێکی سەرەکی بەکارهێنا لە جەنگیدا دژی داعش.
بەڵام لە چەند وێستگەیەکی شپرزدا بەجێیهێشتن و ئەوەش بووە هۆی ئەوەی کە هاوپەیمانێتییەکەی نێوانیان لە هاوپەیمانێتییەکی ستراتیژییەوە بگۆڕێ بۆ هاوپەیمانێتییەکی تاکتیکی.
لە پێناو خۆبەدوورگرتنی لە توڕەبوونی تورکیای هاوپەیمانی لە ناتۆدا، ڕێگرە لە دامەزراندنی دەوڵەتێکی کوردی سەربەخۆ.
٢.ڕوسیا:
هاوسەنگیی پەیوەندییەکانی لەگەڵ تورکیاو ڕژێمی بەعسی سوری و کورد پاراستووەو کارتی کوردی وەک فشار لەسەر ئەنقەرەو دیمەشق بەکاردەهێنێت و لە دوای ڕوخانی ڕژێمی بەعسی سوریش دەستبەرداری نفوزی خۆیبوو لە سوریاو بە پێگەیەکی کەمەوە لە کەناراوەکانی سوریا بوونی هەیە.
٣.ئیسرائیل:
بە کەمێک لە سۆزدارییەوە لە دامەزراندنی قەوارەیەکی کوردی دەڕوانێت، بە تایبەت لە عێراق، ئەویش بە هۆکاری ستراتیژی پەیوەست بە لێکهەڵوەشانی ڕکابەرە هەرێمایەتییەکانی لە ناوچەکەدا.
٤.یەکێتی ئەوروپا:
بانگەوازی لە ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ و مافە کولتورییەکانی کورد دەکات، بەڵام پشتیوانی لە هیچ پڕۆژەیەکی جیابوونەوەو سەربەخۆیی کورد ناکات.
چوارەم: پرسی کورد وەک ئامرازی گفتوگۆو فشار:
لە پێناو بەدیهێنانی ئامانجەکانیان، پرسی کورد بۆتە کارتێکی گفتوگۆی بەردەوامی بەکارهاتوو لەلایەن یاریچییە هەرێمایەتیی و نێودەوڵەتییەکانەوە:
تورکیا بۆ فشار لە ئەمریکاو سوریا بەکاریدەهێنێت.
حکومەتی دیمەشق لەگەڵ واشنتۆن و مۆسکۆدا مساوەمەی پێدەکات.
هێزە نێودەوڵەتییەکان بەکاریدەهێنن بۆ ئیحتیوای "ئیسلامی سیاسی"و "فراوانبوونی ئێرانی".
پێنجەم: لەیەککاتدا گرێی بەنێودەوڵەتی نەبوون و بە پەراوێزخستنی:
سەرباری "بەنێودەوڵەتیبوونی لە گوتاری سیاسیی و سەربازیدا، کەچی هێشتا چارەسەری ڕاستەقینەی ئەم پرسە غائیبە".
زۆرجار داخوازییەکانی کورد بێ هیچ گەرەنتییەکی سیاسی یان یاسایی دوور مەودا، تاکتیکییانە بەکاردێت.
ئەمەش بۆتە مایەی هێشتنەوەی کورد لە دۆخێکی "نەشەر – نە ئاشتی"دا و کردوونییەتە کاراکتەری "بە پەراوێزخراوی – ئامادە لە مەیدان"دا و "غائیب لە بڕیاردان"دا.
پوختەی بەش:
ڕەهەندە جیۆسیاسییەکانی پرسی کورد، "هەم کۆسپ و هەم هاندەر" دەنوێنێت، چونکە لەلایەک بەهۆی بەریەککەوتنییەوە بە بەرژەوەندییە هەرێمایەتی و نێودەوڵەتییەکان بەدیهێنانی ئاوات و ئامانجەکانی کورد ئاڵۆزتر دەکات و لەلایەکی دیکەشەوە وەک کاراکتەرێک، کە ناکرێت پشتگوێخرێن، قورساییەکی ستراتیژییان پێدەبەخشێت. جیاکارییەکە لەوەدایە، کە لە دیمەنێکی بەردەوام لە گۆڕاندا، کورد "هێزێکی هەرێمایەتی بێدەوڵەتە"و بەرژەوەندیی و ستەملێکردنی هیچکات لەگەڵ ئەجندا دەرەکییەکاندا یەکناکەوێتەوە.
ماویەتی
تێبینی:
لەبەشی داهاتوودا لەسەر ئاستە "ناوخۆیی" و "هەرێمایەتیی" و "نێودەوڵەتییەکەی، باس لە دەرفەت و کۆسپە بونیادییەکانی بەردەم پەرەسەندنی پڕۆژەی کوردی دەکەین. بە سوپاسەوە چاوەڕوانبن.
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی